Litwa inwestuje w łupki

W końcu czerwca Litewska Służba Geologiczna ogłosiła międzynarodowy przetarg na poszukiwania i wydobycie gazu łupkowego na terytorium Litwy. Termin składania ofert mija 25 września. Umowę ze zwycięzcą lub zwycięzcami Litwini chcą podpisać w I kw. 2013 r. Ministerstwo energetyki chce, by poszukiwaniami zajęły się najsilniejsze finansowo i technologicznie firmy.

„Po dokładnych pracach poszukiwawczych będziemy mieć jasność co do opłacalności wydobycia tego gazu na Litwie. Gaz łupkowy może okazać się realną ekonomiczną konkurencją i alternatywą dla gazu ziemnego, który obecnie dostarcza wyłącznie Gazprom" – czytamy w komunikacie ministerstwa.

Gdzie Taurogi, tam gaz

Łupki zalegają na południowym zachodzie Litwy (obszar 1,8 tys. km kw. między Słuckiem a Taurogami oraz mniejsze złoże Kudiros-Kybartu – 281 km kw.). Prace poszukiwawcze zapowiedziała tam już spółka litewska Minijos Nafta z kapitałem polskim (grupa Lotos) i duńskim.

Litwą interesują się także inni gracze na paliwowym rynku: amerykański Chevron, kontrolowana przez Lotos spółka Lotos Geonafta oraz trzecia na rynku (według wielkości miejscowego wydobycia ropy) litewska firma Manifoldas.

Amerykanie z agencji Energy Information Administration (EIA) szacują, że na Litwie gazu łupkowego jest do 500 mld m3. Starczy na zaspokojenie potrzeb kraju (wynoszą do 3 mld m3 rocznie) przez 30 do 50 lat.

Szef litewskich geologów Jonas Satkunas mówi o ok. 480 mld m3. Do ekonomicznie uzasadnionego wykorzystania nadawałoby się ok. 100 mld m3. Premier Andrius Kubilius liczy na 30–40 lat gazowej niezależności. Przyznał, że potrzebuje alternatywnych źródeł gazu do prowadzenia z Gazpromem negocjacji o obniżce ceny gazu rosyjskiego dla Litwy.

– W sytuacji monopolu na dostawy nie mamy argumentów negocjacyjnych. Do tego potrzebujemy alternatywnych dostaw. I to jak najszybciej, aby realnie wynegocjować obniżkę ceny paliwa z Gazpromu – mówił premier.

Konflikt z Gazpromem

Wilno pozostaje w ostrym konflikcie z Moskwą, odkąd w czerwcu ubiegłego roku litewski sejm przyjął ustawę zabraniającą dostawcom gazu posiadania systemu jego przesyłu. Ustawa wprowadziła na Litwie zasady Trzeciego Pakietu Energetycznego Unii w jego najsurowszym z wariantów – rozdzielenia działalności przesyłowej od dostaw gazu. Wchodzi w życie w przyszłym roku.

To oznacza zmianę struktury akcjonariatu krajowego operatora gazowego Lietuvos Dujos, w którym dziś prym wiedzie niemiecki E. On (39 proc.) i Gazprom (37 proc.), a Skarb Państwa ma 17 proc. Firma musi zostać podzielona na dwie spółki: dostawczą i przesyłową, a gazociąg zostanie wykupiony od dotychczasowego właściciela przez skarb Litwy. Tym samym Gazprom straci kontrolę nad litewską magistralą.

Gazprom dał więc zniżkę na gaz Łotwie i Estonii, ale nie Litwie. Wilno odpowiedziało pozwem sądowym i wystąpieniem do Komisji Europejskiej, bo dziś płaci jedną z najwyższych cen w Europie. W połowie roku Wilno zdecydowało się też na budowę terminalu LNG w Kłajpedzie. Spółka Klaipedos nafta podpisała umowę na 10-letnią dzierżawę i obsługę pływającego terminalu gazu skroplonego od norweskiego Hoegh LNG. Statek rozpocznie pracę na rzecz Litwy w 2014 r, jego pojemność wynosi 170 tys. m3, co daje w roku 2–3 mln m3 paliwa. Statek-terminal będzie wyposażony w urządzenia do regazyfikacji, stanie w porcie w Kłajpedzie i zostanie połączony z litewskim systemem gazociągów.

Jeszcze w tym roku Litwa rozpocznie też budowę stałego terminalu – zapowiedział Rokas Masulis, dyrektor generalny Klaipedos nafta. Do końca roku zostaną też wyłonieni dostawcy gazu do terminalu.