Dekarbonizacja przemysłu w tyle za energetyką, a rządowa pomoc spóźnia się

Z najnowszej, trzeciej już odsłony bazy emisji przemysłowych przygotowywanej przez Fundację Instrat, wynika, że za ponad połowę wszystkich emisji CO₂ w Polsce z tego sektora odpowiada dziesięć firm, w tym Orlen, ArcelorMittal czy KGHM. – To one często mają największy potencjał, by stać się liderami transformacji i zainwestować w infrastrukturę do produkcji wodoru z energii elektrycznej oraz do przesyłu i magazynowania CO₂ – czytamy w raporcie, do którego dotarła „Rzeczpospolita”. W opracowaniu wzięto pod uwagę spółki przemysłowe, bez elektroenergetyki.

Zbyt wolne spadki emisji 

Z corocznej bazy emisji przemysłowych Fundacji Instrat wynika, że emisje dwutlenku węgla z przemysłu spadają powoli i to raczej w wyniku zmian w wielkości produkcji związanej z kryzyse energetycznym w przemyśle ciężkim, niż dzięki zaplanowanym inwestycjom dekarbonizacyjnym. W latach 2019-2024 emisje CO₂ z przemysłu spadły zaledwie o 6 proc. W tym samym czasie elektroenergetyka zanotowała spadek emisyjności o 24 proc.

Foto: Paweł Krupecki

Analitycy podkreślają, że polski przemysł potrzebuje głębokiej transformacji technologicznej, porównywalnej z tą, która zaszła w energetyce. – To szczególnie pilne wyzwanie, ponieważ już do 2030 r. cena uprawnień w systemie EU ETS wzrośnie nawet dwukrotnie z obecnych ok. 80 euro/t, zaś liczba darmowych uprawnień dla sektorów energochłonnych może zostać zmniejszona o połowę. Niezależnie od tego europejscy partnerzy handlowi stawiają coraz wyższe wymagania dotyczące śladu węglowego produktów – czytamy w raporcie.

Czytaj więcej

Co2

Czy ETS dobija polski przemysł? Firmy żądają zmian w unijnym systemie emisji

Polskie spółki energetyczne i przemysłowe apelują o zmiany w unijnym systemie handlu emisjami CO2...

Analityk Fundacji Instrat i współautor bazy Kamil Krakowski przypomina, że przemysł wytwórczy zatrudnia niemal 3 mln osób i emituje ok. 60 mln ton CO₂ rocznie, co stanowi ok. 1/3 emisji w systemie ETS oraz ok. 1/5 wszystkich emisji CO₂ w Polsce. – Bez zaplanowanej dekarbonizacji istnieje ryzyko, że konkurencja wewnątrz UE nas wyprzedzi, bo oni wcześniej obniżą swój ślad węglowy i zapłacą mniejszy rachunek za emisje CO₂ – mówi.

Kto najwięcej emituje?

Emisje przemysłowe w Polsce są mocno skoncentrowane. Dekarbonizacja 10 największych firm mogłaby doprowadzić do redukcji krajowych emisji CO₂ w tym sektorze o ponad połowę. Z raportu wynika, że najbardziej emisyjną spółką w Polsce jest Orlen, odpowiadający za 10,4 mln ton CO₂ rocznie, czyli 18 proc. wszystkich emisji przemysłu energochłonnego. Na drugim miejscu znalazł się hinduski producent stali ArcelorMittal, który odpowiada za emisję 8,5 mln ton CO₂, co stanowi 15 proc. wszystkich emisji przemysłowych. W gronie najbardziej emisyjnych grup kapitałowych znajdują się również cementownie, Grupa Azoty, producent papieru Mondi, Quemetica (dawniej Ciech) i państwowy KGHM.

Czytaj więcej

Co2

Polskie elektrownie bez opłat za emisje CO2? Jest propozycja

Spółki elektroenergetyczne proponują, aby rezerwowe lub zapasowe elektrownie konwencjonalne, któr...

Instrat podkreśla, że obecni liderzy rankingu emitentów za 2024 r. mają największe zdolności inwestycyjne, by stać się przyszłymi liderami dekarbonizacji. – Orlen, największe cementownie, czy państwowy KGHM to jedne z najlepiej zarabiających firm w Polsce. To właśnie od takich spółek powinniśmy oczekiwać, że podejmą się pionierskich inwestycji w czyste technologie przemysłowe – wychwytywanie, transport i składowanie CO₂ (CCS) oraz nisko- i zeroemisyjny wodór. Potrzebują w tym jednak wsparcia państwa i zaplanowania infrastruktury, a kluczowe jest też zapewnienie niskich cen energii elektrycznej, do tej pory najwyższych w Europie – czytamy w raporcie.

Spółki bronią się i redukują emisje 

O plany redukcji emisji zapytaliśmy firmy wymienione w raporcie. Orlen podkreśla, że cele związane z redukcją emisji, efektywnością energetyczną i wdrażaniem niskoemisyjnych technologii są elementem długoterminowej strategii korporacyjnej grupy.