Środki na sprawiedliwą transformację węglowego Bełchatowa uratowane

Blisko rok Polska Grupa Energetyczna oraz Ministerstwo Aktywów Państwowych zwlekało z podaniem kluczowych danych, które pozwoliłby odblokować środki na transformację energetyczną Bełchatowa.

Jak dowiedziała się „Rzeczpospolita”, kilkanaście dni przed upływem terminu PGE udostępniła zarządowi województwa łódzkiego kluczowe dane. Grupa PGE poinformowała z kolei naszą redakcję przekazała w terminie do MAP informacje, o które wnioskował Marszałek Województwa Łódzkiego. Dotyczą wydobycia węgla brunatnego, zużycia, produkcji energii elektrycznej i redukcji emisji CO2 do 2030 r. Co prawda, kopalnia i elektrownia będą jeszcze działać na początku lat 30., ale środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji są przewidziane także dla regionów, które wygaszają wydobycie węgla. W przypadku Bełchatowa na początku lat 30. produkcja energii z węgla brunatnego spadnie bowiem o 75 proc.

Czytaj więcej

Energetyka Zawodowa

Wraca spór o węgiel w rządzie. Poszło o kluczowy dokument

Ministerstwo klimatu i środowiska zakończyło prace nad aktualizacją Polityki energetycznej Polski do 2040 r. Spór w koalicji rządzącej nabrał zaś ponownie energetycznego rozpędu.

Tajemnica handlowa PGE

Komisja Europejska wydała warunkowo zgodę na przyznanie 369,5 mln euro środków na łagodzenie skutków odejścia od wydobycia węgla w regonie Bełchatowa. Zarząd województwa łódzkiego miał zaktualizować Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji Województwa o dane, które są w posiadaniu Polskiej Grupy Energetycznej i Ministerstwa Aktywów Państwowych. Chodziło o pokazanie Komisji pośrednich dat redukcji, wydobycia, zużycia węgla, produkcji energii oraz redukcji emisji CO2, które PGE traktuje jako tajemnicę handlową.

Ostatecznie jednak te daty zostały przekazane 11 grudnia br. na Komitecie Sterującym odpowiedzialnym za transformację regionu przez zainteresowane strony. Szczegóły – mimo, że zostaną ujęte w aktualizacji wniosku do Komisji – pozostaną poufne, a ewentualne decyzje o ich upublicznieniu będzie mógł podjąć już nowy Minister Aktywów Państwowych.

„Bełchatów jako ostatni dołączył do innych regionów górniczych, które mają szasnę na środki przewidziane w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, obok Konina, Wałbrzycha i Śląska. Jednak pozyskanie środków z tegoż Funduszu nie kończy sprawy, a wręcz ją rozpoczyna. Nadal nie ma pomysłu na ten region po okresie wydobycia i spalania węgla brunatnego na początku lat 30.” - mówi w komentarzu dla „Rzeczpospolitej” dr Aleksandra Gawlikowska-Fyk, kierownik projektu elektroenergetyka w Forum Energii.

Czytaj więcej

Ciepło

Unia da oddech polskiemu węglowi. Jest szansa na porozumienie

Moc pozytywnych zmian dla polskiego rządu może przynieść spotkanie przedstawicieli Rady UE poświęcone zmianom na rynku energii. Polska będzie mogła dłużej dotować swoje elektrownie węglowe, a system mrożenia cen energii i jego kontynuacja może zyskać aprobatę Brukseli.

Drugi Wałbrzych

Jak przypomina, mamy tam rozwiniętą sieć energetyczną, którą trzeba zagospodarować na potrzeby produkcji energii elektrycznej. Budowanie OZE i magazynów energii to sposób na zagospodarowanie majątku sieciowego. „Jednak środki z Funduszu są dedykowane nie tyle na budowę nowej energetyki, a łagodzenie skutków społecznych odejścia od paliw kopalnych. Tymczasem sposobu na wymyślenie regionu na nowo nie ma. Na 10 najbogatszych gmin w Polsce 5 ulokowanych jest w regionie Bełchatowa, a wydobycie węgla zakończy się tam za ok. 10 lat. Nie ma pomysłu jak uniknąć drugiego Wałbrzycha w sercu Polski” – wskazuje Gawlikowska-Fyk.

Szansą na drugie życie Bełchatowa – po węglu brunatnym – miało być zalanie odkrywek wodą i stworzenie dużych, sztucznych zbiorników z wodą, wokół których miała rozwinąć się turystyka, a woda z tych zbiorników miała posłużyć do chłodzenia bloków elektrowni jądrowej, która mogłaby powstać w tej lokalizacji. Ekspertka Forum Energii ma jednak wątpliwości co do ziszczenia się tego pomysłu. – "Nikt poza wstępnymi planami nie przeprowadził analiz hydrologicznych i geosejsmicznych, czy takie plany są w ogóle realne. Abstrahując od tego, że proces zalania odkrywek to kwestia lat 60.-70. tego wieku. Region łódzki zmaga się z dużym deficytem wody, jak zatem te zbiorniki miałyby powstać? Nie ma planów i analiz – wskazuje Gawlikowska-Fyk.

Aby do tego nie dopuścić w województwie łódzkim zakończyły się pierwsze nabory wniosków o dofinansowanie z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Zarząd województwa w odpowiedzi na nasze pytania wymienia te inicjatywy i są to: inwestycji w infrastrukturę kształcenia zawodowego i ustawicznego lub szkoleniową, tworzenia lub rozwoju centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego, wsparcia kształcenia zawodowego w zakresie dostosowania do wymagań nowoczesnej, cyfrowej i neutralnej dla klimatu gospodarki, wsparcia infrastruktury służącej do wytwarzania energii elektrycznej z OZE wraz z magazynami energii, wsparcia infrastruktury służącej do wytwarzania energii cieplnej lub chłodu z OZE wraz z przyłączeniem do sieci, wsparcia infrastruktury służącej do magazynowania ciepła lub chłodu z OZE, PSF — usług rozwojowych w ramach PSF dla osób dorosłych, które chcą z własnej inicjatywy podnieść swoje kwalifikacje lub kompetencje, lub przekwalifikować się.

Wnioskowana wartość wsparcia wynosi ponad 900 mln zł, a wartość projektów ponad 1,2 mld zł. Kolejne nabory będą sukcesywnie uruchamiane. W grudniu zostały rozstrzygnięte pierwsze dwa nabory wniosków o dofinansowanie, umowy mają być zawierane z beneficjentami.

Przypomnijmy, że Komisja Europejska przyjęła 5 grudnia 2022 r. pięć polskich programów operacyjnych z terytorialnymi planami sprawiedliwej transformacji. Wspomniane plany, o wartości ponad 3,85 mld euro, finansowane w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST), dotyczą wsparcia transformacji klimatycznej obszarów górniczych na Śląsku, w Małopolsce, Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku i w Łódzkiem. 

Działania PGE

Właściciel kopalni i elektrowni w ramach zaangażowania w prace nad projektem Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego oraz Krajowego Planu Sprawiedliwej Transformacji zgłosiła dla obszaru województwa łódzkiego łącznie dziewięć projektów ukierunkowanych na łagodzenie negatywnych skutków społeczno-gospodarczych transformacji klimatycznej dla regionu łódzkiego m.in. wspierających tworzenie nowych miejsc pracy i kompetencji zawodowych, a także na rozwój odnawialnych źródeł energii. Wśród proponowanych projektów znalazło się uruchomione we wrześniu 2021 r., Centrum Rozwoju Kompetencji. Centrum oferuje zajęcia z m.in. z zakresu informatyki i programistki, ale również zajęcia dla przyszłych techników urządzeń odnawialnych.

W grudniu 2022 roku PGE zainaugurowała działalność Centrum Badań i Rozwoju Gospodarki Obiegu Zamkniętego w Bełchatowie. Zadaniem ośrodka kompetencji badawczo-rozwojowych jest opracowywanie i wdrażanie rozwiązań mających na celu optymalne wykorzystanie odpadów poprzemysłowych z energetyki oraz odzysk cennych surowców z wyeksploatowanych instalacji OZE.