Bezpieczeństwo energetyczne Polski

– Nadszedł czas, by zająć się problemami dotyczącymi realnej gospodarki Polski i budową jej wartości. Kluczową kwestią jest tania energia, która będzie decydować o możliwościach rozwoju, konkurencyjności i bezpieczeństwie energetycznym kraju – powiedział Andrzej Malinowski, prezydent Pracodawców RP, otwierając dyskusję zorganizowaną przez „Rzeczpospolitą" w siedzibie tej organizacji.

– Przedsiębiorcy powinni i chcą wspierać polityków oraz administrację państwową w prezentowaniu celów gospodarczych Polski. Nie powinniśmy się koncentrować na tym, jakie są oczekiwania wobec nas, głównie UE, ale na tym, co chcemy osiągnąć, mając na względzie rozwój polskiej gospodarki. Dotyczy to również polityki klimatycznej. Wdrażanie rozwiązań systemowych nie powinno być oparte na nakazach, ale musi uwzględniać specyfikę każdego kraju. Także jeśli chodzi o miks energetyczny – dodał.

Decyduje Unia

Polska posiada ok. 85 proc. unijnych złóż węgla kamiennego. Energetyka oparta na czarnym złocie jest jednak w sprzeczności z wizją unijną.

Uczestnicy debaty przyznali też, że jest zbyt wiele ośrodków odpowiadających za energetykę. Ostatnie zamieszanie z Jamałem II uwypukliło problem szwankującej komunikacji i koordynacji między tymi ośrodkami. Malinowski skrytykował jednak koncepcję utworzenia odrębnego ministerstwa dedykowanego wyłącznie  energetyce. – Jestem przeciwnikiem tak ścisłego „ubranżawiania" resortów. Nie powinno się odrywać problemów energetyki od całości gospodarki. Ewentualne propozycje powinny przede wszystkim uwzględniać długofalowe potrzeby naszej gospodarki – argumentował. – W pewnych przypadkach okazuje się, że właścicieli procesu decyzyjnego jest zbyt wielu, ale są też sytuacje z przeciwnego bieguna – kiedy brak jest jasnych reguł, kto ma jakie kompetencje decyzyjne – dodał Marek Woszczyk, prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Tomasz Dąbrowski, dyrektor Departamentu Energetyki w Ministerstwie Gospodarki, podkreślił, że ta sytuacja się zmienia – na przykład kwestia nadzoru właścicielskiego nad operatorem gazowym – Gaz System – przechodzi z resortu skarbu do gospodarki. – W zakresie kształtowania polityki gospodarczej w odniesieniu do sektora energii poszczególne państwa mają coraz mniej do powiedzenia. Wiele kwestii rodzi się na szczeblu UE – dodał.

Były wicepremier i minister gospodarki Waldemar Pawlak ocenił, że restrykcyjna polityka klimatyczna odchodzi w przeszłość, o czym świadczy ostatnie głosowanie w Parlamencie Europejskim w sprawie tzw. backloadingu.

Zdaniem Malinowskiego również kwestia podejścia do wydobycia gazu z łupków nie stawia decydentów w optymistycznym świetle. – Po pierwsze, przygotowując tę wielką operację, zapomniano o zasadzie „czas to pieniądz". Po drugie, spory kompetencyjne między resortami środowiska, spraw zagranicznych, gospodarki i skarbu – które zresztą nie wygasły – zniweczyły efekt psychologiczny. Kapitał idzie tam, gdzie mu najwygodniej, i tam, gdzie można łatwo oszacować koszty i zyski, gdzie otoczenie prawne jest klarowne i stabilne – powiedział.

Dziś Polska importuje ok. 95 proc. ropy naftowej i 70 proc. gazu ziemnego z Rosji. Produkcja energii elektrycznej jest zdominowana przez węgiel kamienny (51 proc.) i brunatny (32 proc.). – Za dużo gazu pochodzi z importu, dlatego konsekwentnie zwiększamy środki na prace poszukiwawcze w kraju. W tym roku na poszukiwania i wydobycie przeznaczymy prawie 2,5 mld zł – podkreśliła Grażyna Piotrowska-Oliwa, szefowa PGNiG. Zwróciła uwagę na konieczność dywersyfikacji źródeł dostaw gazu z importu. – Kluczowy jest terminal LNG, ale również budowa interkonektorów, zapewniających szybkie pozyskanie gazu z importu, np. z kierunków południowego i zachodniego w kryzysowej sytuacji, chociażby w razie dużej awarii rurociągu jamalskiego – wskazała.

Za mało prądu

Ryzyko dotyczy również segmentu energii elektrycznej.

– W latach 2012–2020, w efekcie wyłączania starych bloków energetycznych, planowane jest wycofanie 6000 MW – to jedna szósta mocy zainstalowanych w systemie. W zamian, według naszej oceny, mogło w tym horyzoncie czasowym powstać zaledwie 3800 MW, przy czym 1800 MW to Opole, a ta inwestycja została właśnie anulowana – stwierdził Jerzy Dudzik, szef Krajowej Dyspozycji Mocy. Jego zdaniem nasz kraj jest już na krawędzi spełnienia kryteriów bezpieczeństwa w zakresie wymaganej nadwyżki mocy.

– Podejmujemy działania, by wstrzymać wyłączenia części ze wspomnianych 6000 MW w ramach stworzonej i finansowanej przez OSP tzw. rezerwy interwencyjnej zimnej. To działanie konieczne z punktu widzenia zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w perspektywie najbliższych lat – powiedział Dudzik.