Węgiel energetyczny poza listą surowców krytycznych, ale nadal ważny dla gospodarki

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło założenia do projektu ustawy o zapewnieniu dostępu do surowców krytycznych, w tym do surowców ważnych dla krajowej gospodarki. Niezależnie od tego dokumentu do końca roku powinna pojawić się polityka surowcowa Polski oraz kolejna lista surowców istotnych dla polskiej gospodarki. Nie zabraknie tam miejsca dla węgla energetycznego.

Publikacja: 09.06.2025 22:59

Główny geolog kraju, wiceminister klimatu i środowiska prof. Krzysztof Galos

Foto: Bartłomiej Sawicki

Bartłomiej Sawicki

Wkrótce, bo pod koniec czerwca rozpoczną się konsultacje projektu ustawy o zapewnieniu dostępu do surowców krytycznych, w tym do surowców ważnych dla krajowej gospodarki Do końca roku zostanie też przygotowany Krajowy Program Poszukiwań Surowców Krytycznych. O szczegółowych założeniach obu dokumentów, także w kontekście konieczności wdrażania Europejskiego aktu o surowcach krytycznych (CRMA), mówili na wspólnej konferencji prasowej główny geolog kraju, wiceminister klimatu i środowiska prof. Krzysztof Galos oraz dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego prof. Krzysztof Szamałek. Przewidywany koszt realizacji proponowanego krajowego programu poszukiwań surowców krytycznych na lata 2026-2033 to 182,5 mln zł. Wśród tych surowców ma znaleźć się m.in. miedź, platynowce i grafit, a także węgiel koksowy.

Czytaj więcej

Krzysztof Galos, wiceminister klimatu i środowiska, główny geolog kraju

Surowce i Paliwa

Krzysztof Galos, główny geolog kraju: W Polsce nie ma złóż metali ziem rzadkich

Nasze zasoby operatywne węgla kamiennego sięgają kilkuset milionów ton. Jednak nie w każdym przyp...

Cele unijnej polityki surowcowej

CRMA, to unijne rozporządzenie, które ma na celu zapewnienie ciągłości łańcucha dostaw surowców krytycznych dla UE. Projekt krajowego programu surowców krytycznych został przesłany do akceptacji Komisji Europejskiej 23 maja.

Działania na rzecz zapewnienia dostaw surowców krytycznych dla polskiej gospodarki będą polegać m.in. na podjęciu nowych, długofalowych inicjatyw m.in. zwiększenia wykorzystania własnych zasobów geologicznych, odzysku surowców czy podejmowania nowych partnerstw strategicznych, przygotowaniu oraz aktualizowaniu dokumentu Polityki Surowcowej Państwa, monitorowaniu ryzyk dostaw surowców, opracowaniu i realizacji wieloletniego krajowego programu poszukiwań źródeł surowców krytycznych, zaakceptowanego przez Radę Ministrów.

Cele wyznaczone na 2030 r. zakładają, że co najmniej 10 proc. rocznego całkowitego zużycia danego surowca w UE ma pochodzić z własnego wydobycia w obrębie UE, 40 proc. z przetwórstwa w obrębie UE, a 25 proc. z recyklingu w obrębie UE. Dodatkowo z jednego państwa spoza UE może pochodzić nie więcej niż 65 proc. dostaw do krajów Wspólnoty. Zapobiegnie to uzależnieniu unijnej gospodarki od dostaw z jednego kierunku.

Rozporządzenie CRMA zobowiązuje także państwa członkowskie do opracowania i realizacji krajowych programów poszukiwań surowców krytycznych, ustanawia mechanizmy monitorowania ryzyka łańcucha dostaw surowców krytycznych (w tym systemy wczesnego ostrzegania) oraz gromadzenia zapasów strategicznych tych surowców.

Które surowce będą priorytetowe?

Główny geolog kraju oraz wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Galos poinformował na konferencji, że w Polsce wydobywanych jest tylko kilka spośród 34 surowców krytycznych, ale że program i prace poszukiwawcze mogą doprowadzić do zwiększenia dostaw tych obecnie wydobywanych surowców lub do dostaw nowych surowców np. grafitu.

Resort podzielił surowce krytyczne na trzy kategorie priorytetowych poszukiwań. Pierwsza grupa z wysokim priorytetem to m.in. miedź, platynowce, grafit, baryt i fluoryt, surowce skaleniowe, hel druga grupa ze średnim priorytetem to m.in. węgiel koksowy, wolfram, tytan i wanad, arsen i bizmut, krzem metaliczny, fosforyty, stront. Niski priorytet będzie nadany trzeciej grupie do której należy m.in. metale ziem rzadkich, gal i german, lit, hafn, bor, antymon, skand.

Węgiel nadal kluczowy dla gospodarki

Jednocześnie rząd pracuje nad nową polityką surowcową, która ma zostać przedłożona do akceptacji rządu w ostatnim kwartale tego roku. Ostatni raz taki dokument został opublikowany w 2022 r. Do tej polityki zostanie dołączona druga lista surowców istotnych dla polskiej gospodarki to 40-44 surowce, spośród których tylko kilkanaście to będą surowce krytyczne. – Na liście paliw kluczowych dla polskiej gospodarki znajdzie się węgiel. Wstępne przymiarki wskazują, że ten surowiec się tam znajduje. Otwartym pozostaje pytanie o miejsce na tej liście węgla brunatnego – powiedział wiceminister.