Departament bezpieczeństwa państwa i wywiad wojskowy Litwy w corocznym raporcie nt. bezpieczeństwa, zwracają uwagę na rosyjskie koncerny, które starają się odzyskać dominację na energetycznym rynku Litwy. I tak prywatny koncern gazowy Novatek, który dostarcza swój gaz skroplony na rynek europejski przez terminal LNG w Kłajpedzie, jest bardzo ciasno związany w Kremlem. A celem dostaw przez Kłajpedę jest umocnienie na rynku krajów nadbałtyckich.
„Największe ryzyko dla bezpieczeństwa energetycznego Litwy stanowi dążenie Rosji, by zachować swoją energetyczną dominację na rynkach krajów bałtyckich. (…) Od początku 2019 r na rynek LNG Litwy stara się zaistnieć rosyjski koncern Novatek, który razem z Gazprombankiem eksploatuje terminal LNG w Wysocku (Rosja -red)” – przytacza fragment raportu agencja LETA. Litewskie służby są zdania, że Rosjanie chcąc wejść na rynek oferują najniższą z możliwych cenę rynkową.
FSRU w Kłajpedzie, mat.pras.
„Novatek mógł zaproponować niską cenę tylko dzięki rosyjskim władzom. A te chcą zająć większość rynku LNG i stworzonych tu dla rynku gazu skroplonego warunków. Dlatego Novatek też chce zwiększyć wielkości gazu przesyłane za pomocą terminalu w Kłajpedzie”.
Litwini nie powinni też nabrać się na to, że Novatek przedstawia się jako prywatna firma, do tego jedna z najbardziej transparentnych w Rosji. „ Nie ma wątpliwości, że tak strategia jak i cele Novateku są uzgadniane z wyższymi przedstawicielami rosyjskiej władzy”.
Do tego jednym w głównych udziałowców jest objęty amerykańskimi sankcjami (miejsce na liście nr 1 Gennadij Timczenko (blisko 24 proc.) – bogacz z najbliższego kręgu ludzi Władimir Putina. Także państwowy Gazprom, główne gazowe narządzie Kremla, jest udziałowcem Novateku (19,4 proc.). Prezes Leonid Michelson, kontroluje ok. 28 proc. koncernu. jest najbogatszym człowiekiem Rosji wg Forbes’a.
Novatek ma zakłady skraplania gazu na Półwyspie Jamalskim. Są największe w Rosji (16,5 mln ton LNG rocznie) a w budowie są następne (Arctic LNG). Ostatni gazowiec Novateku przypłynął do Kłajpedy w końcu stycznia. Według danych operatora terminalu – Klaipedos nafta, w 2019 r udział Novateku w rynku importowanego przez terminal gazu wyniosła 13 proc.
A przecież pływający terminal, który w rekordowym tempie z inicjatywy ówczesnego ministra energetyki Jarosława Niewierowicz, Litwini otworzyli w 2014 r, miał zakończyć dominację Gazpromu w republikach nadbałtyckich.
