Transformacja energetyczna na ostrym wirażu

Rząd zdecydował, że tempo transformacji energetycznej będzie zależało od spółek Skarbu Państwa. Aby te mogły dalej działać i zaciągać zobowiązania, muszą się wyzbyć węgla.

Powstanie Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego było wielokrotnie przesuwane. Kiedy udało się dojść do porozumienia z bankami w sprawie wyceny elektrowni, spłaty długów, proces przystopował kalendarz wyborczy. Ustawa o gwarancjach finansowania wydzielenia elektrowni węglowych została przyjęta przez Sejm, ale Senat ją odrzucił. Aby odrzucić ten sprzeciw, Sejmowi zabrakło jeszcze jednego posiedzenia przed wyborami 15 października.

Zgodnie z wciąż aktualnym planem partii rządzącej rządowa agencja przejmie aktywa koncernów za ok. 4 mld zł, ale do tego NABE będzie musiało spłacić ok. 13,5 mld zł ich długów w ciągu ośmiu lat. Aby funkcjonować, Agencja będzie potrzebować w tym roku 15 mld zł kredytu obrotowego i aż 44 mld zł dodatkowego finansowania od banków na zabezpieczenie zakupu praw do emisji CO2.

Czytaj więcej

Energetyka Zawodowa

Enea czeka na NABE. „Jesteśmy gotowi na dwa scenariusze”

Enea potrzebuje pieniędzy na inwestycje w OZE, dlatego oczekuje wyższej zapłaty za kopalnię Bogda...

Nie wiadomo, co dalej

– Nie udało się tego sfinalizować przed wyborami i nie wiemy, co dalej. Projekt NABE był tak skonstruowany, aby pożyczone przez banki pieniądze nie zostały roztrwonione na żądania związków zawodowych, a koncerny miały szansę na pozyskiwanie kolejnych środków na planowane inwestycje – słyszymy od jednego z menedżerów sektora bankowego i energetycznego, który jest zaangażowany w proces NABE.

Dla sektora bankowego rządowe gwarancje są zadowalające. Wprawdzie banki proponowały je na poziomie 80 proc., ostatecznie jednak resort finansów miał zaproponować 70 proc. – Jeśli nie będzie NABE i wydzielenia aktywów węglowych, to żadnej transformacji w Polsce nie będzie. Czy to będzie jeden podmiot, czy mniejsze jednostki, to nie ma żadnego znaczenia. Musimy pamiętać, że te podmioty w NABE i tak będą ze sobą konkurować, ale wewnątrz jednego podmiotu – słyszymy od jednego z menedżerów, który tak komentuje pomysł powstania mniejszych NABE. Sugeruje on, że spółki będą i tak ze sobą konkurować, np. Jaworzno z Bełchatowem. Podkreśla, że banki nie mogą już więcej pożyczać na zakup uprawnień do emisji CO2 i dalsze finansowanie.

Z tego, co się dowiadujemy, w proces podstawienia finansowania poza bankami polskimi były zaangażowane takie instytucje, jak Goldman Sachs, Citigroup i JPMorgan.

Pomysły opozycji

Co do potrzeby wydzielenia aktywów węglowych zgadzają się niemal wszystkie partie w Polsce, choć każda ma inny pomysł. Jak mówi Grzegorz Onichimowski, współtwórca i długoletni prezes zarządu Towarowej Giełdy Energii, w Instytucie Obywatelskim, które jest zapleczem eksperckim Platformy Obywatelskiej, jest pomysł na przedłużenie życia jednostek węglowych, które muszą jeszcze pozostać w rezerwie, ale będą wykorzystywane okazjonalnie. – Aktywa te zostałyby postawione do dyspozycji Polskich Sieci Elektroenergetycznych, które otrzymają w taryfie środki na ich utrzymanie z minimalną marżą – mówi Onichimowski. Jak dodaje, dla zachowania transparentności tego mechanizmu dzisiejsze spółki mogą je wydzielić do oddzielnych podmiotów jako rezerwę mocy, ale nie ma potrzeby robienia z nich jednej firmy. Rezerwa działałaby poza rynkiem i nie miała wpływu na notowania na TGE, natomiast klienci kupowaliby tę energię po cenie z TGE.

Dariusz Wieczorek, poseł Lewicy, mówi zaś, że model wsparcia i finansowania NABE powinien się odbywać za zgodą Komisji Europejskiej, a tej nie ma. – Bruksela nadal nie zatwierdziła części procesu transformacji, którą jest umowa społeczna z górnikami i zamknięcie sektora węglowego do 2049 r. Nie wykluczamy derogacji i wydłużenia pracy bloków węglowych o mocy 200 MW o dwa–trzy lata. Musimy uruchomić także środki z KPO na transformację. Wreszcie jest NABE. Wymaga to jeszcze analizy i wyliczeń. Sam rząd nie wie, ile wynoszą łączne długi sektora energetycznego. Procesowi NABE nie mówimy jednak nie. Faktem jest, że spółki energetyczne muszą mieć uwolnione środki na transformację – przyznaje.

Paulina Hennig-Kloska z Polski 2050 podkreśla, że energetyka węglowa jest obecnie najdroższa i proces wydzielenia będzie bardzo kosztowny. – Musimy ją jak najszybciej zastąpić zero- lub mniej emisyjną energetyką. Oczywiście, wydzielenie energetyki od węgla może uwolnić spółki i dać im możliwości inwestycyjne. Dlatego też ten proces wydzielenia ma sens, ale nie w sposób, jaki planuje to obecny rząd – zakończyła.