Prezes spółki, która wygrała z polskim rządem zabiera głos. Akcjonariusze zarobią?

Firma GreenX Metals poinformowała o korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu arbitrażu międzynarodowego w zakresie swych roszczeń przeciwko Polsce, prowadzonych na podstawie polsko-australijskiej umowy w sprawie wzajemnego popierania i ochrony inwestycji oraz Traktatu Karty Energetycznej. Sprawa dotyczyła niedoszłej kopalni węgla koksującego „Jan Karski” w Lubelskim Zagłębiu Węglowym i projektu „Dębieńsko” na Śląsku. W pierwszej sprawie Międzynarodowy Trybunał Arbitrażowy w Hadze przyznał racje inwestorowi, jednak w drugiej, oddalił jej wniosek.

Czytaj więcej

Węgiel

Co dalej z miliardowym odszkodowaniem dla Australijczyków? Mamy polskie stanowisko

Polska potwierdza wydanie dwóch wyroków ws. złóż kopalń węgla koksującego przez Międzynarodowy Trybunał Arbitrażowy. Australijskiemu inwestorowi przyznano gigantyczne odszkodowanie. Reprezentująca Polskę Prokuratoria Generalna tłumaczy sprawę.

Ile zapłaci Skarb Państwa?

Kwota odszkodowania, jaką podaje spółka, to nawet 1,3 mld zł. –  Zasądzone odszkodowanie w kwocie 1.3 mld złotych będzie rosło o odsetki wynoszące około 6 procent rocznie, wedle dzisiejszych stóp SONIA plus jeden procent, do momentu pełnej i ostatecznej zapłaty przez Polskę – komentuje Ben Stoikovich, prezes GreenX Metals.

Nieco inaczej sprawę przedstawia Bartosz Swatek, radca Prokuratorii Generalnej i rzecznik prasowy tej instytucji, która reprezentowała interesy Skarbu Państwa przed arbitrażem. Wyjaśnia on, że w odniesieniu do drugiego wniosku, zasądzone zostało ok. jednej szóstej łącznie dochodzonego roszczenia, tj. ok 1,1 mld zł z odsetkami od 31 grudnia 2019 r. – Na tyle Trybunał Arbitrażowy ustalił maksymalną kwotę odpowiedzialności, gdyż roszczenia powodów dochodzone w obydwu postępowaniach były częściowo tożsame. Tym samym Trybunał uznał za niezasadne roszczenia na kwotę ok. 4,9 mld zł Z uwagi na wynik postępowania Trybunał obciążył strony kosztami postępowania w równych częściach – precyzuje rzecznik.

Czytaj więcej

Węgiel

Polska zapłaci gigantyczne odszkodowanie australijskiemu inwestorowi

Trybunał Arbitrażowy zdecydował, że Polska musi zapłacić ponad miliard złotych odszkodowania za decyzje łamiące prawa australijskiej firmy, która chciała wydobywać węgiel koksujący w pobliżu Lublina.

Czego dotyczył spór?

Australijska firma notowana m.in. na GPW podaje, że Trybunał jednogłośnie uznał, że Polska naruszyła zobowiązania wynikające z traktatów w odniesieniu do projektu „Jan Karski” (projekt kopalni węgla na Lubelszczyźnie), co uprawnia GreenX (dawne Prairie Mining) do odszkodowania. W odniesieniu do projektu „Dębieńsko” Trybunał nie uwzględnił roszczenia spółki na podstawie traktatów. 

Przypomnijmy, że Australijczycy w 2018 r., jako Praire Mining, deklarowali budowę kopalni „Jan Karski”. To tereny sąsiadujące z Bogdanką. W 2018 r. Australijczycy zarzucili ówczesnemu Ministerstwu Środowiska, że łamie prawo. Resort bowiem zwlekał z decyzją dotyczącą ustalenia użytkowania górniczego. Bronił się, że potencjalny inwestor nie spełnił wszystkich warunków wynikających z koncesji. W tym samym czasie o koncesję wydobywczą wystąpiła Bogdanka. Ta państwowa kopalnia otrzymała w 2020 r. od ministerstwa koncesję na wydobycie węgla kamiennego ze złoża „K-6 i K-7” w obszarze górniczym „Cyców”, o zasobach operatywnych na poziomie ok. 66 mln ton. Złoża stanowią obecnie bazę zasobową Bogdanki. Podobnie problemy Prairie spotkało na Górnym Śląsku, jeśli chodzi o złoże „Dębieńsko”. Tu znów resort środowiska odmówił modyfikacji złoża. JSW było zainteresowane rozmowami z Prairie. Teraz po latach JSW już samodzielnie stara się o zagospodarowanie tego złoża.

W efekcie konfliktu z rządem spółka w lutym 2019 r. powiadomiła polskie władze o zaistnieniu sporu inwestycyjnego. We wrześniu 2020 r. Prairie Mining ogłosił, że rozpoczął międzynarodowe postępowanie arbitrażowe przeciwko Polsce, domagając się w sumie 4,2 mld zł odszkodowania. W listopadzie 2022 r. GreenX Metals przekazał informację o zakończeniu rozprawy w ramach międzynarodowego postępowania arbitrażowego prowadzonego przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie Traktatu Karty Energetycznej oraz dwustronnej umowy inwestycyjnej Australia–Polska.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Tomasz Pietryga: Kto odpowie za miliard utopiony w kopalni widmo

Polska przegrała w arbitrażu z australijską firmą GreenX Metals. Ktoś powinien się wytłumaczyć, dlaczego polscy podatnicy muszą zapłacić ponad miliard złotych odszkodowania za lekceważenie prawa przy planowaniu dużej zagranicznej inwestycji.

Co dalej ze sporem i inwestycją?

Do sprawy odniosła się Prokuratoria Generalna, która reprezentowała Polskę wspólnie z międzynarodową kancelarią prawną wyspecjalizowaną w arbitrażowych sporach inwestycyjnych. – Możemy potwierdzić fakt wydania dwóch orzeczeń w sprawach spółek zależnych GreenX Metals Limited przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej. Roszczenia dotyczyły dwóch projektów górniczych i dochodzone były w dwóch odrębnych postępowaniach (przy czym każde postępowanie dotyczyło tych samych projektów). Oparte były na umowie o ochronie i popieraniu inwestycji (postępowanie w Londynie) oraz traktacie Karty energetycznej (postępowanie w Singapurze). W odniesieniu do jednego z projektów pozew został oddalony – wyjaśnia nam Bartosz Swatek.

Postępowania arbitrażowe były jednoinstancyjne, natomiast istnieje możliwość złożenia skarg o uchylenie wyroków do sądów powszechnych odpowiednio w Londynie i Singapurze. – Decyzje co do dalszego trybu postępowania zostaną podjęte po przeprowadzeniu analizy orzeczeń – informuje nas rzecznik Prokuratorii. Polska strona może więc się jeszcze teoretycznie odwołać.