Średnia miesięczna cen energii na rynku terminowym (kontrakt na rok następny) dla poszczególnych technologii ( czarna linia – starsze elektrownie węglowe, niebieska linia – źródła gazowe, czerwona linia – cena energii na giełdzie).
Foto: rp.pl
Ceny na rynku dnia następnego
W przypadku rynku spot (dnia następnego), analitycy IJ podkreślają, że ceny są napędzane przez koszty wytwarzania (paliwo oraz emisje CO2), ale także przez bieżącą rezerwę mocy wytwórczych w elektrowniach. Im mniejsza rezerwa mocy (z uwagi na awarie, remonty, braki paliwa) tym większa presja na wzrost ceny energii spot. - W sierpniu średni poziom rezerw mocy wyniósł 11 proc. i był najniższy od wielu miesięcy. To korelowało z najwyższymi cenami spot energii elektrycznej. We wrześniu poziom rezerw wzrósł do średnio 12,4 proc., co koreluje ze spadkiem cen spot. W ujęciu wielomiesięcznym korelacja ta (tj. im niższy poziom rezerw, tym wyższa cena spot i na odwrót) jest bardzo silna – podkreślają analitycy.
Rezerwa mocy w polskim systemie elektroenergetycznym.
Foto: rp.pl
Z czego składa się marża elektrowni i od czego zależy?
Marża elektrowni zależy z jednej strony od kosztu paliwa oraz kosztu zakupu uprawień do emisji CO2 (koszty te określane są jako koszty zmienne wytwarzania), a z drugiej strony – od ceny energii elektrycznej. Spółki energetyczne mają w swoim parku wytwórczym różne elektrownie oparte na węglu kamiennym, brunatnym i gazie. Jednostki różnią się także sprawnością co znaczy, że nowoczesne bloki węglowe jak np. blok B11 w Kozienicach czy Opole B5 i B6 przy takiej samej porcji węgla są w stanie wyprodukować więcej energii przy mniejszej emisji CO2 niż starsze bloki węglowe. Takich jednostek jak B11 w Kozienicach czy B5 i B6 w Opolu jest w Polsce jednak niewiele (5 na węgiel kamienny, 4 na węgiel brunatny), a dominują bloki z lat 80, 70 i 60 (ponad 60 bloków). Jak więc oszacować marżę dla tak zróżnicowanego portfela elektrowni? W uproszczeniu można przyjąć, że nowoczesne jednostki pracują z wyższą sprawnością, w polskich warunkach ok. 45 proc. (czyli ich koszty są niższe), a starsze – z niszą sprawnością, ok. 35 proc. (mają wyższe koszty). Musimy pamiętać także o przywołanym wcześniej podziale rynku energii elektrycznej na dwa segmenty (terminowy oraz spot) i w sposób współmierny oszacować koszty.
Cena węgla – największa niewiadoma
Aby poprawnie uchwycić marże wytwórców energii elektrycznej, należy od ceny energii odjąć koszty wytwarzania, szacowane dla tych samych warunków. Dla rynku spot, cena energii powinna być zestawiona ze spotowymi kosztami wytwarzania; dla rynku terminowego cena energii powinna być zestawiona ze terminowymi kosztami wytwarzania – wskazują analitycy IJ. Jednocześnie zauważają, że o ile dla gazu ziemnego oraz CO2 publicznie dostępne są ceny spot oraz terminowe, o tyle pojawia się problem z cenami węgla. Dotychczas jedyne oficjalnie liczby na jakich można bazować to ceny węgla podawane przez Agencję Rozwoju Przemysłu z dwumiesięcznym opóźnieniem – tzw. indeks PSCMI_1. Jak podaje Agencja, jest to cena ustalana jako średnia ważona z transakcji zrealizowanych na polskim rynku węgla energetycznego, zafakturowanych w danym miesiącu kalendarzowym. Można więc uznać, że odzwierciedla warunki spot, ale nic nie mówi na temat cen na rok przyszły. Na europejskim rynku węgla ceny spot oraz terminowe ilustruje tzw. indeks ARA, obliczany dla różnych horyzontów czasowych.
ARP podaje, że indeks PSCMI_1 wynosił za lipiec 16,2 zł za GJ. Co ciekawe, związkowcy górniczej Tauron Wydobycie ujawnili, że do elektrowni Tauron Polska Energia, a więc z tej samej grupy, trzy kopalnie Taurona sprzedają węgiel po 25 zł za GJ. „Jest to cena gwarantowana tylko na miesiąc wrzesień. Natomiast na rynku zewnętrznym elektrownie płacą od 45 do 50 zł za GJ (dostawy spotowe – red.). Na rynkach ARA ta cena jest jeszcze wyższa” – ujawnili związkowcy. Informacje podane przez związkowców rzucają nowe światło na ceny węgla w Polsce, generalnie owiane w kraju tajemnicą. Co więcej jak zdradził „Rzeczpospolitej” prezes Bumechu (właściciel prywatnej kopalni Silesia) Artur Siewierski ceny węgla w transakcjach zawieranych od II kwartału 2022 r. i w transakcjach jednorazowych czy krótkoterminowych stabilizują się na poziomach istotnie powyżej notowań ARA.
