Samorządy i firmy bez mrożenia cen energii mogą sobie poradzić, ale są warunki

Projekt ustawy przyjęty przez rząd zakłada przedłużenie obowiązywania ceny maksymalnej za energię elektryczną na poziomie 500 zł/MWh, ale tylko na dziewięć miesięcy i tylko dla gospodarstw domowych. – Z uwagi na względną stabilizację na polskich i światowych rynkach energii elektrycznej podmioty z sektora jednostek samorządu terytorialnego, użyteczności publicznej oraz małych i średnich przedsiębiorstw znajdują się w bezpieczniejszej sytuacji w porównaniu z odbiorcami w gospodarstwach domowych, dlatego też proponowane wsparcie skierowane zostało wyłącznie w kierunku odbiorców w gospodarstwach domowych – podkreśla Centrum Informacyjne Rządu.

W drugiej połowie przyszłego roku ma nastąpić analiza sytuacji na rynku energii i weryfikacja taryf. Ustalana przez Urząd Regulacji Energetyki taryfa wynosi aktualnie 623 zł za 1 MWh do końca 2025 r., a różnica pomiędzy nią, a wspomnianą stawką 500 zł, rekompensowana jest spółkom obrotu z budżetu państwa. W przyszłym roku rekompensaty te mogłyby pochłonąć ok. 5,5 mld zł. Jednak aby ograniczyć ich kwotę, rząd może dążyć do obniżenia taryfy dla spółek. Intencją władz jest, aby przedsiębiorstwa obrotu energią złożyły wnioski w celu obniżenia cen energii w taryfach na drugą połowę 2025 r.

Dla spółek energetycznych ważna terminowość rekompensat

Dla spółek energetycznych projekt dalszego tzw. mrożenia cen energii jest neutralny właśnie ze względu na rekompensaty. Ukłonem w stronę spółek mają być zapisy dotyczące poprawy szybkości wypłat rekompensat. W projekcie proponuje się bowiem regulacje poprawiające przepływ środków finansowych przeznaczonych na ten cel. – Projekt w szczególności wprowadzi możliwość przesuwania środków zgromadzonych w Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny przez Zarządcę Rozliczeń na polecenie dysponenta Funduszu – ministra właściwego do spraw energii – oraz dostosuje terminy na rozliczenie końcowe dotyczące stosowania mechanizmu ceny maksymalnej w 2025 r. do terminów innych – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Spółki są bardzo ostrożne, jeśli chodzi o komentowanie projektu. – Jesteśmy na bieżąco rozliczeni, jeśli chodzi o rekompensaty związane z mrożeniem cen energii. Administracyjnie proces dotyczący relacji z Zarządcą Rozliczeń działa – mówi Piotr Sudoł, dyrektor pionu finansów w PGE. Z naszych informacji wynika, że płynność przelewania rekompensat jest uzależniona od posiadania środków przez fundusz, a ten z kolei jest zależny od transferów z budżetu krajowego. Jak słyszymy, w wakacje pojawiały się poślizgi, jednak spółkom nie zrobiły krzywdy bilansowej. Obecnie zaś opóźnienia zostały nadrobione.

Samorządy mogą sobie poradzić, ale nie wszyscy  

Zdaniem naszych rozmówców, w przypadku samorządów, które podobnie jak małe i średnie firmy obowiązuje w tym roku maksymalna cena na poziomie 693 zł za 1 MWh, utrzymanie mrożenia cen mogłoby być bezcelowe. – Część samorządów, nauczona doświadczeniami lat poprzednich, przeznaczyła na zakup energii w drodze przetargów większe kwoty w budżetach. Oferty przedstawiane przez firmy w tychże przetargach są jednak konkurencyjne względem stawki 693 zł. Ceny energii rok do roku spadły i oferty w aukcjach są niższe – komentuje Mariusz Bednarski, dyrektor Biura Rynków Energii w PySENSE.

Zapytaliśmy także o opinię samych samorządowców. Ich zdanie na ten temat jest podzielone. Oficjalnego, ujednoliconego stanowiska Związku Miast Polskich jeszcze nie ma. Natomiast eksperci Związków Miast Polskich, w opinii dla naszej redakcji podkreślają, że z jednej strony dobrze zarządzany samorząd nie powinien z powodu zakończenia mrożenia cen energii dla samorządów na przyszły rok mieć problemów, ponieważ ceny od sprzedawców zakontraktowane przez Jednostki Samorządu Terytorialnego na przyszły rok są zwykle niższe niż cena zamrożona. Dlatego też nie ma obecnie potrzeby przywrócenia ceny 693 zł/MWh, jednak w sytuacji nadzwyczajnej zawsze będzie można wprowadzić cenę zamrożoną. Jednak ta sytuacja jest różna w zależności od regionów. Samorządy skupione w grupach zakupowych mogą uzyskać w toku przetargu niższą cenę, mniejsze samorządy nie mają jednak tak dużej siły negocjacyjnej, jak duże aglomeracje.

Na przykład w Gdyni 8 listopada br. podpisano umowę zbiorową na zakup energii dla grupy Norda. Dokument obejmuje dostawę energii elektrycznej do 3693 punktów poboru w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 roku. Oferowane ceny za 1 megawatogodzinę wahają się w zależności od części zamówienia – od 588,68 do 606,76 zł brutto. – Sytuacja jednak ma też drugie oblicze, gdyż – mamy takie sygnały – są w Polsce samorządy, które mają niekorzystne umowy albo dostają obecnie takie propozycje od dostawców energii. I w tych przypadkach sprawa wymaga wyjaśnień czy interwencji – wyjaśniają nam eksperci ZMP.

Bogusław Kośmider, prezes Krakowskiego Holdingu Komunalnego, polityk PO i krakowski samorządowiec z wieloletnim stażem, podkreśla w rozmowie z naszą redakcją, że w przypadku Krakowa miasto poradzi sobie bez mrożenia cen energii od przyszłego roku, a ceny energii dla miasta na przyszły rok powinny być niższe niż w tym.

Biznes może zapłacić mniej, ale musi negocjować

W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) sytuacja jest nieco inna. – Oczywiście oferty rynkowe dla nich przewyższają cenę 693 zł za 1 MWh, ale przestrzeń do uzyskania niższej ceny istnieje, choć pod warunkiem, że firmy będą aktywnie działać na rynku, szukać tańszych ofert oraz negocjować ze sprzedawcami. Ewidentnie koniec mrożenia cen energii przy jednoczesnym spadku cen na giełdzie otwiera przestrzeń do walki o klienta i w efekcie uzyskania niższych cen dla MŚP nawet od tegorocznej ceny na poziomie 693 zł za MWh – komentuje Bednarski. Przypomnijmy, że teraz jak wynika z danych Towarowej Giełdy Energii średnia ceny energii z dostawą na 2025 r. wynosiła w październiku ponad 424 zł za MWh, a więc poniżej ceny mrożonej w tym roku. 

Z kolei zdaniem Wojciecha Graczyka, prezesa Związku Pracodawców Prywatnych Energetyki i wiceprezydenta Konfederacji Lewiatan, decyzja o wygaszeniu mrożenia cen nie wywołuje negatywnych emocji po stronie MŚP: ceny z ofert na rok 2025 są znacząco poniżej ceny maksymalnej. – Cena maksymalna miała w przypadku MŚP zastosowanie jedynie dla umów, które zostały zawarte w 2022 roku i obowiązywały w latach 2023 i 2024. Moim zdaniem nikt spośród MŚP w roku 2022 nie zawierał umów po bardzo wysokich cenach na 3 lata, więc projekt ustawy w praktyce uwzględnia stan faktyczny na rynku – nie ma potrzeby utrzymywania cen maksymalnych dla MŚP, skoro stare umowy wygasły, a nowe są zawierane po cenach znacznie niższych – wyjaśnia Graczyk.

W ramach działań osłonowych dla odbiorców końcowych projektodawca przedłużył także na 2025 r. zerową stawkę opłaty mocowej, która obok samej energii i opłaty dystrybucyjnej jest jedną ze składowych rachunku za prąd.