Obligo giełdowe prędko nie wróci

Ministerstwo Klimatu i Środowiska analizuje przywrócenie obowiązku sprzedaży energii poprzez giełdę (obligo), ale nie mówi, kiedy zmiany w prawie są możliwe. Część firm wskazuje, że dzięki obligu ceny energii mogą spaść.

Powrót obliga giełdowego był jednym z głównych postulatów energetycznych nowej koalicji rządzącej. Na przywrócenie obowiązku sprzedaży energii poprzez giełdę jednak jeszcze poczekamy.

Poprzedni rząd zniósł w 2022 r. obligo, argumentując to potrzebą korekty cen energii na giełdzie.

Ceny ustabilizowały się

W kolejnych miesiącach 2023 r. ceny energii ustabilizowały się, ale był to efekt spadających cen surowców: węgla i gazu. Rynek w części przeniósł się poza TGE. Jak sygnalizował pod koniec 2023 r. prezes Towarowej Giełdy Energii Piotr Zawistowski, spora część umów jest zawierana poza giełdą. – Na bazie doświadczeń historycznych możemy jednak stwierdzić, że za każdym razem, kiedy wprowadzano obligo, przemysł czuł się bezpieczniej i miał pewność, że cena ustalana na giełdzie jest najbardziej transparentna – mówił. I faktycznie, jeśli zestawimy średnią cenę sprzedaży energii elektrycznej na rynku giełdowym z cenami obrotu wewnątrz grup energetycznych (spółki wytwórcze sprzedają energię spółkom obrotu w tej same grupie), widzimy różnicę. Dostępne ceny za III kw. 2023 r. wskazują, że energia na rynku giełdowym (736,39 zł/MWh) była tańsza od tej sprzedawanej w ramach grup (748,58 zł/MWh).

Co więcej, prezes URE Rafał Gawin na posiedzeniu sejmowej Komisji ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych 7 lutego powiedział, że zniesienie obowiązku obligatoryjnej sprzedaży energii poprzez giełdę spowodowało radykalne zmniejszenie wolumenu kontraktów terminowych zawieranych na TGE. URE wielokrotnie wskazywało, że powrót obliga pozwoli na przywrócenie płynności w handlu na giełdzie, zwłaszcza na rynku terminowym.

Zmiany nieprędko

Kiedy rząd powróci do pomysłu przywrócenia obliga? Nieprędko. Jak wskazuje resort klimatu i środowiska w odpowiedzi na nasze pytania, powrót obliga oceniany jest przede wszystkim przez pryzmat cen energii dla gospodarstw domowych i rosnących wydatków dla przedsiębiorstw wynikających z kosztów zabezpieczenia zawieranych transakcji. – W tym kontekście szczególnie istotna jest analiza takich rozwiązań jak przywrócenie obliga giełdowego, w tym pod kątem określenia zakresu podmiotów, które byłyby objęte takim obowiązkiem, oraz w jakim zakresie ten obowiązek zostałby przywrócony (np. wolumen), mając na uwadze ochronę praw nabytych podmiotów i równoczesne poszanowanie swobody zawierania umów – podkreśla resort, nie podając jednak żadnych dat, kiedy takie rozwiązania mogą być wprowadzone.

Firmy czekają

Tych rozwiązań wyczekują zainteresowane spółki, które – jak Tauron – mają największą bazę klientów w Polsce, a moce ich elektrowni nie pozwalają pokryć w pełni swoich potrzeb. – W naszej opinii przywrócenie obliga będzie korzystne dla funkcjonowania rynku energii. Przede wszystkim przyczyni się do zapewnienia transparentności działania rynku oraz kreowania prawidłowych sygnałów cenowych dostępnych dla wszystkich jego uczestników. Będzie to miało pozytywny wpływ na działanie mechanizmów konkurencji – informuje Tauron. Podobnego zdania jest Energa, która podkreśla, że przywrócenie obliga mogłoby korzystnie wpłynąć na płynność giełdy energii, zwiększając sprzedawany na niej wolumen. – To z kolei wiązałoby się z wyższą konkurencyjnością ofert składanych poprzez giełdę, wpływając pośrednio na niższe ceny w handlu hurtowym – dodaje Energa.

Na drugim biegunie jest PGE, które dzięki nadwyżkom wyprodukowanej energii po zniesieniu obliga może oferować swoją energię np. na własnej Platformie Deklaracji Energii (PDE).