Polsko - francuska współpraca w energetyce to nie tylko atom

Traktat o wzmocnionej współpracy i przyjaźni między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Francuską zawarty w Nancy, poza spodziewanymi zapisami o współpracy w dziedzinie energetyki jądrowej zawiera zapisy o współpracy przy poszukiwaniu i dostawach surowców krytycznych.

Publikacja: 12.05.2025 10:41

Polsko - francuska współpraca w energetyce to nie tylko atom

Foto: Reuters

W podpisanym traktacie o współpracy między oboma krajami jest mowa o współpracy przy neutralności klimatycznej do 2050 r., współdziałaniu przy rozwoju cywilnej energetyki jądrowej – zarówno przy małych i dużych reaktorach jądrowych, a także przy badaniach geologicznych oraz zrównoważonym wykorzystaniu zasobów mineralnych. Umowa ma charakter ramowy, to znaczy, że zapisy porozumienia można wypełniać treścią, jak np. umowy inwestycyjne.

Neutralność klimatyczna i surowce mineralne w polsko-francuskim traktacie

W rozdziale siódmym poświęconym zrównoważonemu rozwojowi, ochronie środowiska i klimatu, strony porozumienia zobowiązały się do wspierania i wdrażania wielostronnych instrumentów, takich jak Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz tzw. porozumienia paryskiego z grudnia 2015 r., które zobowiązuje państwa-sygnatariuszy do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. Wśród stron jest także Polska. W imieniu polskiego rządu to porozumienia podpisała ówczesna premier Beata Szydło.

„Strony współpracują na rzecz szybkiej globalnej transformacji w kierunku neutralnych klimatycznie gospodarek i społeczeństw, w tempie i zakresie, które odpowiadają celom określonym w artykule 2 ustęp 1 litera a Porozumienia paryskiego. W tym zakresie strony zobowiązują się do przyczynienia się do osiągnięcia europejskich celów klimatycznych, w tym celu na 2030 r. i neutralności klimatycznej UE do 2050 r., w sposób zapewniający i zwiększający konkurencyjność europejskiego przemysłu przy jednoczesnym osiągnięciu transformacji społecznej i przemysłowej” – czytamy w treści traktatu polsko - francuskiego.

Co ciekawe ostatni podpunkt tego rozdziału traktuje o surowcach mineralnych. „Strony, świadome znaczenia zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych, zobowiązują się do współpracy w zakresie prowadzenia badań geologicznych oraz zrównoważonego wykorzystania zasobów mineralnych” – czytamy. Wcześniej o takiej współpracy nie mówiono, a i firmy polskie czy francuskie nie szukają w Polsce czy we Francji takich minerałów.

Współpraca przy rozwijaniu energetyki jądrowej 

W rozdziale dziewiątym porozumienia „Energetyka i cywilna współpraca jądrowa” mowa o najważniejszym elemencie traktatu z punktu widzenia energetyki, a więc rozwoju energetyki jądrowej. W traktacie czytamy, że cele transformacji ekologicznej, obniżenie emisyjności gospodarek i przemysłów, zgodnie z zasadą neutralności technologicznej oraz ewolucja rynków energii wymagają nowego podejścia w dziedzinie energetyki. Chodzić ma o przyspieszenie zmniejszenia zależności od paliw kopalnych, zwiększania zdolności produkcyjnych energii zero lub niskoemisyjnej w Europie i dywersyfikację źródła dostaw w celu wzmocnienia suwerenności energetycznej.

Czytaj więcej

Elektrownia atomowa języczkiem u wagi polsko-francuskiej umowy strategicznej

Ma to się odbywać przy jednoczesnym poszanowaniu swobodnego wyboru państw członkowskich w odniesieniu do ich miksu energetycznego, zgodnie z artykułem 194 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Dla Polski ważnym jest uszanowanie w tym traktacie dojścia do neutralności klimatycznej z zachowaniem prawa do wyboru narzędzi. Gwarantować to mają zapisy o tzw. neutralności technologicznej.

Strony traktatu zobowiązały się działać w ramach UE na rzecz skutecznego wspierania rozwoju źródeł energii odnawialnej, jądrowej i innych zero- lub niskoemisyjnych źródeł energii, gospodarki wodorowej, bezpieczeństwa i stabilności systemu elektroenergetycznego i połączeń systemowych sieci energetycznych na szczeblu europejskim oraz efektywności energetycznej. „Strony współpracują w celu poprawy odpowiednio organizacji i funkcjonowania europejskich wewnętrznych rynków energii” – czytamy w treści porozumienia.

Oba rządy zobowiązały się do corocznego dialogu wysokiego szczebla między właściwymi ministerstwami i podmiotami na temat kwestii energetycznych, w tym energii jądrowej.  "Strony wdrażają i rozwijają dwustronny plan współpracy w dziedzinie energetyki jądrowej we wszystkich segmentach sektora, w szczególności poprzez regularną wymianę i wspólne prace, a także wspierają rozwój swoich programów" – czytamy dalej. W tych ramach strony zobowiązały się do aktywnego promowania zalet energii jądrowej i jej komplementarności z energią ze źródeł odnawialnych z punktu widzenia osiągnięcia celów transformacji energetycznej.

Współpraca w celu utworzenia w atomie „europejskiego łańcucha dostaw”

O tę komplementarność będzie jednak bardzo trudno. Mówił o tym m.in. rządowy pełnomocnik ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Wojciech Wrochna jeszcze w marcu. Przyznał on, że energetyka jądrowa pozostaje w pewnym rynkowym konflikcie z OZE.  Już w późniejszej, kwietniowej rozmowie z „Rzeczpospolitą" wskazał jednak na możliwości pogodzenia tych dwóch technologii. 

Czytaj więcej

Siedem bram piekieł w drodze do atomu. Potencjał zleceń dla polskich firm ogromny

Oba rządy zobowiązały się też do wymiany informacji dotyczących polskiego i francuskiego programu budowy nowych instalacji jądrowych, zarówno jądrowych reaktorów wielkoskalowych, jak i małych reaktorów modułowych.

W celu wzmocnienia suwerenności energetycznej UE, strony zobowiązały się działać na rzecz współpracy między krajowymi branżami jądrowymi w celu zachęcenia do utworzenia rzeczywistego europejskiego łańcucha dostaw. W traktacie mowa jest o badaniu możliwych form współpracy w celu sprostania wyzwaniom w zarządzaniu jądrowym cyklem paliwowym, wspieraniu współpracę między polskimi i francuskimi podmiotami odpowiedzialnymi za ochronę i bezpieczeństwo jądrowe. "Strony zobowiązują się rozwijać współpracę w zakresie zasobów ludzkich i innowacji w cywilnym sektorze jądrowym, zarówno dwustronnie, jak i w ramach europejskiej strategii na rzecz umiejętności jądrowych, między innymi w ramach współpracy instytucji badawczych i uczelni "– czytamy traktacie.

W podpisanym traktacie o współpracy między oboma krajami jest mowa o współpracy przy neutralności klimatycznej do 2050 r., współdziałaniu przy rozwoju cywilnej energetyki jądrowej – zarówno przy małych i dużych reaktorach jądrowych, a także przy badaniach geologicznych oraz zrównoważonym wykorzystaniu zasobów mineralnych. Umowa ma charakter ramowy, to znaczy, że zapisy porozumienia można wypełniać treścią, jak np. umowy inwestycyjne.

Neutralność klimatyczna i surowce mineralne w polsko-francuskim traktacie

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Surowce i Paliwa
Orlen chce zmian w regulacjach o ograniczeniu CO2
Surowce i Paliwa
Gazprom na celowniku Białego Domu. Uderzenie w rosyjskie molochy energetyczne
Surowce i Paliwa
Są szczegóły umowy surowcowej USA-Ukraina. Kreml wątpi w ukraińskie zasoby
Surowce i Paliwa
Metale ziem rzadkich niedostępne dla Rosji
Surowce i Paliwa
Rząd rozpocznie poszukiwania złóż surowców krytycznych. Padł termin
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem