Wenezuela zaniedbuje swych sąsiadów

Łączne dostawy na mocy umów o współpracy z krajami Ameryki Łacińskiej i Karaibów zmalały w 2013 r. o 11 proc. do 243 tys bd., do poziomu najniższego od 2007 r. — wynika z danych państwowego przedsiębiorstwa PDVSA. Kilka czynników złożyło się na to: mniejsze wydobycie i słabszy wzrost gospodarczy, sieć rafinerii nie wróciła w pełni do stanu sprzed poważnego incydentu w 2012 r., porozumienia finansowe z Chinami zwiększają transport ropy do Azji.

Niektóre kraje regionu, korzystające z taniej ropy musiały zacząć korzystać z innych źródeł. W ciągu 8 miesięcy kraje od Jamajki po Argentynę, która miały umowy z Wenezuelą kupiły 140 ładunków ropy i produktów naftowych na otwartym rynku. Ponad dwie trzecie tych zakupów przypadło na Ekwador, najbliższego sojusznika Wenezueli. Zakupy okazały się nie tylko droższe, ale spowodowały niedobór mocy transportowych (zbiornikowców).

Hugo Chavez podczas 14 laty rządów zawierał w ramach Petrocaribe porozumienia, pozwalające członkom płacić tylko w 40 proc. gotówką za dostawy, a resztę w ciągu 25 lat na bardzo korzystnych warunkach kredytowych., albo towarami, od ryżu po dżinsy. 21 krajów dostawało ropę w ramach Petrocaribe, porozumienia energetycznego z Caracas i na mocy innych dwustronnych.

Rosnące trudności gospodarcze w Wenezueli doprowadziły do napięć w realizacji tych dostaw. Już w 2010 r. Caracas zaczęło kupować gdzie indziej ropę, aby zapewnić wielkość uzgodnionych dostaw. Od tamtej pory eksport paliw zmalał jeszcze bardziej, sytuacja finansowa monopolisty PDVSA pogorszyła się ograniczając możliwości następcy Chaveza, Nicolasa Maduro.

Wenezuela ma więc coraz większe trudności z dotrzymaniem swych umów, a firmy w USA mają aż nadto gazu ziemnego i są skłonne skorzystać z nowych możliwości na rynku energetycznym, wynikających z problemów Petrocaribe. Rząd USA może na tym skorzystać odzyskując większe wpływy w regionie. Wiceprezydent Joe Biden ogłosił w lipcu Karaibską Inicjatywę Bezpieczeństwa Energetycznego, plan zmniejszenia zależności regionu od drogiej elektryczności i paliw z importu, a rządowa agencja ds. prywatnych inwestycji zagranicznych OPIC rozmawia z inwestorami zainteresowanymi nowymi projektami na Karaibach.

Baryłki dla Chin

Wenezuela wysyła obecnie 485 tys. bd paliw i ropy do Chin w ramach umów ropa za kredyty, co oznacza wzrost o 98 proc. wobec 2010 r. Dla przyjaciół z regionu zostało zatem niewiele. Członkowie Petrocaribe mogą liczyć na maksimum 377 tys. bd — wyliczyła PDVSA, choć w 2013 r. wysyłała im o 134 bd mniej. Dominika, Honduras, Paragwaj i Boliwia nie dostały nic w ubiegłym roku. Argentyna, wychodząca z głębokiego kryzysu po niedotrzymaniu terminu spłat długów w 2002 r. dostała połowę zakontraktowanej ilości.

Minister ds. naftowych, Rafael Ramirez zaprzeczał, jakoby Wenezuela oferowała mniej partnerom z Petrocaribe i powiedział, że dostawy wahały się zależnie od potrzeb. — Istnieją miesięczne zamówienia i krajowe limity. Czasem kraje chcą całość, czasem nie potrzebują wszystkiego. To się zmienia — powiedział dziennikarzom w czerwcu.

Nie jest tak w przypadku krajów, które zwróciły się do otwartego rynku, niektóre z nich po raz pierwszy do lat. Rządy i przedsiębiorstwa państwowe nie publikują danych o przetargach na rynku ropy, ale pośrednicy twierdzą, że takie zakupy — bardzo kosztowne — są coraz częstsze.

Zakupy gdzie indziej

Argentyńska państwowa YPF kupuje teraz na otwartym rynku znaczną ilość oleju napędowego dla transportu i paliw dla elektrowni, co wpłynęło na wzrost subwencji dla energetyki — Argentyna zgodziła się płacić w tym roku po 20 dolarów za importowany gaz LNG, podczas gdy międzynarodowa cena wynosi 16-18. Odbiorcy nie widzą różnicy z powodu subwencji — stwierdził pewien makler. Rzecznik YPF zapytany o dostawy z Wenezueli stwierdził, że wyższe ceny w kraju wynikają z wyższych kosztów i nie chciał powiedzieć niczego więcej.

Urugwaj kupował w tym roku na otwartym rynku co najmniej milion baryłek ropy co kwartał, gdy dostawy PDVSA w 2013 r. zmalały o 15 proc. Wenezuela zmniejszyła je nawet do krajów, gdzie PDVSA ma rafinerie, np. na Jamajce i w Dominikanie. Ekwador z przedłużającą się przebudową głównej rafinerii kupił dotąd ponad 70 ładunków ropy naftowej i 30 oleju napędowego, gdy umowa o wymianie z Wenezuelą zmalała do 2 tys. bd w 2013 r. z 49 tys. w 2008 r.

Boliwia ma także duże problemy. Dotąd dostawała większość oleju napędowego z Wenezueli, ale to ustało i teraz Chile jest głównym dostawcą. To zwiększyło wartość subwencji do paliw do ponad miliarda dolarów, 3,4 proc. PKB. Prezydent Evo Morales usiłował podnieść ceny paliw, nie zmieniane od 2001 r., ale protesty powstrzymały go od tego. Inne kraje, np. Gwatemala starały się o dostawy z Wenezueli, ale nigdy nie dostały dużo z powodu sporów o warunki i rozdźwięków politycznych.