– To w budynkach mieszkalnych kryje się największy potencjał oszczędności energii w Polsce. Ich modernizacja przyniosłaby znaczne oszczędności polskim rodzinom, które średnio wydają dziś na energię ponad 15 proc. swojego budżetu – mówi Przemysław Kalinka, ekspert ds. funduszy unijnych Związku Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć. – Wraz z innymi organizacjami ekologicznymi skupionymi w Koalicji Klimatycznej apelujemy do wicepremier Elżbiety Bieńkowskiej i do marszałków województw, aby co najmniej połowę środków unijnych na następne siedem lat, które wspierać będą czystą, zieloną energię w regionach, przeznaczono na modernizację energetyczną budynków mieszkalnych oraz prosumencką rewolucję energetyczną – dodaje.
Za dużo dla gmin?
Eksperci Polskiej Zielonej Sieci spodziewają się, że mimo ich apelu znaczną pulę pieniędzy europejskich skonsumują samorządy na realizację strategii niskoemisyjnych (obejmujących również kosztowne zakupy taboru dla komunikacji miejskiej). – Można mieć obawy, że potrzeby samorządów wezmą górę i środki dostępne dla wspólnot, spółdzielni czy zwykłych obywateli będą bardzo skromne – piszą autorzy raportu „Oszczędnie, odnawialnie, obywatelsko – fundusze europejskie na rewolucję energetyczną w regionach". Przyznają jednak, że niektóre województwa proponują w swych programach regionalnych warte zauważenia mechanizmy wymiany źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych. Taki instrument zaproponowała Małopolska. Zgodnie z jego założeniami za formalności związane z aplikowaniem o środki europejskie odpowiedzialne będą samorządy, które będą je następnie redystrybuować, zawierając z mieszkańcami indywidualne umowy. Zdaniem Polskiej Zielonej Sieci może być to przykład do naśladowania przez inne regiony, które chciałyby znaleźć prosty, skuteczny mechanizm wspierania indywidualnych gospodarstw w zakresie modernizacji energetycznej budynków w połączeniu z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.
W raporcie pochwalono też m.in. Lubelskie, w którym zauważono, że dla osiągnięcia niskiego zużycia energii pożądanego ze względu na rosnące koszty i podnoszone wymagania nie wystarczy tylko termomodernizacja budynków realizowana w Polsce od wielu lat. Konieczne są jeszcze liczne inne ulepszenia techniczne w różnych dziedzinach (np. w zakresie ogrzewania, wentylacji, ewentualnego chłodzenia, przygotowania ciepłej wody i oświetlenia pomieszczeń), znacznie szersze wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych i niekonwencjonalnych, a także wprowadzenie zasad energooszczędnego użytkowania budynku oraz systemu monitoringu i sterowania użytkowaniem energii.
Plany niskoemisyjne
W okresie 2014–2020 oprócz modernizacji energetycznej budynków czy instalacji odnawialnych źródeł energii pieniędzmi europejskimi wspierane też będą m.in. strategie niskoemisyjne realizowane przez samorządy, wysokosprawna kogeneracja energii elektrycznej i ciepła, a także modernizacja sieci przesyłowych i wdrażanie sieci inteligentnych. Gminy już teraz przygotowują się do budowy gospodarki niskoemisyjnej, tym bardziej że – jak przypomniała dwa dni temu w wywiadzie dla „Rz" Małgorzata Skucha, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – zarządzana przez nią instytucja oferuje obecnie pieniądze na tworzenie planów niskoemisyjnej gospodarki w gminach pochodzące wciąż z programu „Infrastruktura i środowisko 2007–2013". – To kolejny element przygotowania do nowej perspektywy finansowej UE na lata 2014–2020. Plany te opieramy na dokumentach wypracowanych przez europejskie porozumienie burmistrzów – dodała Skucha.
Śląsk, Lubelskie i Pomorze liderami
Z analizy Polskiej Zielonej Sieci wynika, że regiony, które zdecydowały się w największym stopniu zainwestować w czystą energię, to Śląskie, Lubelskie i Pomorskie. Najbardziej „zielony" okazał się Śląsk, na którym na ten cel wygospodarowano prawie 30 proc. euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W Lubelskim to prawie 25 proc., a na Pomorzu 22 proc. – Czysta energia to jeden z naszych priorytetów na lata 2014–2020 – mówi „Rz" Krzysztof Hetman, marszałek lubelski.
