Strategia energetyczna Ukrainy to atom i woda

Nasz wschodni sąsiad chce nie tylko zwiększyć moc elektrowni, ale też skończyć z wieloletnią zależnością od rosyjskiego Rosatomu.

– Będziemy zwiększać moce naszej energetyki jądrowej i hydroenergetyki. Od tego zależy narodowe bezpieczeństwo – podkreślił premier Wołodymyr Grojsman w czwartek podczas posiedzenia rządu.

Zgodnie z nową strategią energetyczną Ukrainy do 2026 r. udział elektrowni wodnych w bilansie energetycznym ma się podwoić do 15,5 proc. i ok. 8500 MW (teraz jest to 7,4 proc. i 5000 MW). W tym celu Ukrhydroenergo, państwowa spółka zarządzająca elektrowniami wodnymi, planuje zainwestować w ciągu dekady ok. 90 mln hrywien (dziś to 3,51 mld dol.).

Potyczki z Rosją

W energetyce jądrowej inwestycje już są. Po zamknięciu siłowni w Czarnobylu Ukraina ma cztery elektrownie z 15 reaktorami i produkują one 55 proc. potrzebnego krajowi prądu. Dzięki temu Ukraina może też eksportować energię, drugim klientem pod względem wielkości zakupów jest Polska. Zgodnie ze strategią chodzi nie tylko o zwiększenie mocy elektrowni, ale też o uwolnienie się od wieloletniej zależności od rosyjskiego Rosatomu.

Koncern ten nie tylko rozbudowywał i modernizował ukraińskie elektrownie, ale też dostarczał paliwo i odbierał to zużyte. W 2008 r. Rosjanie wygrali rządowy przetarg na dwa nowe bloki w elektrowni Chmielnickiej (trzeci i czwarty), mieli tam też dostarczyć nowe reaktory i oddać bloki pod klucz. W przetargu wzięły też udział koreański KERCO i amerykańsko-japoński Westinghouse. I to właśnie Amerykanie dziś zajmują miejsce Rosjan w energetyce jądrowej Ukrainy.

Po rosyjskiej aneksji Krymu wiosną 2014 r. władze w Kijowie ogłosiły chęć rozwiązania kontraktu z Rosją na budowę bloków elektrowni Chmielnicka, motywując to potężnymi opóźnieniami na placu budowy. W minionym roku ta deklaracja stała się faktem. Rada Najwyższa rozwiązała umowę z Rosją o rozbudowie elektrowni. Na październik minister energetyki Ihor Nasalik zapowiedział przedstawienie inwestorom programu zakończenia budowy nowych bloków Chmielnickiej.

Więcej eksportu

Także w minionym roku rozpoczęła się zmiana dostawcy paliwa do ukraińskich siłowni atomowych. W lutym 2016 r. dostawę amerykańskiego paliwa otrzymała elektrownia w Zaporożu – największa w Europie, o mocy 6000 MW. W tym roku Ukraina chce kupić w Westinghouse ponad jedną trzecią potrzebnego paliwa. Ma ono pochodzić ze szwedzkiego zakładu Westinghouse Electric Company.

Szef Westinghouse Danny Roderick zapowiedział, że jego firma jest gotowa do zaopatrzenia w paliwo wszystkich elektrowni jądrowych na Ukrainie. W końcu września Energoatom i Westinghouse podpisały porozumienie o współpracy przy podnoszeniu efektywności, rentowności oraz eksporcie na rynek Unii prądu z ukraińskich elektrowni jądrowych. Wcześniej strony uzgodniły szczegółowy program działania uwzględniający także sprawy bezpieczeństwa w ukraińskich siłowniach. Obowiązujące rozwiązania mają być dostosowane do najnowszych standardów światowych.

– W wyniku wykonania tych działań zostanie podwyższony współczynnik gotowości reaktorów w naszych elektrowniach, co z kolei da wzrost produkcji energii, rentowności i poszerzy możliwości Energoatomu eksportu prądu do krajów Unii – głosił komunikat spółki.

Także polskie firmy dostrzegają otwieranie się ukraińskiego rynku energetycznego. W czwartek prezes Energoatomu Juri Niedaszkowskij i Robert Butzke, wiceprezes polskiej GE Power Sp z o.o., podpisali memorandum dotyczące zwiększenia współpracy przy modernizacji hal maszyn w ukraińskich elektrowniach atomowych. Ma to podnieść bezpieczeństwo pracy i zwiększyć moce produkcyjne ukraińskich siłowni.

– Mamy duże doświadczenie we wspólnej pracy, zarówno w serwisowaniu generatorów zmodernizowanych według technologii koncernu Alstom, jak i w nowych projektach unowocześniania wyposażenia ukraińskich elektrowni i podnoszenia ich efektywności – powiedział Niedaszkowskij.