Unia chce podwoić moc w wietrze. Polska może temu sprostać

Unia Europejska chce podwoić do 2030 r. moc energetyki wiatrowej na lądzie i na morzu do ponad 500 GW. Polska w projekcie aktualizacji strategii energetycznej także zaproponowała podwojenie mocy w wietrze z blisko 10 GW do 20 GW w 2030 r. Więcej mocy pojawi się dzięki wiatrakom na morzu.

Publikacja: 24.10.2023 19:09

Unia chce podwoić moc w wietrze. Polska może temu sprostać

Foto: Bartłomiej Sawicki

Opublikowany przez Komisję Europejską Wind Power Action Plan to wytyczne kluczowych działań dla przyspieszenia rozwoju energetyki wiatrowej w Europie. Mają wzmocnić konkurencyjność europejskiej produkcji energii wiatrowej, zwłaszcza w kontekście nierównej walki z producentami z Chin.

Zwiększyć moc wiatru

Osiągnięcie niedawno uzgodnionego unijnego celu zakładającego co najmniej 42,5 proc. udziału energii ze źródeł odnawialnych do 2030 r., z ambicją osiągnięcia 45 proc. udziału OZE, będzie wymagało znacznego zwiększenia mocy zainstalowanej energii wiatrowej, co oznacza przewidywany wzrost z 204 GW w 2022 r. do ponad 500 GW w 2030 r.

Aby to osiągnąć, Europa musi wzmocnić i rozszerzyć swój łańcuch dostaw energii wiatrowej, który odczuwa obecnie trudności. Koszty produkcji gwałtownie wzrosły w ciągu ostatnich 2 lat. Utrzymujące się wąskie gardła w zakresie pozwoleń nie pomogły. Źle zaprojektowane aukcje w wielu krajach osłabiły przychody zarówno deweloperów farm wiatrowych, jak i producentów turbin. Producenci i ich dostawcy muszą zwiększyć produkcję i zbudować nowe fabryki. Aby tego dokonać, potrzebują jednak wsparcia finansowego i politycznego.

W 2022 r. łączna zainstalowana moc wytwórcza na obszarach morskich w UE-27 wyniosła 16,3 GW. Oznacza to, że aby zniwelować lukę między zobowiązaniem państw członkowskich do osiągnięcia 111 GW a zdolnością wytwórczą z 2022 r., trzeba instalować średnio prawie 12 GW rocznie, czyli 10 razy więcej niż nowe 1,2 GW mocy wytwórczej zainstalowanej w zeszłym roku.

Czytaj więcej

Ile mocy do produkcji energii? Są kolejne informacje o strategii rządowej

Dla porównania, według projektu aktualizacji polskiej strategii energetycznej do 2040 r. autorstwa Ministerstwa Klimatu i Środowiska, jeśli chodzi o moc zainstalowaną w 2030 r., moc wiatraków na lądzie ma wynieść 13,9 GW, a na morzu 5,9 GW. W 2040 r. ma to być już blisko 20 GW na lądzie i 17,9 GW na morzu.  Obecnie Polska dysponuje na lądzie (dane na wrzesień 2023 r.) 9,8 GW mocy, zaś na morzu wiatraków jeszcze nie ma. Pierwsze instalacje mają pojawić się w 2027 r.  Aktualizacja jednak przez spory w odchodzącym już rządzie nie została ostatecznie przyjęta. 

Pakiet zmian

W pakiecie KE zaproponowano Plan Działań dotyczący Energetyki Wiatrowej, który określa 15 działań mających na celu wzmocnienie europejskiego przemysłu energii wiatrowej. Działania, mają zostać podjęte wspólnie przez Komisję, państwa członkowskie i przemysł przy wykorzystaniu dotychczasowych strategii oraz przepisów i z naciskiem na sześć głównych obszarów

Komisja proponuje przyspieszenie wdrażania dzięki większej przewidywalności i szybszemu wydawaniu pozwoleń. W 2022 r. dodano rekordową moc 16 GW instalacji wiatrowych, co stanowi wzrost o 47 proc. w porównaniu z 2021 r. Jest to jednak znacznie poniżej poziomu 37 GW rocznie wymaganego do osiągnięcia celu UE w zakresie energii ze źródeł odnawialnych wyznaczonego na 2030 r. Komisja uruchomi wraz z państwami członkowskimi inicjatywę „Accele-RES”, aby zapewnić wdrożenie zmienionych unijnych przepisów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych, kładąc większy nacisk na cyfryzację procedur wydawania pozwoleń oraz pomoc techniczną dla państw członkowskich. - Ponadto zachęca się państwa członkowskie do lepszego eksponowania puli projektów dzięki zobowiązaniom dotyczącym energii wiatrowej, przejrzystym harmonogramom aukcji i długoterminowemu planowaniu. Ponadto Komisja jeszcze w tym roku wesprze niezbędną rozbudowę sieci elektroenergetycznych za pomocą planu działania na rzecz sieci – podkreśla Komisja. Europejski przemysł wiatrowy opracowuje już cyfrowe narzędzie online do wydawania zezwoleń EasyPermits, które jest obecnie pilotażowo prowadzone przez lokalne władze wydające pozwolenia w Danii i Polsce. Dzięki temu pracownicy mogą realizować 3 razy więcej projektów niż dotychczas.

Czytaj więcej

Długo oczekiwany projekt zmian w strategii energetycznej ujrzał światło dzienne

Bruksela chce także ulepszyć model aukcji. Opierając się na proponowanym akcie w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie i reformie struktury rynku energii elektrycznej, Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w usprawnianiu aukcji za pomocą dobrze opracowanych i obiektywnych kryteriów, które nagradzają sprzęt o wyższej wartości dodanej i zapewniają pełną i terminową realizację projektów

Dostęp do finansowania ma być szerszy. Aby przyspieszyć inwestycje i finansowanie produkcji energii wiatrowej w Europie, Komisja ma ułatwić dostęp do środków UE, zwłaszcza za pośrednictwem funduszu innowacyjnego, natomiast Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) udostępni gwarancje ograniczające ryzyko. Komisja zachęca również państwa członkowskie do pełnego wykorzystania elastyczności przewidzianej w zmienionych tymczasowych ramach pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji w celu wsparcia produkcji energii wiatrowej w UE.

Aby zagwarantować, że sektor energii wiatrowej będzie mógł działać na równych warunkach, Komisja już teraz monitoruje ewentualne nieuczciwe praktyki handlowe, które przynoszą korzyści zagranicznym producentom energii wiatrowej, i będzie nadal stosować umowy handlowe w celu ułatwienia dostępu do rynków zagranicznych, działając jednocześnie na rzecz przyjęcia unijnych i międzynarodowych norm dla tego sektora. Teraz ta współpracy ma się pogłębić. Komisja będzie również współpracować z inwestorami w celu zidentyfikowania i usunięcia przeszkód dla inwestycji.

Maj powstać na rzecz umiejętności na dużą skalę w zakresie energii odnawialnej będą stanowić najważniejsze forum tworzenia projektów rozwoju umiejętności. Dzięki aktowi w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie Komisja ułatwi również uruchomienie europejskich akademii umiejętności w przemyśle neutralnym emisyjnie – w tym akademii poświęconej sektorowi wiatrowemu – mających wspierać działania państw członkowskich na rzecz podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników. Akademie te opracują treści i materiały dydaktyczne i będą dążyć do wyszkolenia 100 tys. osób w ciągu trzech lat od rozpoczęcia działalności.

Zaangażowanie przemysłu i zobowiązania państw członkowskich ma się pogłębić. Komisja będzie pracować wspólnie z państwami członkowskimi i branżą wiatrową nad unijną kartą wiatru w celu poprawy warunków umożliwiających utrzymanie konkurencyjności europejskiej energetyki wiatrowej.

Czytaj więcej

O ile mniej powstanie wiatraków po poprawce PiS? Jest kolejna analiza

Polska liczy na zwiększenie finansowania 

Jak podkreśla Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, plan działania określa szereg środków mających pomóc w finansowaniu inwestycji w nowe fabryki, infrastrukturę i siłę roboczą związaną z energią wiatrową. KE proponuje podwoić środki dostępne na produkcję przy użyciu czystych technologii w ramach kolejnego zaproszenia do składania wniosków w ramach unijnego funduszu innowacyjnego do 1,4 miliarda euro. „Kluczową rolę odegra także Europejski Bank Inwestycyjny, który do końca 2023 r. zapewni narzędzia ograniczające ryzyko i regwarancje w celu pokrycia ryzyka, jakie narażają banki prywatne na pożyczki dla branży wiatrowej. EBI zmienił także swoją politykę kredytową w celu finansowania produkcji, oprócz szerokiego finansowania farm wiatrowych” – podkreśla PSEW.

„Zaproponowane przez KE działania są spójne z kierunkami rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce. Branża wiatrowa w naszym kraju od lat skupia się na rozwijaniu lokalnego łańcucha dostaw. Jako Stowarzyszenie lobbujemy za usprawnieniem procedur planistycznych i permittingowych, bo wiemy, że nowe miejsca pracy, wzrost usługodawców i współprace międzynarodowe to szansa dla rynku energetyki wiatrowej w Polsce i doskonałe warunki do szybkiego wzrostu gospodarczego” – wskazuje Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. Dodaje on, że pomimo, że polski rynek boryka się z podobnymi problemami co europejski, tylko w mniejszej skali, inwestycje wiatrowe stają się kluczowym filarem transformacji energetycznej naszego kraju, a łączna moc z wiatru na lądzie i morzu w 2030 r. ma wynieść 20 GW.

Opublikowany przez Komisję Europejską Wind Power Action Plan to wytyczne kluczowych działań dla przyspieszenia rozwoju energetyki wiatrowej w Europie. Mają wzmocnić konkurencyjność europejskiej produkcji energii wiatrowej, zwłaszcza w kontekście nierównej walki z producentami z Chin.

Zwiększyć moc wiatru

Pozostało 97% artykułu
OZE
Słoneczne rekordy jedne po drugim i to mimo interwencji operatora
OZE
Ukraina będzie eksportować LNG do Europy i budować OZE
OZE
Masowe redukcje mocy z odnawialnych źródeł energii
OZE
Peter Herweck, prezes Schneider Electric: Mniejsza emisja CO2 nie zwalnia z odpowiedzialności
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Materiał Promocyjny
Biznes i samorządy. Jak zielona transformacja aktywizuje regiony