Koalicja proatomowa wzywa w Brukseli do rozwoju atomu. Polska popiera deklarację

Przywódcy europejskich krajów wspierających rozwój energetyki jądrowej wezwali na szczycie atomowym w Brukseli do ożywienia energetyki jądrowej, dążąc do odbudowy europejskiego przemysłu. Polska podpisała się pod tą deklaracją.

Publikacja: 23.03.2024 12:50

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej

Foto: AFP

Przy okazji Rady Europejskiej zorganizowano Szczyt Atomowy z udziałem nie tylko krajów UE, ale także krajów spoza UE i spoza Europy. Energia jądrowa wypadła z łask w Europie ze względu na obawy dotyczące bezpieczeństwa po awarii jądrowej w Fukushimie w Japonii w 2011 r., co skłoniło m.in. Niemcy do natychmiastowego zamknięcia sześciu elektrowni jądrowych i stopniowego wycofywania pozostałych reaktorów. Ostatnie trzy zostały zamknięte w kwietniu 2023 r.

Wojna na Ukrainie i trudności z realizacją celów klimatycznych powoli zmieniają ten trend na korzyść energetyki jądrowej. – Bez wsparcia energetyki jądrowej nie mamy szans na terminowe osiągnięcie naszych celów klimatycznych – powiedział szef Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) Fatih Birol przed rozpoczęciem szczytu w sprawie energii jądrowej w Brukseli.

Rozmowy o atomie w Brukseli. Dwa obozy

Pozytywnym okiem na energetyką jądrową spogląda także Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej. Podczas szczytu atomowego przypomniała, że po światowym kryzysie energetycznym spowodowanym inwazją Rosji na Ukrainę, wiele krajów rzuca świeże spojrzenie na potencjalną rolę, jaką może odegrać energia jądrowa. – Dlaczego? Aby pomóc w osiągnięciu naszych celów klimatycznych: – Nie zapominajmy, że energia jądrowa na świecie jest drugim co do wielkości źródłem niskoemisyjnej energii elektrycznej po elektrowniach wodnych. Aby chronić nasze bezpieczeństwo energetyczne, kraje starają się zmniejszyć swoją zależność od importowanych paliw kopalnych. Aby zapewnić ich konkurencyjność, energia jądrowa może stanowić niezawodną kotwicę cen energii elektrycznej – powiedziała przewodnicząca KE.

Czytaj więcej

Coraz mniej firm wierzy w neutralność klimatyczną w 2050 roku

Kraje UE pozostają jednak podzielone co do tego, czy promować energię jądrową, przy czym istnieją dwa obozy – jeden pod przewodnictwem Francji, która uważa, że rozwój energetyki jądrowej ma kluczowe znaczenie, oraz drugi obejmujący kraje przeciwne elektrowniom jądrową, a więc Austrię i Niemcy, które chcą, aby w dalszym ciągu koncentrowano się na źródłach odnawialnych, takich jak wiatr i słońce.

Deklaracja proatomowa i apel o wsparcie finansowe

Obóz zwolenników energetyki jądrowej UE opublikował wspólną deklarację proatomową. We wspólnym oświadczeniu kraje zobowiązały się „do podjęcia działań na rzecz pełnego uwolnienia potencjału energii jądrowej poprzez podjęcie takich środków, jak stworzenie warunków wspierających i konkurencyjnego finansowania wydłużania okresu eksploatacji istniejących reaktorów jądrowych”.

W oświadczeniu zobowiązano się również do budowy nowych elektrowni jądrowych oraz rozwoju małych reaktorów modułowych, na całym świecie, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa i ochrony.

We wspominanej deklaracji czytamy, że kraje sygnatariusze będą dążyć do dostępu do finansowania prywatnego i publicznego oraz badanie możliwości i korzyści europejskich instrumentów finansowych w celu wspierania reaktorów wielkoskalowych, technologii SMR (małe reaktory jądrowe) i powiązanego europejskiego łańcucha wartości. – Należy wykorzystać dźwignię finansową dla wszystkich technologii zero energetycznych, w tym energii jądrowej i łańcucha wartości. W tym celu zbadane zostaną możliwości i korzyści płynące z instrumentów finansowych, takich jak wsparcie EBI i funduszu innowacyjnego – czytamy w deklaracji.

Pod deklaracją podpisały się: Bułgaria, Chorwacja, Republika Czeska, Finlandia, Francja (inicjator), Węgry, Holandia, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja.

Szef Międzynarodowej Agencji Energetyki Atomowej, Rafael Grossi, powiedział, że finansowanie jest kluczową kwestią i dodał, że energię jądrową należy traktować na równych zasadach z innymi projektami energetycznymi. – Nadal mamy międzynarodowy i instytucjonalny ład, która zabrania finansowania projektów nuklearnych – powiedział. Grossi powiedział na konferencji, że od czasu konferencji klimatycznej COP 28 większość krajów zgodziła się obecnie, że energia jądrowa jest częścią rozwiązania wyzwań klimatycznych, które powinno pomóc w zabezpieczeniu finansowania. – Wiele decyzji instytucji finansowych zależy od tego, czy rządy czegoś chcą, czy nie sprzeciwiają się temu – powiedział. Premier Belgii Alexander De Croo zaproponował zaangażowanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego w finansowanie nowych reaktorów.

Energia jądrowa wytworzyła nieco ponad jedną piątą (21,8 proc.) energii elektrycznej w UE w 2022 r., przy czym obecnie 12 krajów UE uwzględnia ją w swoim koszyku energetycznym.

Udział Polski

Podczas Szczytu Polskę reprezentował premier Donald Tusk oraz wiceminister klimatu i środowiska, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Maciej Bando.

Dla Polski – zgodnie ze złożonym w marcu Krajowym Planie na Rzecz Energii i Klimatu – ważnym elementem polityki w zakresie wystarczalności mocy ma być wdrożenie energetyki jądrowej, której pierwszy blok zostanie uruchomiony w okresie 2030–2035. Moc wielkoskalowych elektrowni jądrowych w 2040 r. powinna sięgnąć 7,4 GW (a w dalszej perspektywie nawet 9.4 GW) i może zostać uzupełniona również małymi reaktorami modułowymi – SMR, w zależności od stopnia komercjalizacji, dostępności oraz kosztów wdrażania tej technologii. Pierwsza elektrownia w technologii amerykańskiego koncernu Westinghouse AP1000 będzie gotowa w latach 2033 – 2035, a jej budowa ma rozpocząć się w 2026 r. Wstępne prace na terenie przyszłej elektrowni trwają i dotyczą badań geologicznych. Polskie Elektrownie Jądrowe (inwestor ze 100 proc. udziałem Skarbu Państwa) mają ważną decyzję środowiskową, lokalizacyjną, a także warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej obiektu o mocy 3,7 GW.

Przy okazji Rady Europejskiej zorganizowano Szczyt Atomowy z udziałem nie tylko krajów UE, ale także krajów spoza UE i spoza Europy. Energia jądrowa wypadła z łask w Europie ze względu na obawy dotyczące bezpieczeństwa po awarii jądrowej w Fukushimie w Japonii w 2011 r., co skłoniło m.in. Niemcy do natychmiastowego zamknięcia sześciu elektrowni jądrowych i stopniowego wycofywania pozostałych reaktorów. Ostatnie trzy zostały zamknięte w kwietniu 2023 r.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Atom
Atomowy bilans otwarcia na majówkę
Atom
Ruszą prace terenowe na obszarze przyszłej elektrowni jądrowej w Polsce
Atom
Szczerość atomowych decydentów. Atom później i drożej
Atom
Jest nowy prezes atomowej spółki PGE
Atom
W Zaporożu „bardzo bliska katastrofy nuklearnej”. MAEA ostrzega świat