Dzięki przyjętymi przepisom gminy, spółki gminne i związki gminne będą mogły kupować węgiel od importerów po 1,5 tys. zł za tonę. Następnie będzie go mogła sprzedawać mieszkańcom po nie więcej niż 2 tys. zł za tonę. Gospodarstwo domowe będzie miało prawo do zakupu po preferencyjnej cenie 1,5 tony węgla w tym roku oraz kolejnych 1,5 tony po 1 stycznia 2023 r. Aby kupić węgiel od samorządu, mieszkańcy będą składali do gminy wniosek o zakup preferencyjny. Rozwiązanie będzie dostępne dla osób, które są uprawnione do dodatku węglowego.
Gmina będzie mogła prowadzić dystrybuować węgla poprzez własne jednostki organizacyjne, wybrane spółki, np. komunalne, umowę ze składem węgla, umowę z inną gminą. Zaznaczono, że gminy, które kupiły węgiel do sprzedaży przed wejściem w życie nowych przepisów, będą mogły wnioskować o zwrot różnicy w cenie.
Spółki Skarbu Państwa uruchomiły kilka tygodni temu bezpośrednią sprzedaż importowanego przez siebie węgla. – Dwie spółki państwowe, PGE Paliwa i Węglokoks, rozesłały do samorządów informacje i oferty w sprawie pomocy w sprawie węgla. Spółki te mogą dostarczyć węgiel samorządom czy prowadzonym przez nie spółkom, w cenie do 2,5 tys. zł/t. Co do zasady samorządy mają ustawowy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. W grę mogą wchodzić jedynie spółki miejskie, np. lokalne ciepłownie, które mają miejsce i sprzęt. Musiałyby one zmienić wpis o swojej działalności w KRS. Ustawa została więc przygotowana po presją samorządów, które apelowały o zmianę w prawie. Te miały być konieczne, jeśli samorządy miałyby uczestniczyć w procesie dystrybuowania węgla. Rząd wyłączył więc stosowanie prawa zamówień publicznych. — Udział w procesie zakupu i dystrybucji węgla jest dobrowolny — mówił rzecznik rządu Piotr Müller.
O ile o podwyżkach cen energii samorządy chętnie rozmawiają, to w przypadku propozycji rządu dotyczącej dystrybucji węgla są już bardziej tajemnicze. – Czekamy na decyzje rządu i konieczne zmiany w prawie. Dopiero wówczas będziemy władni odpowiedzieć na pytanie – mówi nam rozmówca z jednej z gmin z Wielkopolski, który wolał zachować anonimowość.
Na dopłaty do węgla dystrybuowanego przez samorządy budżet wyda ok. 3 mld zł. Środki na ten cel mają pochodzić z tegorocznego budżetu i nie będzie to wymagać jego nowelizacji. Po uchwaleniu przez Sejm ustawa trafi pod obrady Senatu.
