Czy musi być plan miejscowy

Pomimo że rozwój energetyki odnawialnej trwa od lat, nadal pojawiają się istotne dla inwestorów zagadnienia, które są różnie rozstrzygane przez organy administracji i sądy. Jednym z problemów jest pytanie o możliwości uzyskania decyzji ustalającej  warunki zabudowy na zmianę przeznaczenia terenu związaną z montażem instalacji fotowoltaicznej w zależności od projektowanej mocy.

Nie ma jednolitości

Jeśli przedsiębiorca zamierza zrealizować farmę fotowoltaiczną o mocy urządzeń wytwarzających energię powyżej 100 kW na terenie, na którym nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, część gmin odmawia wydania decyzji o warunkach zabudowy dla zmiany zagospodarowania. W ich ocenie w przypadku zamiaru budowy odnawialnych źródeł energii o mocy powyżej 100 kW wydanie decyzji o warunkach zabudowy nie jest możliwe. Gminy powołują się na art. 10 ust. 2a ustawy z 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: ustawa) oraz na jej art. 15 ust. 3 pkt 3a.

W przepisach nie ma definicji „instalacji fotowoltaicznej". W art. 29 ust. 2 pkt 16 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane przewidziano, że roboty budowlane polegające na montażu wolno stojących kolektorów słonecznych nie wymagają pozwolenia na budowę. Uznaje się, że przepis ten  ma zastosowanie także do ogniw fotowoltaicznych, które są rodzajem kolektora słonecznego. Z analizy art. 30 ust. 1 prawa budowlanego wynika, że montaż kolektorów nie podlega zgłoszeniu.

Zagospodarowanie terenu

W świetle tych przepisów montaż instalacji fotowoltaicznej nie wymaga pozwolenia na budowę ani zgłoszenia organowi. Jednak konieczna jest zmiana sposobu zagospodarowania terenu, na którym instalacja ma powstać. Zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy zmiana zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części wymaga ustalenia, w drodze decyzji, warunków zabudowy.

Gminy utrzymujące, że w takiej sytuacji nie ma prawnej możliwości wydania warunków zabudowy, lecz konieczny jest plan miejscowy, stanowisko opierają na przepisach ustawy: art. 10 ust. 2a i art. 15 ust. 3 pkt 3a. Zgodnie z tym pierwszym jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł o mocy powyżej 100 kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, w studium ustala się ich rozmieszczenie. W myśl art. 15 ust. 3 pkt 3a ustawy w planie miejscowym określa się granice terenów pod budowę urządzeń, o których mowa w art. 10 ust. 2a ustawy, oraz granice stref ochronnych.

Z tych regulacji nie wynika, że w przypadku lokalizacji źródeł energii o mocy powyżej  100 kW nie można wydać decyzji o warunkach zabudowy. Przepisy te jedynie nakazują uwzględnić w nowych planach lokalizację takich instalacji.

Ewentualną przeszkodą wydania decyzji o warunkach zabudowy mógłby być jeszcze art. 62 ust. 2 ustawy. Zgodnie z nim, jeżeli wniosek o ustalenie warunków zabudowy dotyczy obszaru, w odniesieniu do którego istnieje obowiązek sporządzenia planu miejscowego, postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy zawiesza się do czasu jego uchwalenia. Aby stwierdzić, że zlokalizowanie źródeł energii odnawialnej o mocy powyżej 100 kW na podstawie decyzji o warunkach zabudowy jest niemożliwe, należałoby wykazać, że wniosek o wydanie decyzji ustalającej warunki zabudowy dotyczy obszaru, w odniesieniu do którego istnieje obowiązek sporządzenia planu miejscowego.

W myśl art. 14 ust. 7 ustawy plan miejscowy sporządza się obowiązkowo jedynie, gdy wymagają tego przepisy odrębne, a takich w omawianym przypadku brak.

Sporządzenia planu nie przewiduje art. 10 ust. 2a ustawy, mówiący o obszarach, na których będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł o mocy powyżej 100 kW. Przepis art. 10 ust. 2 ustawy z punktu widzenia inwestora należy rozumieć tak: jeżeli w gminie jest plan miejscowy, to budowa urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy powyżej 100 kW możliwa jest tylko w razie wyznaczenia w tym planie obszarów, na których takie urządzenia mogą być rozmieszczone.

Uprawniona decyzja

Skoro więc nie ma podstawy nakazującej obowiązkowe sporządzanie planu miejscowego dla obszarów, o jakich mowa w art. 10 ust. 2a ustawy, to nie ma przeszkód, aby w przypadku nieobowiązywania na terenie planu miejscowego mogło dojść do wydania decyzji ustalającej warunki zabudowy dla zmiany zagospodarowania terenu na potrzeby lokalizacji źródeł energii odnawialnej o mocy powyżej 100 kW.

Nie ma więc prawnych przesłanek umożliwiających uzależnienie wydania decyzji o warunkach zabudowy dla instalacji fotowoltaicznej od tego, czy moc urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii nie przekracza 100 kW. Innymi słowy, decyzja o warunkach zabudowy może być wydana w przypadku, gdy moc urządzeń nie przekracza 100 kW, jak i gdy montowane mają być urządzenia o wyższej mocy.  Naszą interpretację potwierdza  pismo z 14 maja 2013 r. Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie BP-1aw-024-4.