Plan na przyszłość, która czeka za rogiem

Innowacyjność gospodarki to priorytet obecnego rządu. Jednym z najbardziej dostrzegalnych i najambitniejszych przykładów prowadzenia nowego modelu polityki gospodarczej państwa jest zainicjowany przez nas w Ministerstwie Energii projekt rozwoju elektromobilności. Naszą ambicją, a jednocześnie niezbędnym elementem rozwoju polskiego obszaru energii, jest jednak rozwój całego sektora. Aby te plany mogły przełożyć na efekty dla gospodarki, opracowaliśmy Kierunki Rozwoju Innowacji Energetycznych, dokument, który jest punktem wyjścia do prowadzenia sektorowej polityki gospodarczej.

Dynamiczne zmiany natury społecznej, politycznej i technologicznej wpływają na strukturę światowej gospodarki, w której energia pełni kluczową rolę. Debatując nad przyszłością sektora, poza sięganiem po pojęcia takie jak rozwój, konkurencyjność i efektywność, bierzemy pod uwagę aspekty środowiskowe i rosnącą świadomość społeczną.

Sektor energetyczny jest z punktu widzenia państwa i społeczeństwa strategiczny. Wyjście naprzeciw najnowszym trendom i wyzwaniom przyszłości jawi się jako obowiązek tych, którzy odpowiadają za ten obszar. Dlatego podejmujemy to wyzwanie.

Kierunek: innowacje

Kierunki rozwoju innowacji energetycznych kreślą perspektywę zwiększenia innowacyjności polskiej energetyki. Proponujemy zintegrowanie różnego rodzaju narzędzi w kluczowych pod względem produktywności obszarach, uwzględniając rozwój krajowego potencjału technologicznego i przemysłowego.

Dokument ten jest punktem wyjścia do prowadzenia sektorowej polityki gospodarczej, koncentrującej wysiłki administracji, instytucji publicznych, przedsiębiorstw energetycznych oraz rynku na najistotniejszych kwestiach z punktu widzenia kreowania i wykorzystywania innowacji w sektorze energii.

Aby te plany się powiodły, konieczne jest przyjęcie założenia, że prawdziwego skoku dokonamy dopiero w chwili podniesienia poziomu innowacyjności każdego elementu wchodzącego w skład naszego łańcucha wartości: wydobycia, wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i sprzedaży oraz wprowadzenia mechanizmów zarządzania popytem.

To podstawowy warunek zwiększenia konkurencyjności polskiego sektora energii, podniesienia bezpieczeństwa energetycznego oraz maksymalizacji korzyści dla polskiej gospodarki.

Polska ma nie tylko ambicje, ale również potencjał naukowy i technologiczny do korzystania z szans, będących skutkiem opisanych trendów. Efektywne włączenie się w globalny wyścig technologiczny w sektorze energii wymaga wskazania kluczowych obszarów, w których sukces jest realny, zgodny ze strategicznym interesem państwa i prowadzi do uzyskania największej wartości dodanej dla krajowej gospodarki, poprzez zwiększenie jej konkurencyjności i innowacyjności.

Myślimy globalnie, działamy precyzyjnie

Kierunki rozwoju innowacji energetycznych to pierwszy dokument sektorowy dedykowany innowacjom w sektorze energii.

Zainicjowane przez nas działania mają prowadzić do rozwoju czterech segmentów, których pobudzenie jest kluczowe dla wzrostu innowacyjności sektora. Są to:

– zintegrowany system energetyczny z centralną rolą użytkownika energii,

– efektywne i elastyczne wytwarzanie energii oraz pozyskiwanie surowców łączące ograniczenie wpływu na środowisko z bezpieczeństwem energetycznym,

– dywersyfikacja technologii wytwarzania i efektywne wykorzystanie energii,

– ekologiczne i efektywne energetycznie miasto.

Pierwszym z motorów innowacji energetycznych jest aktywna rola przedsiębiorstw energetycznych. Struktura rynku energii pokazuje, że zarówno kapitałowe, jak i organizacyjne zasoby są właśnie w ich posiadaniu. Chodzi tu o wypracowanie takiego modelu kooperacji małych organizacji i przedsiębiorstw z dużymi, aby dynamika, kreatywność i gotowość do ryzyka tych pierwszych spotkała się z doświadczeniem, zasobami i kompetencjami w stosowaniu rozwiązań biznesowych tych drugich.

Po drugie, wprowadzimy koordynację badań i prac nad innowacjami. By zrealizować to zadanie, chcemy zainspirować uczelnie, jednostki naukowe i instytuty badawcze do ściślejszej współpracy.

Po trzecie, dobre pomysły wymagają zaplecza finansowego. Wśród podmiotów, które są naturalnym źródłem finansowania działalności badawczej i innowacyjnej, są Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Polski Fundusz Rozwoju i Agencja Rozwoju Przemysłu.

Projektujemy także nowe rozwiązania instytucjonalne. Jednym z nich jest Fundusz Niskoemisyjnego Transportu, który będzie stanowił instrument wsparcia dla rynku pojazdów elektrycznych oraz napędzanych gazem ziemnym (CNG) i skroplonym gazem ziemnym (LNG). Kolejnym elementem jest rozwijanie dialogu z obywatelami i prezentowanie korzyści płynących z transformacji systemu energetycznego.

Piątym filarem jest wsparcie ekspansji zagranicznej podmiotów krajowego sektora energii. Wzmacnianie eksportu jest potrzebne, zwłaszcza że Polska ma przewagi komparatywne. Wedle danych DESA/UNSD oraz United Nations Comtrade Database, łączny eksport urządzeń dla energetyki był w 2015 r. wart 7,25 mld dol., a importu 6,76 mld dol. Główne kierunki eksportu to Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy i USA. Następuje dzięki temu wzrost wartości dodanej dla polskich producentów, a konsekwencją jest ewolucja struktury polskiej gospodarki w kierunku najbardziej rozwiniętych i produktywnych państw kapitalistycznych.

Wędka, nie ryba

W przyjętym przez nas modelu odchodzimy od angażowania instytucji publicznych, polegającego na nie zawsze przemyślanym rozdawaniu grantów czy dotacji. Jeżeli w Polsce ma rosnąć liczba patentów i stopień komercjalizacji efektów badań nad innowacyjnymi rozwiązaniami, to musimy świadomie zdecydować się na dwie rzeczy.

Po pierwsze, strumień środków publicznych powinien zostać skierowany do tych przedsięwzięć, które wpisują się w zaproponowane przez nas obszary i są technicznie i ekonomiczne efektywne. Po drugie, innowacja wiąże się ze wzrostem ryzyka niepowodzenia. Trzeba się z nim oswoić, bo to rzecz naturalna dla procesu weryfikacji rynkowej nowych inicjatyw.

Energetyka przyszłości to elektromobilność, elastyczne zarządzanie popytem i optymalizacja zużycia energii, rozproszona generacja, internet rzeczy, ale także nowoczesne technologie węglowe czy rozwój technologii wydobywczych węglowodorów.