Termomodernizacja – nie ma prostych rozwiązań

◊: Źródłem smogu w 52 proc. jest spalanie paliw stałych w paleniskach domowych.
Bez termomodernizacji nie zmniejszymy zapotrzebowania na energię domów zbudowanych jakiś czas temu.

Ludomir Duda: Tak. Im standard energetyczny domu jest niższy, tym potrzebujemy więcej ciepła, więc zużywamy więcej paliwa i wydajemy duże pieniądze na ogrzewanie. Domy jednorodzinne w Polsce są w niskim standardzie energetycznym. Jeżeli budynek ocieplimy i zmodernizujemy system grzewczy, będziemy potrzebowali znacznie mniej energii.

Na co ta energia idzie?
Nieocieplony dom czy budowany w starych standardach obowiązujących do lat 80. (zimne przegrody budowlane, byle jakie okna, system grawitacyjny jako jedyny sposób wentylacji) potrzebuje energii użytkowej od 250 do 350 kWh na mkw. rocznie. Proces przemiany paliwa w ciepło w pomieszczeniu jest wieloetapowy i zachodzi z różną sprawnością. Na początku mamy niską sprawność konwersji energii chemicznej paliwa na ciepło, potem niską sprawność dystrybucji, wykorzystania i regulacji. Ostatecznie musimy kupić do trzech razy więcej paliwa, niż dostarczamy energii do pomieszczeń. To są ogromne straty.

Jak gruby powinien być styropian użyty do ocieplenia?
Warto użyć takiego, żeby izolacyjność cieplna była optymalna. Dzisiaj przepisy mówią o współczynniku przenikania ciepła na poziomie 0,2 kWh na mkw. na rok. Jednak efektywne ekonomicznie i opłacalne jest takie ocieplenie, w wyniku którego ten współczynnik wynosi 0,1.

Nakłady inwestycyjne na ocieplenie 1 mkw. ściany zewnętrznej zależą od standardu wyjściowego?
Praktycznie nie. Niezależnie od tego, czy ocieplamy budynek z pojedynczej 25 cm cegły, czy taki o relatywnie dobrej ścianie, koszt ocieplenia praktycznie się nie zmienia. Koszt samego materiału to 10 proc. kosztów inwestycji. Im stan wyjściowy budynku jest gorszy, tym inwestycja jest bardziej opłacalna.

Czy ma sens patrzenie na termomodernizację oddzielnie przez pryzmat wymiany okien ocieplenia dachu, ścian?
Nie, takie podejście jest błędne. Musimy na to patrzeć kompleksowo. Może się okazać, że inwestycja w ogóle nie przyniesie korzyści. Na przykład wiele budynków wielorodzinnych było ocieplonych bez wymiany okien. Lobby energetyczne doprowadziło do kuriozalnej sytuacji, że okna okazały się prywatną częścią elewacji, więc nie można było ich wymieniać w ramach termomodernizacji. Jeśli nie zajmiemy się sprawą wentylacji i źle rozwiążemy sprawę regulacji, może być tak, że w wyniku ocieplenia będziemy zużywali więcej energii niż wcześniej.

Gdzie można uzyskać wsparcie doradcze?
W niektórych gminach są doradcy energetyczni, ale jest ich stosunkowo niewielu, a potrzeby są ogromne. Audyt domu jednorodzinnego jest niesłychanie pracochłonny, a jego koszt wysoki. Mniej czasu zajmuje zrobienie audytu gmaszyska, w którym mieszka 500 ludzi. W skali masowej ten problem nie jest rozwiązany. Poza tym zniszczony został zawód audytora energetycznego. Większość gmin, samorządów i spółdzielni ogłaszała przetargi, w których liczyła się tylko cena i szybkość. Na rynku audytorów zostali praktycznie tylko ci, którzy odwalają robotę i nie dają efektywnych rad. Sprawa know-how, jak termomodernizować, żeby nie stracić pieniędzy, jest w Polsce niesłychanie zabagniona. To wymaga pomocy państwa i uruchomienia programów, które automatyzowałyby te operacje i dawałyby narzędzie indywidualnym użytkownikom.

Mostki energetyczne to ważna kwestia?
Jedna z ważniejszych. Suma energii przenikająca przez mostki energetyczne może być większa od tej, która przenika przez ściany. Usunięcie mostków termicznych jest jednym z elementów ocieplenia budynku. Sprawa jest jednak kompleksowa. Wymaga kompetencji od audytora, który musi doradzić, w jaki sposób te mostki usunąć. Wykonawca musi umieć to właściwie zrobić, a nie jest to prosta sprawa.

Wydaje się, że wymiana okien jest prosta i tania.
Wydatek na ocieplenie i na wymianę okien jest podobny. Kiedyś był taki mit, że najważniejsze jest wymienienie i uszczelnienie okien. Ludzie to robili i teraz mamy relatywnie dobre okna, które są źle zabudowane. Zostały tak wymienione, że powstał
mostek cieplny i duże nieszczelności.

Proste rozwiązania termomodernizacyjne istnieją?
Nie. To jest skomplikowany proces. Albo będzie zrobiony zgodnie z zasadami sztuki i przyniesie korzyści, albo będzie zrobiony źle. Wtedy wydamy dużo pieniędzy, a korzyści nie będzie.

Od czego zacząć przygotowania do termomodernizacji?
Od znalezienia audytora z referencjami. Oczywiście, audytor tylko daje obliczenia i rozwiązania. Potem jest projektant, wykonawca, materiały itd. Wszystkie elementy procesu muszą być prawidłowo przeprowadzone. Ostateczny efekt zależy też od racjonalnych zachowań użytkowników. ©℗