Agencja Sprawiedliwej Transformacji potrzebna od zaraz

W koncepcji AST, jako główni interesariusze procesu sprawiedliwej transformacji w Polsce, zostały wymienione ministerstwa. Wspierają one transformację na poziomie legislacyjnym, operacyjnym i budżetowym. Nie zapominajmy jednak, że ministerstwa są organami niejako oddelegowanymi przez społeczeństwo do takiej roli. Ważnym jest, aby uzmysłowić sobie, że głównym interesariuszem procesu sprawiedliwej transformacji w Polsce jest strona społeczna, reprezentowana przez samorządy terytorialne, organizacje zrzeszające pracowników, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz organizacje społeczne. Strona społeczna jest nie tylko odbiorcą działań sprawiedliwej transformacji, ale powinna być ich współtwórczynią, postawioną w centrum działań i decyzji.

Decentralizacja działań

Cennym pomysłem przedstawionym w koncepcji powołania AST jest utworzenie regionalnych oddziałów agencji. W każdym regionie węglowym powinny zostać utworzone punkty, w których lokalni interesariusze będą mogli zasięgnąć informacji, konsultować swoje pomysły oraz ubiegać się o wsparcie techniczne dla swoich przedsięwzięć. AST powinno aktywnie przekazywać wiedzę techniczną o tym, jak tworzyć projekty w ramach sprawiedliwej transformacji. Jest to o tyle ważne, że aktualnie w polskich regionach węglowych dostrzegalny jest brak know-how i zasobów, dzięki którym samorządy i lokalny biznes byłyby w stanie dobrze przygotować się do konkursów w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji oraz innych funduszy unijnych.

Skuteczna koordynacja działań procesu transformacji jest niezbędna dla tworzenia i wdrażania strategii regionalnych, adaptacji nowych rozwiązań technologicznych do lokalnych warunków, tworzenia nowych miejsc pracy czy wzmacniania kwalifikacji osób odchodzących z sektorów tradycyjnych po to, aby regiony węglowe mogły się rozwijać i zapewniać mieszkańcom wysoką jakość życia. Gdy działania te nie będą odpowiednio szybko i kompleksowo wdrożone, to grozi nam społeczne niezadowolenie i brak zaangażowania w proces transformacji. Brak zaangażowania to w zasadzie fiasko koncepcji sprawiedliwej transformacji. Takie fiasko spowodowałoby trudne do wyobrażenia konsekwencje dla rozwoju regionów. Z kolei sukces sprawiedliwej transformacji w państwie tak silnie związanym z węglem jak Polska stałby się naszą międzynarodową wizytówką i zapewnił nam czołowe miejsce w przyszłych podręcznikach historii świata. Historii, która właśnie pisze się na naszych oczach.

Alina Pogoda, specjalistka ds. sprawiedliwej transformacji, inżynier górnictwa i geologii, Polska Zielona Sieć.