Będą urlopy energetyczne i dziesiątki miliardów gwarancji państwa

Sejm przyjął w czwartek ustaw przybliżające moment powstania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która będzie zarządzała wszystkimi elektrowniami na węgiel. Chodzi o ustawę o gwarancjach socjalnych dla pracowników, elektrowni węglowych, które przejdą do NABE oraz o gwarancjach finansowych dla nowej agencji.

Publikacja: 18.08.2023 12:11

Jacek Sasin, minister aktywów państwowych podczas konferencji dot. powstania NABE

Jacek Sasin, minister aktywów państwowych podczas konferencji dot. powstania NABE

Foto: Bartłomiej Sawicki

Do NABE trafić mają wytwórcze aktywa węglowe kontrolowanych przez państwo spółek energetycznych. Utworzenie NABE ma się odbyć w dwóch etapach. W pierwszym Skarb Państwa nabędzie od PGE, Taurona, Enei i Energi ich spółki zależne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w konwencjonalnych elektrowniach węglowych, tj. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, Tauron Wytwarzanie, Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec oraz Energa Elektrownie Ostrołęka.

Dysponują one ponad 30 GW mocy zainstalowanej, co daje 62 proc. łącznej mocy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Jednocześnie są to grupy energetyczne w największym stopniu obciążone śladem węglowym związanym z produkcją energii w jednostkach zasilanych tradycyjnym paliwem.

"Obecna struktura aktywów wytwórczych ogranicza potencjał inwestycyjny tych przedsiębiorstw w segmencie źródeł nisko- oraz zeroemisyjnych i spowalnia tempo transformacji energetycznej" - argumentuje Ministerstwo Aktywów Państwowych kierowane przez Jacka Sasina. 

Czytaj więcej

Spółki energetyczne godzą się na powstanie NABE

Gwarancje socjalne

Sejm opowiedział się w czwartek za większością poprawek Senatu do ustawy o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego. Ustawa ma wcielić w życie postanowienia zawartej w grudniu ub.r. umowy społecznej poprzedzającej przygotowywane obecnie przekazanie węglowych aktywów wytwórczych oraz kopalń węgla brunatnego do NABE - Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego.

Przepisy ustawy, wynegocjowane jeszcze pod koniec 2022 r. ze stroną społeczną, będą miały zastosowanie do firm wytwórczych, spółek serwisowych przedsiębiorstw, przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego, spółek serwisowych przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego. Osłony będą dotyczyć pracowników spółek wytwórczych z pięciu grup energetycznych (Polska Grupa Energetyczna, Enea, Tauron, Energa, a także prywatnego ZE PAK). Elektrownie węglowe PGE, Taurona, Enei i Energi przejdą pod nadzór Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego.

Osłony socjalne mają obejmować tzw. urlopy energetyczne, urlopy górnicze, jednorazowe odprawy pieniężne. Zgodnie z ustawą, odchodzący z pracy górnicy węgla brunatnego i pracownicy sektora elektroenergetycznego, którym do nabycia praw emerytalnych zostało nie więcej niż cztery lata, będą mogli przejść na urlopy górnicze lub energetyczne, podczas których będą otrzymywać 80 proc. dotychczasowego wynagrodzenia naliczanego jak za urlop wypoczynkowy. Dla osób z co najmniej pięcioletnim stażem pracy, które nie będą mogły skorzystać z urlopów przedemerytalnych, przewidziano jednorazowe odprawy pieniężne w wysokości 12-miesięcznego wynagrodzenia.

Całkowity koszt tych świadczeń pieniężnych będzie ponosił Skarb Państwa, udzielając dotacji budżetowej na ich pokrycie - do 31 grudnia 2053 r. włącznie. Do 2033 r. będzie to koszt 1,3 mld zł. Koszt świadczeń po 2033 r. jest trudny do oszacowania. Liczba pracowników w podmiotach objętych ustawą to ok. 23 tys. Sama pomoc musi być jeszcze notyfikowana w Komisji Europejskiej.

W tym kontekście, posłowie odrzucili poprawkę KO, która zakładała umożliwienie osobom uprawnionym wnioskowanie o przewidziane ustawą urlopy przedemerytalne i odprawy pieniężne jeszcze przed notyfikacją Komisji Europejskiej (z zawieszeniem uruchomienia świadczeń do momentu notyfikacji).

Czytaj więcej

Państwo przejmie elektrownie węglowe od spółek. Co zrobi NABE?

Będą rządowe gwarancje dla NABE

Następnie Sejm zajął się ustawą o gwarancjach finansowych dla zobowiązań Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Suma gwarancji ma sięgnąć 70 mld zł. Za ustawą zagłosowało 233 posłów, 214 było przeciw, nikt się nie wstrzymał. Ustawa trafi teraz do Senatu.

Czytaj więcej

Ogromne koszty NABE. Są gwarancje dla agencji węglowej

Ustawa zakłada objęcie gwarancjami trzech grup instrumentów finansowych dla NABE: kredytu odnawialnego na finansowanie bieżącej działalności, w tym zakupu uprawnień do emisji CO2 z odnawialnym limitem - na poziomie 15 mld zł, długoterminowych pożyczek od grup energetycznych, w kwocie szacowanej na 9,9 mld zł oraz zabezpieczenia terminowych transakcji zakupu określonych instrumentów finansowych - uprawnień do emisji CO2, oraz instrumentów zabezpieczających ryzyko walutowe z maksymalnym limitem finansowania 44 mld zł (w kolejnych latach mają wynieść 30 mld zł. W projekcie założono objęcie gwarancjami zobowiązań od początku IV kw. 2023 r.

Termin ochrony gwarancyjnej będzie wynosił osiem lat od dnia utworzenia NABE. Gwarancjami Skarbu Państwa ma zostać objęte 70 proc. wymienionych zobowiązań finansowych. Z tytułu prowizji za udzielenie gwarancji do budżetu państwa ma w ciągu 10 lat wpłynąć 7,6 mld zł.

Następnie spółki zostaną skonsolidowane w ramach PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna (GiEK). Nastąpi to poprzez wniesienie przez Skarb Państwa akcji lub udziałów tych spółek na podwyższenie kapitału zakładowego PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna. GiEK będzie następnie funkcjonować jako NABE. Proces ten miałby zakończyć się jeszcze przed wyborami.

W zeszłym tygodniu spółki PGE, Tauron, Enea i Energa podpisały dokumenty zawierające podsumowanie warunków transakcji nabycia przez Skarb Państwa aktywów węglowych posiadanych przez te podmioty celem utworzenia NABE. Wcześniej spółki te poinformowały, że mają zgody korporacyjne dotyczące tej transakcji. Koszt transakcji ma wynieść łącznie blisko 18 mld zł. 

Czytaj więcej

Rząd chce, by urząd antymonopolowy nie wtrącał się w budowę NABE

Do NABE trafić mają wytwórcze aktywa węglowe kontrolowanych przez państwo spółek energetycznych. Utworzenie NABE ma się odbyć w dwóch etapach. W pierwszym Skarb Państwa nabędzie od PGE, Taurona, Enei i Energi ich spółki zależne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w konwencjonalnych elektrowniach węglowych, tj. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, Tauron Wytwarzanie, Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec oraz Energa Elektrownie Ostrołęka.

Dysponują one ponad 30 GW mocy zainstalowanej, co daje 62 proc. łącznej mocy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Jednocześnie są to grupy energetyczne w największym stopniu obciążone śladem węglowym związanym z produkcją energii w jednostkach zasilanych tradycyjnym paliwem.

Pozostało 89% artykułu
Ceny Energii
Energa wysyła faktury korygujące i przeprasza klientów
Ceny Energii
Tańszy prąd dla powodzian. Tauron obniża ceny
Ceny Energii
Producenci energii chcą na stałe pomocy publicznej, jaką jest rynek mocy
Ceny Energii
Od stycznia wzrosną rachunki za prąd. Wraca stała „opłata mocowa”
Ceny Energii
To urządzenie zużywa trzy razy tyle prądu co lodówka i pięć razy tyle co pralka. Masz je w domu?