Projekt: Zielona Energia
Jednak aby zmiany zachodziły sprawnie z korzyścią dla rolnictwa i rolników, bariery na drodze rozwoju muszą być usuwane odpowiednio szybko i w systemowy sposób. Liderzy środowisk rolniczych, w tym liderzy projektu energiadlawsi.pl, zwracają uwagę na wiele wyzwań, z którymi mierzą się zarówno oni, jak i inni lokalni rolnicy, z którymi współdziałają.
Liderzy wskazują, że rolnik podejmuje obecnie – z uwagi na sytuację gospodarczą oraz otoczenie międzynarodowe – ogromne ryzyko dotyczące zrównoważonego rozwoju gospodarstwa, nawet podejmując starania w zakresie pozyskiwania preferencyjnego finansowania czy dofinasowania celowego na przykład na elementy produkcyjne, instalacje odnawialnego źródła energii.
I choć kolejne programy dofinansowania brzmią obiecująco, realia umieszczają rolników w strefie podwyższonego ryzyka. Podkreślają oni, że procedury są niezwykle czasochłonne już po stronie organów oceniających, wskazują, że zakładane w projektach harmonogramy inwestycji w zakresie zrównoważonego rozwoju muszą być wydłużane, co tym samym opóźnia wprowadzenie rozwiązań prośrodowiskowych na obszarach wiejskich.
Rozstrzyganie konkursów, tak ważnych dla dalszego rozwoju gospodarstw rolnych, trwa obecnie bardzo długo, co zwiększa ryzyko i niepewność rolników. Jak podkreśla Rafał Czaja ze Stowarzyszenia im. prof. Żmijewskiego: „rolnicy indywidulani nie posiadają tak potężnych możliwości gotówkowych czy płynnościowych jak podmioty na rynku kapitałowym. Dlatego czas, czyli sprawne procedury uwzględniające chociażby sezonowość w rolnictwie (pewne okresy w ciągu roku są wyłączone z działań inwestycyjnych) są kluczowe dla osiągnięcia sukcesu w działaniach prośrodowiskowych, zapewniających tym samym poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa”.
Dla rolników ważne jest, aby procedury konkursowe czy dokumentacja w zakresie innowacji w rolnictwie, a w tym przede wszystkim odnawialnych źródeł energii (OZE) i gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ), umożliwiały coraz szerszy udział w procesie transformacji energetycznej rolnikom w różnych sektorach.
Jak wskazuje dr inż. Jacek Skudlarski z SGGW: „rolnicy w dobie transformacji energetycznej czy cyfrowej w swoich gospodarstwach, będąc inwestorami, przechodzą już różne procedury, które bardzo często są dla nich zupełną nowością, a czasami nawet swoistym »labiryntem«. Nie wynikają one z prowadzonej dotychczasowej działalności rolniczej, tylko właśnie z chęci wpisania się w prośrodowiskowe trendy wpływające na ich konkurencyjność”.
Rolnicy – liderzy zmian na obszarach wiejskich, mając świadomość, że regulacje Unii Europejskiej oraz trendy rynkowe podążają w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, wykorzystania odnawialnych źródeł energii, czyli kluczowych elementów zrównoważonego rolnictwa, chcą aktywnie i efektywnie wprowadzać zmiany w swoich gospodarstwach.
W zależności od sektora rolnego, w którym działają rolnicy, istnieje wiele rozwiązań technologicznych, które można wdrożyć. Dyskusje wśród rolników zajmujących się produkcją zwierzęcą czy przetwórstwem biomasy często ukierunkowane są ku biogazowniom rolniczym. W sektorze produkcji szklarniowej dyskutuje się o pilnej potrzebie wprowadzania „zielonego ciepła”, co skutecznie obniży tzw. ślad węglowy produktów.
Rolnik, którego produkty trafiają na rynek, musi zatem wpisać się w zachodzące zmiany i jest zobligowany do poszukiwania i skutecznego wprowadzania właściwych rozwiązań.
Jak podkreśla lider Cezary Rokicki: „wprowadzenie nowych technologii, w tym cyfrowych, wyeliminowanie wykorzystania paliw kopalnych i rozwój odnawialnych źródeł energii są kluczowe dla utrzymania konkurencyjności gospodarstw rolnych”. Lider z Zamojszczyzny Marcin Gryn dodaje, że „innowacje są niezbędne dla zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych z poszanowaniem tradycyjnej roli gleby, o czym świadczą praktyki wprowadzane w moim gospodarstwie”.
Dlatego też procedury dotyczące wsparcia finansowego w tym zakresie powinny być w miarę możliwości administracyjnych jasne i proste, aby nasi rolnicy, a tym samym nasze rolnictwo, mogli rzeczywiście sprostać nowym wymaganiom.
Współczesne rolnictwo stoi przed wieloma wyzwaniami, ale również przed ogromnymi możliwościami. Kluczowa jest rola liderów, którzy poprzez edukację, współpracę i innowacje mogą przyczynić się do transformacji tego sektora. Wspieranie lokalnych inicjatyw, usprawnienie procedur i promocja wiedzy o technologiach są niezbędne, aby rolnictwo mogło sprostać wymaganiom przyszłości i zachować swoją konkurencyjność na lokalnym i globalnym rynku.
Projekt: Zielona Energia
