Środki z KPO nie wystarczą. Dziura w Czystym Powietrzu pozostanie

Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej znalazły, w ramach pierwszej transzy środków z Krajowego Planu Odbudowy, środki rzędu 200 mln zł na załatanie dziury w programie Czyste Powietrze. Potrzeby są jednak znacznie większe.

Jak informowała „Rzeczpospolita”, kilku Wojewódzkim Funduszom Ochrony Środowiska brakuje środków na realizacje dopłat do wymiany źródeł ciepła w ramach programu rządowego Czyste Powietrze. Środki na ten cel z Polskiego Funduszu Rozwoju, które miały rekompensować brak pieniędzy z KPO, są na wyczerpaniu. Do zaległości przyznał się resort klimatu i środowiska, który wskazywał, że program nie miał zagwarantowanego finasowania praktycznie od lipca 2023 r. za poprzedniego rządu, kiedy PFR przestał wypłacać promesę za Krajowy Plan Odbudowy na rzecz programu Czyste Powietrze.

Czytaj więcej

Transformacja Energetyczna

Brakuje środków na wymianę kopciuchów i walkę ze smogiem? Efekt braku KPO

Niektórym Wojewódzkim Funduszom Ochrony Środowiska może brakować środków na realizacje dopłat do...

200 mln złotych, czyli kropla w morzu potrzeb

„Chcemy wypłacić zaległe środki, ale także wdrożyć długofalowe rozwiązania, które zapewnią płynność w finansowaniu Programu Czyste Powietrze. Jest to priorytet dla naszego rządu w kolejnych miesiącach. Mamy świadomość, że kilkanaście tysięcy rodzin czeka na wypłatę środków w ramach Programu Priorytetowego Czyste Powietrze. Chcę obiecać, że te pieniądze zostaną im wypłacone” – powiedziała Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska podczas konferencji prasowej nawiązując do wstrzymania wypłat z dotacji w ramach programu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Szefowa resortu klimatu i środowiska poinformowała także, że ministerstwo wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który nadzoruje ten program, pracują nad udrożnieniem programu Czyste Powietrze. „Na Czyste Powietrze, z pierwszej transzy środków z Krajowego Planu Odbudowy, otrzymaliśmy 200 mln zł – dotacja zostanie wznowiona. Pracujemy też nad środkiem zaradczym, który pozwoli na wypłacenie wszystkich zaległości. Docelowo chcemy uruchomić pulę środków dostępnych z FEniKS na 2024 r., czyli Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko” – podkreśliła minister.

Jak informował 12 stycznia br. wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko, podpisał on wniosek o wypłatę 200 mln zł z KPO dla beneficjentów programu Czyste Powietrze.

Czytaj więcej

Co2

KPO na pomoc Czystemu Powietrzu. Resorty klimatu i funduszy rozmawiają

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma ponad 300 milionów złotych niewypłacon...

Tu pojawia się jednak problem, bo zaległości, jak informował pod koniec ubiegłego tygodnia resort klimatu, wynoszą tylko za 2023 r. ponad 300 mln zł, a każdego tygodnia liczba wniosków o płatność powiększa się o kolejne 110 mln zł. Dlatego też te 200 mln zł nie pozwolą na uregulowanie wszystkich zaległości. To już teraz może być nawet 500 mln zł. Co więcej, do końca stycznia Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki i Wodnej muszą podpisać aneksy do umów na realizację programu Czyste Powietrze z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Aneksy wskazują źródło finansowania. To – jak się okazuje jest w pełni nie znane podobnie jak wielkość kwoty. „Pracujemy nad środkiem zaradczym, który pozwoli na pokrycie wszystkich zaległości. Zapewniamy, że wypłaty będą zrealizowane” – komentuje resort.

Nie tylko KPO

W tym kontekście Paulina Hennig-Kloska, odniosła się jedynie do zmian, jakie w przyszłości będą wdrażane w tym programie priorytetowym NFOŚiGW. „Pracujemy nad wprowadzeniem rozwiązania zastępczego, które pozwoli zrealizować wszystkie zaległe płatności. Docelowo by upłynnić wypłaty z programu Czyste Powietrze planujemy uruchomić pulę środków dostępnych na ten rok z programu FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko).Po wdrożeniu zasobów finansowych, naszym celem jest przyspieszenie rozpatrywania wniosków w ramach Programu Czyste Powietrze, ale także chcemy poprawić jego efektywność. Czyste powietrze oraz to, aby ludzie przestali umierać z powodu zanieczyszczonego powietrza – to nasz cel finalny” – mówi minister.

Na szali wiarygodność premiera i programu 

Sprawa jest poważna bo na szali jest wiarygodność programu wymiany kotłów węglowych i termomodernizacji budynków. Takich w Polsce może być nawet 5 mln.

Przyspieszenie w tym względzie zapowiedział pod koniec roku premier Tusk. „Najbardziej efektywną formą walki ze smogiem w Polsce będzie błyskawiczna, na wielką skalę termomodernizacja. I tego typu działania, na które przeznaczone są miliardy w funduszach europejskich, nie tylko w KPO. Właściwie wszystkie fundusze europejskie są w jakimś sensie ukierunkowane na nowoczesną energetykę" - mówił wówczas premier.

W dzwony bije Polski Alarm Smogowy. „Jesteśmy za przyspieszeniem rozpatrywania wniosków o którym mówiła Pani Minister ale za chwilę z programu Czyste Powietrze nie będzie co zbierać. Zatory narastają z każdym dniem, a 200 mln zł na poratowanie płynności finansowej problemu nie rozwiązuje.” – przestrzega Andrzej Guła lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Efekty programu 

Program Czyste Powietrze działa od 2018 r., a jego budżet do 2029 r. ma wynieść łącznie 103 mld zł. Przez pierwsze lata jego funkcjonowania był on finansowany ze środków budżetowych. Docelowo jednak miały to być środki europejskie, a więc Krajowy Plan Odbudowy. Problemy poprzedniego rządu z realizacją wniosku o płatność KPO i spełnieniem wymogów Komisji Europejskiej sprawiły, że na poczet realizowanych już projektów wypłacano promesy z Polskiego Funduszu Rozwoju. Tak też było z programem Czyste Powietrze. Te środki się skończyły lub są na wyczerpaniu. 

Zgodnie z danymi, od 19 września 2018 r. do 5 stycznia 2024 r., złożono 758 tys. wniosków na łączną kwotę dofinansowania 21,67 mld zł. Po weryfikacji tych wniosków przychodzi czas na podpisanie umów. Zgodę na dofinansowanie zyskali jak dotychczas beneficjenci rzędu 647 tys. spośród złożonych wniosków, którzy podpisali już umowy. Dofinasowanie tychże umów wynosi 17,1 mld zł, a ostatecznie wypłacono już 8,5 mld zł dotacji.