Tam mogą powstać pierwsze małe reaktory atomowe. Orlen podał lokalizacje

Reaktory SMR mają powstać we Włocławku, w Ostrołęce, Krakowie, Dąbrowie Górniczej, Tarnobrzeskiej SSE, Stawach Monowskich i okolicach Warszawy.

Orlen Synthos Green Energy (OSGE), firma należąca do Orlenu i Synthosu, wyznaczał wstępnie siedem lokalizacji dla pierwszych małych reaktorów jądrowych (SMR), które w najbliższych latach chce uruchomić w naszym kraju. Najbardziej prawdopodobne i preferowane są one we Włocławku, Ostrołęce, Krakowie, Nowej Hucie, Dąbrowie Górniczej, Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej obejmującej Tarnobrzeg i Stalową Wolę, Stawach Monowskich (niedaleko Oświęcimia) oraz w okolicach Warszawy.

W odniesieniu do każdej z tych lokalizacji podpisano wstępne porozumienia z podmiotami dysponującymi odpowiednim terenem. Chodzi o Anwil (dla lokalizacji we Włocławku), Energę (Ostrołęka), PGNiG Termika (Warszawa), ArcelorMittal (Dąbrowa Górnicza i Kraków), Synthos (Stawy Monowskie) i Agencję Rozwoju Przemysłu (Tarnobrzeska SSE).

Poparcie społeczne

OSGE sprawdziło łącznie około 80 potencjalnych lokalizacji pod budowę małych reaktorów jądrowych. Spośród nich do drugiego etapu pogłębionych badań zakwalifikowało się około 30, zaś na bieżącym etapie wytypowano siedem najbardziej optymalnych. Przy wyborze z jednej strony brano pod uwagę ich biznesowy sens, a z drugiej wstępne badania, które wykazały brak czynników geologicznych, środowiskowych, wodnych, górniczych i innych mogących czynić ewentualną inwestycję niewykonalną.

W kolejnym kroku zapowiedziano przeprowadzenie pogłębionych badań i dialogu z lokalnymi społecznościami. – Kluczowe dla nas jest jednak poparcie społeczne, dlatego będziemy prowadzić otwarty dialog z mieszkańcami i to on zadecyduje o wyborze finalnych lokalizacji. A jest o co powalczyć, bo każdy blok to około 100 miejsc pracy w samej elektrowni i około tysiąca w regionie, to także bezpieczna i tania energia oraz dodatkowe wpływy do lokalnych budżetów – twierdzi Obajtek.

Kolejne lokalizacje pod SMR-y będą wytypowane do końca tego roku. Do tego czasu łącznie powinno zostać określonych 20 wstępnych lokalizacji. Co do zasady mają zastępować bloki energetyczne pracujące w oparciu o węgiel oraz powstawać w okolicach stref przemysłowych i miast. Docelowo będą też wspierać produkcję zielonego wodoru. Badania geofizyczne i dialog z lokalnymi społecznościami potrwają około dwóch lat. Orlen zakończenie budowy pierwszego małego reaktora jądrowego zapowiedział na przełom 2028 i 2029 r. – Sądzę, że w 2029 r. uruchomimy pierwszy reaktor – mówi Obajtek.

Finansowanie z USA

Budowę pierwszych w Polsce reaktorów BWRX-300 chcą wesprzeć kwotą do 4 mld USD amerykańskie instytucje. W poniedziałek list intencyjny w tej sprawie został podpisany pomiędzy OSGE i EXIM Bankiem na 3 mld USD i z U.S. International Development Finance Corporation na 1 mld USD. Obie firmy są rządowymi instytucjami finansującymi rozwój amerykańskiej gospodarki i rozwój tamtejszych przedsiębiorstw. Chęć zaangażowania się w SMR-y wyraziły także polskie banki: PKO BP, Pekao, BGK i Santander Bank Polska.

Michał Sołowow, właściciel Synthosu, wskazał, że w Polsce łańcuch dostaw dla SMR-ów może wynieść nawet 50 proc. tego, co potrzeba do ich budowy. Docelowo w naszym kraju ma powstać fabryka komponentów dla małych reaktorów, które będą sprzedawane w Europie. – Czas budowy chcemy skrócić z trzech lat do dwóch i pół roku – wskazał Sołowow. Pytany o finansowanie jądrowych projektów odpowiedział, że to zapewni OSGE, które oprócz środków własnych ma wsparcie amerykańskich instytucji finansowych (18-letnie kredyty). Wsparcie oferują także polskie banki. Właściciel Synthosu podkreślił, że udział polskich firm w budowę SMR-ów wyniesie 55 proc., a firm amerykańskich – 33 proc. Pozostałe 12 proc. mają przypaść podmiotom z innych krajów.

Niższe koszty

Dawid Jackiewicz, wiceprezes OSGE, powiedział, że koszt budowy pierwszego małego reaktora wyniesie około 1,5 mld euro (około 7 mld zł). Inwestycja w każdy z kolejnych czterech ma być podobna. Dopiero przy realizacji piątego koszty spadną.

Nowe moce będą budowane w oparciu o reaktory BWRX-300 firmy GE-Hitachi Nuclear Energy. Ich budowa zajmuje mniej więcej jedną trzecią czasu potrzebnego na budowę tradycyjnej dużej elektrowni atomowej. Ponadto o około 30 proc. są niższe koszty budowy takiej jednostki, przeliczając na każdy zainstalowany megawat mocy. SMR o mocy około 300 MWe ma być w stanie wytworzyć rocznie prąd niezbędny do zasilania 150-tys. miasta. Koszt produkcji 1 MWh energii elektrycznej powinien być o 30 proc. niższy niż w przypadku bloków gazowo-parowych.

W technologię SMR inwestuje kilkanaście krajów z całego świata. Z jej powszechnym zastosowaniem duże nadzieje wiążą m.in.: USA, Wielka Brytania, Francja, Czechy, Estonia, Litwa, Finlandia i Rumunia. Ze względu na to, że SMR-y są neutralne dla środowiska, wiele tego typu projektów na świecie powstaje w okolicach dużych miast lub ich centrów. Przykładem może być projekt realizowany w kanadyjskim Darlington, oddalony 5 km od liczącej 140 tys. mieszkańców Oshawy. Będzie to pierwszy projekt na świecie oparty na reaktorze BWRX-300. Drugi ma powstać w Polsce.