Co wywalczyła Polska w sprawie ETS2? Znamy szczegóły

W 2027 r. planowane jest rozszerzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych z zakładów przemysłowych (EU ETS) na kolejne sektory: transport i budownictwo (ETS2). W czwartek 23 października kwestię planowanego wprowadzenia ETS2 omówili unijni przywódcy podczas szczytu w Brukseli. Polski rząd sprzeciwiał się dacie wejścia w życie tego mechanizmu, uważając, że wprowadzony on zostanie zbyt szybko, a ceny paliwa oraz gazu i węgla używanego do ogrzewania indywidualnego znacząco wzrosną.

Czytaj więcej

Ciepło

Nowy podatek od ogrzewania może za kilka lat wzrosnąć czterokrotnie

Dodatkowa opłata w naszym rachunku za ogrzewanie może drastycznie wzrosnąć po 2030 r. Nowa analiz...

Premier zapowiada rewizję ETS2

Premier Donald Tusk poinformował, że we wnioskach z czwartkowego szczytu Rady Europejskiej udało się zawrzeć zapis o rewizji systemu ETS2. Jak sprecyzował, daje to możliwość zablokowania wejścia w życie tego systemu od 2027 r. Dodał, że prawie wszyscy unijni liderzy zgodzili się, że europejska polityka klimatyczna powinna być bardziej elastyczna i w większym stopniu brać odpowiedzialność za konkurencyjność europejskich gospodarek. Jak tłumaczył, zapis o rewizji oznacza możliwość zablokowania wejścia w życie ETS2 w 2027 r. – Będziemy mieli teraz czas, żeby wspólnie z innymi państwami członkowskimi dokonać rewizji tych pomysłów i projektów - dodał.

Szef rządu ocenił, że zapis o rewizji ETS2 otwiera drogę do krytycznej rozmowy o wszystkich aspektach dotyczących europejskiego Zielonego Ładu. Szef polskiego rządu dodał również, że razem z innymi krajami szukał możliwości rewizji proponowanego przez KE celu klimatycznego na 2040 r. (redukcji emisji CO2 o 90 proc. względem 1990 r.).

Słowa premiera przelane na papier

Słowa premiera znalazły swoje odzwierciedlenie w konkluzjach ze szczytu, gdzie czytamy, że Rada Europejska odnotowuje, że Komisja zamierza przyjąć środki, które mają ułatwić wejście w życie systemu ETS2 i „zwraca się do Komisji o przedstawienie zmienionych ram wdrożenia systemu ETS2, łącznie z wszystkimi odnośnymi aspektami”.

W kontekście celu redukcji emisji CO2 o 90 proc. do 2040 r., Rada Europejska apeluje też do Komisji o dalsze tworzenie niezbędnych warunków umożliwiających wspieranie europejskiego przemysłu i europejskich obywateli w realizacji celu pośredniego ograniczenia emisji do 2040 r.

Ponadto Rada Europejska apeluje o wzmożenie starań, by zapewnić dostawy przystępnej cenowo i czystej energii oraz stworzyć – przed 2030 r. – prawdziwą unię energetyczną, także poprzez wykorzystanie nowej Grupy Zadaniowej ds. Unii Energetycznej. – Będzie to wymagało szerokiej elektryfikacji z wykorzystaniem wszystkich neutralnych emisyjnie i niskoemisyjnych rozwiązań oraz inwestycji w sieci energetyczne, magazynowanie energii i połączenia międzysystemowe na szczeblu krajowym i unijnym. W związku z negatywnym wpływem wysokich cen energii na globalną konkurencyjność europejskiego przemysłu, na autonomię strategiczną Unii i na europejskie gospodarstwa domowe, Rada Europejska apeluje do Komisji o przyspieszenie prac mających na celu obniżenie cen energii i wspieranie zrównoważonej produkcji energii w Unii – czytamy w konkluzjach Rady.

Czytaj więcej

Ciepło

Polska buduje koalicję przeciw ETS2. Nowy podatek może podnieść ceny ogrzewania

Wiceministrowie resortów klimatu i energii w dwóch osobnych wystąpieniach przyznają, że rezygnacj...

Jak ma wyglądać rewizja ETS2?

Wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta, który prowadził roboczo negocjacje dotyczące odroczenia daty wejścia w życie ETS2, mówi „Rzeczpospolitej”, jakie są następne kroki zapowiedziane przez Radę: – Rada Europejska wyznaczyła Komisji zadanie rewizji ETS2 ponad to, co Komisja zapowiedziała we wtorek 21 października (kontrola cen uprawnień do emisji – CO2 o czym niżej – red.) Komisja musi teraz zaproponować rewizję i następny ruch leży teraz po ich stronie – mówi.

Nasz rozmówca tłumaczy, że rewizja jest szeroka. – Obejmuje np. horyzont czasowy wejścia w życie, ale nie wyklucza też innych elementów. Ponadto rewizja oznacza udział w pracach Rady UE i Parlamentu UE, zatem wszystkie scenariusze są możliwe – mówi nam Bolesta.

Pytany, czy istnieje jeszcze możliwość zrezygnowania z ETS2, Bolesta tłumaczy, że jest to jeden z możliwych scenariuszy przy rewizji. – Trudno dzisiaj jednoznacznie przewidzieć, co zrobi Rada i Parlament w pracach nad rewizją – dodaje.

Niezależnie od losów ETS2 wiceminister wskazuje, że powinniśmy zrobić jak najwięcej, aby zniwelować negatywne skutki ETS2, niezależnie od tego, czy i kiedy ostatecznie system ten wejdzie w życie. – Musimy przyspieszyć z inwestycjami w termomodernizację i wymianę źródeł węglowych. To priorytet – mówi i tłumaczy, że mechanizm tzw. Społecznego Funduszu Klimatycznego to osobna regulacja i powinien zacząć działać przed wejściem w życie ETS2, aby zwiększyć wysiłki na rzecz ograniczenia wykorzystania paliw emisyjnych.

Jakie zmiany w ETS2 może zaproponować Komisja Europejska?

Unijny komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu Wopke Hoekstra, jeszcze przed szczytem UE zabrał głos w odpowiedzi na apel o rewizję ETS2 części krajów UE: „Rozumiem obawy dotyczące niepewności co do przyszłych poziomów cen i zmienności cen w systemie ETS2 i w dużej mierze je podzielam. Dlatego doceniam cel, do którego Państwo dążą, a więc zapewnienie stabilnych i przewidywalnych ram regulacyjnych na czas uruchomienia systemu ETS2 (…) Chociaż ramy ETS2 zawierają już silne zabezpieczenia zapobiegające zbyt wysokim cenom i nagłym podwyżkom cen, Komisja oceniła, jak zapewnić dalszą stabilność i przewidywalność ram regulacyjnych na czas uruchomienia systemu ETS2” – pisał Hoekstra w liście do autorów apelu o zmiany w ETS2.

W odpowiedzi Komisja zaproponowała pakiet pięciu zmian. Po pierwsze zwiększenie stabilności i przewidywalności cen uprawnień do emisji CO2 poprzez wzmocnienie mechanizmu uwalniania uprawnień do emisji CO2, jeśli ceny rynkowe przekroczą 45 euro/t CO2. Mechanizm może być stosowany dwukrotnie w ciągu 12 miesięcy, jeśli zostanie uruchomiony. Łącznie może to pozwolić na uwolnienie do 80 mln uprawnień na rynku każdego roku w latach 2027, 2028 i 2029. Większa podaż uprawnień miałaby za zadanie obniżyć ceny. Drugi element to zwiększenie płynności i długoterminowej przewidywalności poprzez utrzymanie w rezerwie wszystkich uprawnień do emisji, które nie zostaną uwolnione do końca 2030 r.

Trzeci element to wzmocnienie dodatkowej stabilności cen i przewidywalności poprzez wcześniejszą i płynniejszą interwencję w przypadku niższej płynności rynku. Czwarty element to przeznaczenie dochodów ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 na przygotowanie się do nowego systemu poprzez wcześniejsze uruchomienie aukcji w ramach ETS2 już w 2026 r., jeszcze przed wejściem w życie samego mechanizmu. Piąty element to zapewnienie mniejszym firmom uczestnictwa w aukcjach bez konieczności korzystania z instytucji kredytowych lub innych podmiotów finansowych.

Jak powiedział wiceminister Bolesta, konkluzje Rady Europejskiej dają Komisji mandat do możliwie szerszych zmian, aniżeli te wspominane wyżej.