Decyzje i ograniczenia

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, czyli decyzja określająca środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia uregulowana jest obecnie w art. 71 i nast. ustawy z 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (DzU z 2008 r., nr 199, poz. 1227 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, która weszła w życie 15 listopada 2008 roku.

Do czasu wejścia w życie ustawy problematykę tę regulował inny akt prawny – ustawa z 27 kwietnia 2001 roku — Prawo ochrony środowiska.

Podkreśla się, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach posiada charakter „rozstrzygnięcia wstępnego” względem przyszłego zezwolenia na realizację konkretnej inwestycji i pełni względem niego funkcję prejudycjalną (wyrok NSA z 16.09.2008, II OSK 821/08). Oznacza to, że określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach „środowiskowe warunki realizacji przedsięwzięcia” nie mogą być na dalszych etapach procesu inwestycyjnego modyfikowane, a decyzja o odmowie określenia środowiskowych uwarunkowań i tym samym wyrażenia zgody na realizację określonego przedsięwzięcia przesądza de facto o braku możliwości realizacji określonego przedsięwzięcia w danym miejscu, czasie i na proponowanych warunkach.

Organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku inwestycji w biogazownie jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na obszarze właściwości którego ma się znaleźć inwestycja.

Postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek inwestora, który do wniosku winien dołączyć raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko), a w przypadku gdy wnioskodawca wystąpił o ustalenie zakresu raportu, załącza się kartę informacyjną przedsięwzięcia (w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagane), poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który przedsięwzięcie będzie oddziaływać, wypis z ewidencji gruntów obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie obejmujący także obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, dowód uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 205 zł.

W praktyce najwięcej problemów nastręcza rozstrzygnięcie, czy inwestycja w postaci biogazowi jest przedsięwzięciem mogącym zawsze znacząco oddziaływać na środowisko czy przedsięwzięciem mogącym potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Takie rozróżnienie, zgodnie z delegacją ustawową zawartą w art. 60 ustawy, miało zostać uregulowane w odpowiednim akcie wykonawczym, który niestety do dzisiaj nie został wydany. W związku z powyższym nadal obowiązuje w tym zakresie rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2004 roku w sprawie określania rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (DzU z 2004 r. nr 257, poz. 2573 z późn. zm.). W związku z tym, że powołane rozporządzenie nie zalicza biogazowni wprost do żadnej z powyżej wskazanych kategorii, organ badając, czy zachodzi konieczność sporządzenia raportu i przeprowadzenia POŚ, łącznie bierze pod uwagę cały szereg uwarunkowań rozpatrywanych indywidualnie w stosunku do każdego przedsięwzięcia, m.in. rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, rodzaj i skalę możliwego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Raport o oddziaływaniu na środowisko jest dokumentacją oceniającą wpływ planowanej inwestycji na środowisko na etapie jej realizacji, eksploatacji lub użytkowania oraz likwidacji. Zadaniem raportu jest wskazanie rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych, które zagwarantują dotrzymanie standardów jakości środowiska poza granicami terenu, do którego inwestor posiada tytuł prawny. Karta informacyjna przedsięwzięcia jest natomiast dokumentem, który zawiera podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu, takie np. jak: rodzaj, skala i usytuowanie przedsięwzięcia, powierzchnia zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego, informacja o dotychczasowym sposobie ich wykorzystywania i pokryciu nieruchomości szatą roślinną, rodzaj technologii, ewentualne warianty przedsięwzięcia i inne.

Procedura POŚ to postępowanie, które obejmuje weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień, zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.

Niewątpliwie jest to procedura, która utrudnia inwestorowi przedsięwzięcie, albowiem znacznie wydłuża czas uzyskania decyzji środowiskowej. Na opóźnienie w rozpoczęciu i realizacji przedsięwzięcia, nawet o wiele miesięcy, może wpłynąć w szczególności udział społeczeństwa w postępowaniu. Ustawa przewiduje obowiązek organów administracji publicznej podawania do publicznej wiadomości informacji m.in. o przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, wszczęciu postępowania i przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie, możliwości, sposobu i miejsca składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin ich składania, terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa, jeżeli organ administracji prowadzący postępowanie jej przeprowadzenie uzna za uzasadnione. Jednocześnie każdy, na czyją nieruchomość wpływać może oddziaływanie planowanej inwestycji, jest stroną postępowania o wydanie decyzji środowiskowej. Za stronę uznaje się również organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony, co oznacza, że mają one szerokie uprawnienia – począwszy od otrzymania zawiadomienia o wszczęciu postępowania oraz wszelkich czynnościach organu prowadzącego postępowanie, poprzez składanie wniosków dowodowych w toku postępowania, aktywnego udziału w postępowaniu, po złożenie odwołania czy skargi do sądu administracyjnego włącznie.

Właściwy organ wydaje decyzję środowiskową po stwierdzeniu zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został oczywiście uchwalony (art. 80 ust.2 InforŚrodU). W sytuacji gdy planowana inwestycja jest niezgodna z planem, organ wyda decyzję o odmowie wydania decyzji środowiskowej.

Biorąc więc pod uwagę aspekty środowiskowe, w kontekście możliwości realizacji biogazowi, należy każdorazowo rozważyć uwarunkowania wynikające z m.in.: