Ekolodzy przeciwko wydłużeniu wsparcia dla współspalania

Kolejnym problemem jest zatrzymanie inwestycji w nowe moce energetyczne ze źródeł odnawialnych w wyniku ugruntowania się zjawiska trwałej nadpodaży świadectw pochodzenia, czyli tzw. zielonych certyfikatów, ponieważ są one dziś bardzo tanie.

Obowiązujący system wsparcia wytwórców energii z OZE jest oparty o wydawanie świadectw pochodzenia (tzw. zielonych certyfikatów). Obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia umożliwia producentom energii odnawialnej pozyskanie dodatkowych przychodów z tytułu produkcji zielonej energii. Zielony certyfikat wydawany jest przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, na wniosek wytwórcy a za pośrednictwem operatora energetycznego. Niezależni inwestorzy, którzy na budowę nowych mocy energii odnawialnej zaciągnęli długoterminowe kredyty, handlują certyfikatami na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) lub sprzedają je przedsiębiorstwom energetycznym w ramach umów bilateralnych. Z kolei koncerny energetyczne produkując „zieloną energię" w procesie współspalania (daje on Polsce ponad 50 proc. energii z OZE) wymagającym znikomych nakładów inwestycyjnych czerpały ze sprzedaży certyfikatów ogromne zyski. Dlatego grupy energetyczne i poszczególne elektrownie węglowe niemalże masowo rozwijały tę technologię wpuszczając na rynek coraz więcej świadectw pochodzenia. Z tego powodu pod koniec 2012 r. nastąpiło załamanie rynku świadectw pochodzenia i zatrzymanie wszelkich inwestycji w nowe moce wytwórcze OZE. Ryzyko utraty płynności finansowej i zdolności niezależnych inwestorów do obsługi zaciągniętych kredytów, gwałtownie wzrosło. Doraźne próby poprawy sytuacji na rynku świadectw pochodzenia (jak np. podniesienie celu lub też wykup zielonych certyfikatów przez państwo) nie poprawią sytuacji.

Kolejna sprawa to dodatkowe obciążenie budżetu państwa w wyniku wzrostu kosztów importu energii. Dyrektywa unijna nakłada na państwa członkowskie nowe obowiązki, zgodnie z którymi Polska będzie musiała rozliczyć się z wypełnienia celu udziału minimum 15,5 proc. OZE w bilansie zużycia energii finalnej brutto na rok 2020. Biorąc pod uwagę dane statystyczne za rok 2012 wydaje się, że Polska znajduje się na dobrej drodze do realizacji celów krajowych określonych w „Krajowym Planie Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych". Z tego powodu, pomimo załamania rynku nowych inwestycji, ocena wypełnienia celów cząstkowych na pierwszym etapie realizacji zobowiązań dyrektywy 2009/28/WE wystawiana nam przez KE może być pozytywna. Dzieje się tak dlatego, że obecnie rozliczamy się z realizacji celów na podstawie umorzonych świadectw pochodzenia.

Tymczasem jak twierdzi IEO koncerny energetyczne rozwijając współspalanie nie wypełnią zasadniczego celu regulacji, jakim jest zapewnienie wyprodukowania określonej ilości energii z OZE w roku 2020. Realizując inwestycje, korporacje energetyczne nie liczyły się z koniecznością zapewnienia trwałości poczynionych inwestycji. Istnieje realne ryzyko, że od 25% do 50% kluczowych obiektów współspalających będzie musiało być wyłączone z systemu przed końcem roku 2019 ze względu na wiek oraz niemożliwość wypełnienia innych unijnych dyrektyw dot. tzw. emisji przemysłowych. Tak więc utrzymanie obecnej sytuacji może zmusić polski rząd do zakupu brakującej ilości zielonej energii.

Dlatego – jak czytamy w raporcie - przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki projekt ustawy o OZE, wprowadzający rozwiązania systemowe, otworzył możliwość wyeliminowania z systemu patologii powstałych w wyniku niekontrolowanego rozwoju współspalania. Bez ich wykluczenia Polsce nie uda się osiągnąć celu unijnego – 15,5 proc. udziału energii z OZE w bilansie zużycia energii finalnej brutto. Blokowanie lub też odsuwanie w czasie wprowadzenia kompleksowej regulacji prowadzić będzie do kumulowania się wyżej wymienionych zagrożeń prowadzić, a co za tym idzie do wzrostu deficytu budżetowego, pogorszenia się kondycji polskiej gospodarki oraz osłabienia bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez zwiększenie importu energii i surowców energetycznych. A co znalazło się w piśmie ekologów  do ministra Cichockiego?

„W nawiązaniu do wtorkowej wypowiedzi Pana Premiera: „Projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii nie będzie pisany pod zamówienie czy oczekiwania Greenpeace", zwracam uprzejmie uwagę na następujące kwestie : Greenpeace nie lobbował i nie lobbuje w Polsce za żadną z technologii pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Od ponad dwóch lat zwracamy uwagę opinii publicznej na problem patologii w systemie wsparcia dla rozwoju odnawialnych źródeł energii. Mówimy otwarcie, że w wielu przypadkach koszty wsparcia dla poszczególnych technologii przewyższają jakiekolwiek korzyści. Podkreślamy przy tym potrzebę racjonalnego podejścia do zasobów biomasy, które ze względu na swoją specyfikę powinny być wykorzystywane lokalnie i przede wszystkim na potrzeby wytwarzania ciepła, co pozwoliłoby na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń oraz obniżenie kosztów wsparcia" – czytamy w liście podpisanym przez Roberta Cyglickiego, dyrektora programowego Fundacji Greenpeace Polska. „Popieramy wszelkie rozwiązania likwidujące bariery rozwojowe dla przydomowych elektrowni, służące przebudowie sektora energetycznego w oparciu o syntezę nowoczesnych technologii, ekonomii i regulacji prawnych. Przydomowe elektrownie są częścią jednego z najciekawszych projektów cywilizacyjnych XXI w." – czytamy dalej w liście datowanym na 5 kwietnia.