Brakuje na rekompensaty za mrożenie cen prądu. Fundusz covid wypełni dziurę

Podatek od zysków spółek elektroenergetycznych miał być z jednej strony realizacją unijnego rozporządzenia dotyczącego opodatkowania nadmiarowych zysków branży energetycznej, a z drugiej podstawowym źródłem pokrywania kosztów związanych z rekompensatami dla spółek obrotu za mrożenie cen energii na 2023 r.

System rekompensat miał zatem przypominać przysłowiowe przekładanie pieniędzy z kieszeni do kieszeni: spółki obrotu – będące częścią koncernów produkujących energię – wskutek zamrożenia cen sprzedawały energię odbiorcom detalicznym poniżej realnych kosztów zakupu w hurcie. Stratę miała pokryć rekompensata, pochodząca z podatku od nadzwyczajnych zysków płaconego przez wspomniane koncerny. Nadzwyczajne zyski miały zatem finansować zaniżone ceny. Ale w systemie pojawiła się dziura.

Pierwsze miliony

Firmy już sygnalizują, że wspominany podatek od zysków w 2022 r. pogorszy opłacalność produkcji prądu w źródłach konwencjonalnych i odnawialnych. PGE, Tauron, Enea i Energa zarobią mniej, niż sugerowałyby to rekordowe ceny na giełdzie w roku poprzednim. PGE, Enea i Tauron raportowały, że za grudzień 2022 r. – pierwszy miesiąc, który podlegał takiej opłacie – zapłaciły odpowiednio 543, 15 i 18 mln zł daniny (wysoka danina w PGE to efekt produkcji energii z węgla brunatnego, gdzie koszty stałe są znacznie niższe niż w przypadku węgla kamiennego).

Czytaj więcej

Elektroenergetyka

Będą rekompensaty za przymusowe ograniczenia poboru prądu

Ministerstwo Klimatu i Środowiska proponuje finansowe rekompensaty za przymusowe ograniczenia poboru energii elektrycznej w razie wprowadzenia tzw. stopni zasilania. Te jednak nam obecnie nie grożą ze względu na mechanizmy zabezpieczające jak rynek mocy. Projekt zmiany odpowiedniego rozporządzenia został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Podatek (formalnie rzecz biorąc „opłata”) płaciły nie tylko te firmy, ale także cała branża energetyczna produkująca energię, w tym z OZE. Dokładne dane dotyczące pierwszych miesięcy br. pojawią się w zestawieniach kwartalnych za I kw. br.

Jednak nie czekając na kwartalne raporty firm, Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) już teraz przedstawiło bilans środków zebranych na koniec marca z danin na fundusz współfinansujący system. – Dotychczas na rachunek Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny przekazano ok. 3,6 mld zł – podaje resort w odpowiedzi na pytania redakcji.

Te pieniądze przepływają następnie do Funduszu Przeciwdziałania Covid-19 i to z niego wypłacane są rekompensaty dla spółek energetycznych w związku z mechanizmami stabilizującymi ceny energii elektrycznej w 2023 r. Zarządzaniem Funduszem Wypłaty Różnicy Ceny, a także obsługą wypłat rekompensat dla podmiotów uprawnionych zajmuje się spółka Zarządca Rozliczeń.

Brakuje kilku miliardów?

Celem ustawodawcy – jak tłumaczy MKiŚ, który wprowadził regulacje stabilizujące ceny energii w 2023 r. – było zrównoważenie interesów uczestników rynku energii. – Istotą odpisu na fundusz jest ograniczenie ponadnormatywnych dochodów rynkowych przedsiębiorstw energetycznych, nie zaś przyczynianie się do strat na prowadzonej działalności – tłumaczy resort. I zdradza przy okazji, że dotychczas wysokość środków finansowych, jakie zostały przekazane spółkom energetycznym, sięgnęła ok. 8 mld zł. Innymi słowy: na rekompensaty wydano już znacznie więcej niż pozyskano z daniny od nadzwyczajnych zysków.

Tymczasem w uzasadnieniu do rozporządzenia cenowego, które wprowadzało ten podatek, podkreślano, że mechanizm ten nie wymaga dodatkowych środków w sektorze finansów publicznych. – Rozporządzenie nie rodzi nowych skutków dla sektora finansów publicznych po stronie wydatkowej – czytamy w uzasadnieniu. Mrożenie cen energii miało kosztować blisko 20 mld zł, co miał pokryć ów podatek.

Tak się najwyraźniej nie stało: mechanizm – jak wskazują pierwsze miesiące – nie będzie się sam finansował. Jakaś forma wsparcia z budżetu lub z funduszy rządowych będzie niezbędna.