SMR jednym z narzędzi dla energetyki

Budowa energetyki jądrowej powinna obejmować również rozwiązania modułowe – pisze Andrzej Sikora, prezes Instytutu Studiów Energetycznych.

Publikacja: 03.12.2020 07:05

SMR jednym z narzędzi dla energetyki

Foto: energia.rp.pl

Technologia modułowych reaktorów jądrowych (Small Modular Reactor – SMR) to idea, która w energetyce jądrowej była formułowana praktycznie od początku, a obecnie przechodzi renesans, głównie ze względu na zmieniające się warunki społeczno-ekonomiczne. SMR to grupa reaktorów, którymi w zależności od definicji są małe (do 300 MWel) lub średnie (do 700 MWel), ale także reaktory modułowe. Określenie „modułowe” należy interpretować na dwa sposoby.

Pierwszy odnosi się do samego reaktora, który składany jest z kompaktowych modułów, co optymalizuje jego konstrukcję względem klasycznych reaktorów. Przykładem takiego projektu może być UK-SMR firmy Rolls-Royce. Drugim sposobem jest multimodułowy charakter elektrowni, która składa się z wielu małych, wspólnie pracujących reaktorów. Przykładem dla tego rozwiązania jest projekt firmy NuScale, gdzie 12 reaktorów składa się w jedną elektrownię.

Mały atom tylko do ciepła?

Z racji stopnia zaawansowania i różnorodności projektów SMR są trudne do klasyfikowania. Dlatego Instytut Studiów Energetycznych sp. z o.o. stoi na stanowisku, że poszczególne reaktory jądrowe powinny być postrzegane jako narzędzia do uzyskania konkretnego celu, jak np. modułowa elektrownia jądrowa (NuScale), pojedynczy reaktor małej/średniej mocy (UK-RR, CAREM), kogeneracja – źródło energii dla przemysłu (BWRX-300) bądź odizolowanych regionów (KLT-40s). Na obecnym etapie rozwoju technologii niezwykle istotne jest, by pamiętać, że praktycznie każdy projekt jest unikatowy i przeznaczony do dedykowanego zastosowania, dlatego też należy odpowiednio dobrać reaktor (narzędzie) do potrzeb i możliwość inwestora.

""

Elektrownia atomowa w Niemczech/Bloomberg

energia.rp.pl

Jak to przekłada się na polskie warunki? Z opublikowanego 16 października 2020 r., aktualizowanego po latach, Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ) wynika, że rząd przygląda się, ale nie jest zainteresowany takimi rozwiązaniami: „[…] rząd będzie monitorował postęp w rozwoju SMR na świecie. Jeśli projekty te będą realizowane i pojawią się doświadczenia z budowy i eksploatacji, to należy rozważyć wykorzystanie SMR w ciepłownictwie, obok uciepłownionych EJ”.

Z jednej strony to dobrze, bo rząd RP planuje przejąć udziały od polskich spółek i stworzyć kolejnego narodowego czempiona, który będzie odpowiadał za ciągnący się już latami projekt, oraz koncentrować się na dużym, „klasycznym atomie”. Z drugiej strony to źle, bo budowanie przemysłu jądrowego to wspieranie przez rząd inwestycji małych i dużych, rozwój całego łańcucha dostaw dla dużej i małej energetyki jądrowej, w tym sektora R&D, rozwój kadr, nowych miejsc pracy i możliwości na cały szereg usług wspierających, bezpośrednich oraz pośrednich.

Rząd Wielkiej Brytanii, wspierając budowę nowych dużych bloków, chce jednocześnie przeznaczyć 2 miliardy funtów dla konsorcjum dziewięciu podmiotów kierowane przez Rolls-Royce, Laing O’Rourke i Atkins, dążące do budowy planowanych 16 rektorów SMR w Wielkiej Brytanii. Administracja amerykańska (Department of Energy – DoE) w ramach programu Advanced Reactor Demonstration Program (ARDP) również wspiera kierunek małych reaktorów i właśnie zdecydowała się wesprzeć projekty TerraPower LLC (Bellevue, WA) i X-energy (Rockville, MD), przekazując 80 mln USD na każdy projekt. Dodatkowo DoE przyznał właśnie finansowanie 1,3 mld USD na projekt NuScale. Rozwój małych technologii wspierają również rządy Kanady, Holandii oraz Finlandii.

Polska bez strategii energetycznej

Proszę także pamiętać, że Polska nie posiada zatwierdzonej Polityki Energetycznej Państwa, a w czasie pandemii zapomnieliśmy praktycznie o Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju premiera Morawieckiego. Oznacza to również, niestety, że obecnie zainteresowani prywatni inwestorzy, bez wsparcia państwa, będą zderzać się z ogromnym, szeroko pojętym ryzykiem administracyjnym. Wystarczy przypomnieć sobie na przykład, ile wyzwań stało przed wybudowaniem terminala LNG, inwestycji przecież wspieranej przez państwo. W przypadku energetyki jądrowej, obojętne czy klasycznej dużej, czy małej rozproszonej, mówimy o instalacji wymagającej stosowania przepisów dla normalnej instalacji energetycznej oraz dodatkowo, albo przede wszystkim, regulacji oraz najwyższych standardów i norm bezpieczeństwa jądrowego.

Dotychczas mówiono nam przez lata, że energetyka jądrowa w Polsce zarezerwowana jest dla państwa czy państwowych koncernów, „czempionów”. Niestety, państwowe inwestycje ciągną się w Polsce latami, w większości zaliczając znaczące opóźnienia. Ostatnie działanie Grupy Synthos pokazuje jednak, że są chętni i gotowi prywatni inwestorzy, by odmienić ten trend. Wystąpienie do Państwowej Agencji Atomistyki z propozycją ustalenia zakresu wniosku o wydanie wyprzedzającej opinii dotyczącej planowanych rozwiązań organizacyjno-technicznych małego reaktora modułowego BWRX-300 to swojego rodzaju przełom w Polsce.

GE Hitachi Nuclear Energy (GEH) wystąpiło z podobnymi wnioskami do amerykańskiego urzędu dozoru jądrowego (U.S. NRC) jeszcze pod koniec 2019 r. oraz na początku października 2020 r. do kanadyjskiego urzędu dozoru jądrowego (CNSC). Synthos wspierany przez Fortum Power and Heat Oy oraz największego amerykańskiego operatora elektrowni jądrowych Exelon Generation, silnego partnera z jądrowym doświadczeniem, mógłby rozpocząć zupełnie nowy rozdział w polskiej energetyce

""

dr inż. Andrzej Sikora jest prezesem Instytutu Studiów Energetycznych

energia.rp.pl

Technologia modułowych reaktorów jądrowych (Small Modular Reactor – SMR) to idea, która w energetyce jądrowej była formułowana praktycznie od początku, a obecnie przechodzi renesans, głównie ze względu na zmieniające się warunki społeczno-ekonomiczne. SMR to grupa reaktorów, którymi w zależności od definicji są małe (do 300 MWel) lub średnie (do 700 MWel), ale także reaktory modułowe. Określenie „modułowe” należy interpretować na dwa sposoby.

Pozostało 91% artykułu
Atom
W Polsce jest miejsce na cztery elektrownie jądrowe. Pewna jest tylko jedna
Atom
Jedna elektrownia atomowa pewna. Czy będą kolejne? Rząd rozważa
Atom
Losy małego atomu Orlenu poznamy pod koniec roku
Atom
Koreańczycy wygrywają bój o atom w Czechach
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Atom
Rosatom opuścił Niemcy. Już tam nie zarobi