Fundusze UE zrekompensują Polsce koszty odejścia od węgla

Polska na transformację energetyczną otrzyma z funduszy europejskich w latach 2021-2027 blisko 27 mld euro. To ok. 17 mld euro więcej niż kolejni najwięksi beneficjenci – piszą analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego w swoim ostatnim raporcie.

Polska otrzyma najwięcej, bo koszty transformacji są w Polsce jedne z największych w UE. Dlatego też Bruksela przygotowała dla krajów takich jak Polska fundusze wyrównawcze.

Według przeglądu BloombergNEF dla Polski, inwestycje w transformację miksu energetycznego mogą sięgnąć 100-120 mld euro do 2030 r. Zmniejszenie udziału węgla z obecnych ok. 75 proc. do 31 proc. byłoby możliwe dzięki inwestycjom o wartości 27 mld euro – podają analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Środki te będą pochodzić z funduszy europejskich. Polska może skorzystać najwięcej w ramach sprawiedliwej transformacji, bo z drugiej strony ponosi największe koszty związane z polityką klimatyczną.

Czytaj więcej

Węgiel

Rekordowe zyski polskich kopalń

Polskie kopalnie zanotowany w 2022 r. zysk netto ponad 9,7 mld zł, wobec straty rzędu 3,2 mld rok wcześniej. Jednocześnie spada zadłużenie polskiego górnictwa.

Miliardowe wydatki i miliardowe wsparcie

Choć wydatki rzędu 100-120 mld euro wydają się wysokie, Polska może finansować inwestycje nie tylko ze środków krajowych, ale i pozakrajowych, w tym w większości z budżetu Unii Europejskiej i mechanizmu sprzedaży uprawnień do emisji CO₂ – EU ETS. „W unijnym planie finansowym na lata 2021-2027 środki do realizacji celów klimatycznych zostały alokowane w Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Funduszu Spójności (FS) i Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST). Polska w latach 2021-2027 dostanie z UE 26,6 mld euro na transformację energetyczną (w ramach wskazanych wyżej funduszy)” – wskazują.

Według danych Komisji Europejskiej, UE przeznaczy łącznie 110 mld EUR dla wszystkich krajów członkowskich na przedsięwzięcia dotyczące zrównoważonego rozwoju, energetyki, środowiska i adaptacji do zmian klimatycznych. „Polska zostanie największym beneficjentem wśród państw członkowskich i otrzyma 24,2 proc. łącznych środków. Polska otrzyma blisko 17 mld euro więcej niż kolejni najwięksi beneficjenci – Włochy (9,8 mld euro) i Hiszpania (9,7 mld euro). Pozostałe kraje Grupy Wyszehradzkiej i Rumunia otrzymają łącznie tyle, ile Polska. Do naszego kraju trafią 5-krotnie wyższe środki niż do Niemiec i 7-krotnie większe niż do Francji” – wyliczają analitycy.

Czytaj więcej

Węgiel

Jest nowy wiceminister odpowiedzialny za górnictwo

Marek Wesoły został powołany na sekretarza stanu i Pełnomocnika Rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego w Ministerstwie Aktywów Państwowych. O nowym wiceministrze odpowiedzialny za górnictwo mówiło się ponad roku.

Potrzeby są potężne

Jak wyliczał w 2022 r. Urząd Regulacji Energetyki tylko na rozwój sieci dystrybucji energii elektrycznej wstępnie do 2030 r. należy wydać niemal 100 mld zł na digitalizację sieci, oraz na przyłączenie OZE, które mają umowy bądź warunki przyłączenia. W perspektywie 2030 r. do polskich sieci mogą być przyłączone OZE o mocy nawet 46,5 GW, w tym 21 GW źródeł fotowoltaicznych, oraz 22,5 wiatrowych - zarówno na lądzie, jak i morzu.

Koszty dla gospodarki

Jak wynika z informacji podanej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wpływy do polskiego budżetu tytułu sprzedaży uprawnień do emisji (w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji EU ETS) wyniosły w 2022 r. 23 mld zł. Jednak koszty systemy EU ETS dla całej gospodarki przewyższają te przychody. Kwota jaką polskie branże energochłonne musiały wydać na zakup uprawnień do emisji CO2 wyniósł 33 mld zł. Największy producent energii elektrycznej w Polsce, Polska Grupa Energetyczna tylko za 9 mies. 2022 r. wydała na ten cel 14,7 mld zł. Fundusz Transformacji Energetycznej, który miał przyspieszyć odejście od spalania wysokoemisyjnego węgla i w konsekwencji spadku ilości uprawień, które są potrzebne polskiej gospodarce stoi na etapie rządowych prac projektowych. Na ten fundusz miało być kierowane 40 proc. przychodów ze sprzedaży uprawień do emisji CO2. Po projektowanych zmianach w dyrektywie EU ETS może to być już 100 proc. Ministerstwo Klimatu i Środowiska informuje, że nadal pracuje nad projektem ustawy o funduszu. Prace nad nimi rozpoczęły się jesienią 2021 r.