Rosyjskie górnictwo upadnie. Wojna zabiera pieniądze na ratowanie sektora

Kreml przygotowuje się na masowe bankructwa rosyjskich spółek węglowych. Dziś 40 proc. z nich jest w procedurze „przedupadłościowej”. Połowa całego sektora jest nierentowna.

Rosyjski przemysł węglowy, jeden z największych sektorów surowcowych kraju, zdominowany przez spółki oligarchów, stoi przed falą bankructw. Dojdzie do niej na skutek sankcji będących odpowiedzią na agresję Rosji na Ukrainę i problemów z eksportem do Azji. Na krawędzi bankructwa znajduje się 27 spółek węglowych, których łączna produkcja wynosi 40 mln ton rocznie, czyli blisko tyle, ile produkuje całe polskie górnictwo (42,5 mln ton w 2023 r).

Połowa rosyjskich kopalń przynosi straty

Do tego 62 inne przedsiębiorstwa, które łącznie produkują 126 mln ton rocznie, zanotowały w minionym roku ogromne straty. Wynika to z ocen rosyjskiego Ministerstwa Energii, z którymi zapoznał się dziennik „Wiedomosti”. W 2024 roku wydobycie węgla w Rosji wyniosło 438,6 mln ton. Obecnie spółki węglowe, dostarczające blisko 10 proc. produkcji, stoją na granicy bankructwa, a kolejnych 29 proc. jest zagrożonych upadłością.

Jak podaje Ministerstwo Energii, w 2024 r. udział nierentownych spółek węglowych wyniesie 50 proc., a całkowite przychody spadną o 19 proc. w porównaniu z 2023 r. Szczególnie trudna sytuacja rozwija się w obwodzie kemerowskim (zagłębie Kuzbass) – głównym regionie wydobywczym węgla Rosji, a także w Chakasji.

Czytaj więcej

Węgiel

Sankcje dobijają rosyjskie górnictwo. „Przetrwanie sektora pod znakiem zapytania”

Tego nie są już w stanie ukryć nawet reżimowe władze. Gubernator największego zagłębia górniczego...

W Kuzbassie odsetek nierentownych spółek węglowych w ubiegłym roku wyniósł 57,3 proc. wobec 34,8 proc. rok wcześniej, w Chakasji połowa przynosi straty. W Kuzbassie dochody spółek węglowych w 2024 r. zmniejszyły się trzykrotnie, w Chakasji – 12-krotnie. Według źródła „Wiedomosti”, w jednej z dużych spółek węglowych w tych dwóch regionach wiele kopalń redukuje wydobycie i „zamyka poszczególne obszary produkcyjne”.

Czytaj więcej

Węgiel

Rosyjski koncern węglowy z największą stratą w historii

Stratę o równowartości 1,67 mld zł poniosła w minionym roku największa grupa węglowa Rosji. Ta hi...

Rosyjscy górnicy nie mają dokąd uciec

Specyfiką rosyjskiego górnictwa jest fakt, iż tam, gdzie działa, nie działa nic innego. Całe miasta i mniejsze miejscowości pracują w kopalniach lub na rzecz kopalń, a ich upadek oznacza upadek całych miast – bezrobocie dla dziesiątków tysięcy Rosjan, bez możliwości znalezienia alternatywnego zatrudnienia.

Przez trzy dziesięciolecia sterowane przez Władimira Putina rosyjskie rządy nie zrobiły na górniczych terenach nic, by takiej sytuacji zapobiec. To rejony ze zniszczonym środowiskiem, zatrutymi wodami i powietrzem, bez inwestycji w inne sektory gospodarki, bez nadziei dla żyjących tam ludzi. Teraz Kreml boi się wybuchu niepokojów społecznych. Władze nie wymyśliły jednak żadnego wyjścia z sytuacji poza zwiększeniem eksportu węgla.

Czytaj więcej

Handel

Rosja traci swój największy rynek eksportowy. Turcja wybiera Chiny

Od boomu do spadku - tak można jednym zdaniem podsumować to, co dzieje się w handlu między Rosją...

W ramach programu antykryzysowego dla branży węglowej Ministerstwo Energii proponuje więc działania „mających na celu poprawę ekonomiki dostaw za granicę”. Ma to być m.in. moratorium na podwyżki taryf przez rosyjskie koleje państwowe (RŻD) do końca 2025 r. A także anulowanie 10-procentowej indeksacji taryf za przejazdy pustych wagonów oraz wprowadzenie 12,8-procentowej zniżki na przewozy na Zachód – do rosyjskich portów nad Bałtykiem. Ten najbardziej opłacalny kierunek na być dotowany budżetowymi pieniędzmi.

Kreml boi się górniczych protestów

Władze przyznają, że straty budżetów federalnego i regionalnego z powodu zmniejszenia wydobycia węgla mogą przewyższyć dotacje na wsparcie eksportu ponad dwukrotnie. Dlatego władze proponują udzielanie preferencyjnych kredytów dla kopalń oraz odroczenie płatności podatków, pożyczek i składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w celu ustabilizowania sytuacji w branży. Łączna kwota wsparcia w 2025 r. szacowana jest na 178 mld rubli (8,23 mld zł). Jeśli nie zostanie udzielona pomoc rządowa, wydobycie węgla w kraju w tym roku może spaść w 2025 roku o 9 proc. w ujęciu rocznym do 399,6 mln ton, podczas gdy eksport zmniejszy się o 15 proc., do 166,5 mln ton, ostrzega ministerstwo energii.

Rosyjscy analitycy są sceptyczni co do skuteczności przedstawionych działań. Unia nie kupuje już w ogóle rosyjskiego węgla.

– Nie ma przesłanek do poprawy sytuacji na rynku węgla – kontrakty terminowe na australijski węgiel energetyczny (stanowiący punkt odniesienia dla rynku azjatyckiego) spadły w marcu do 97 dolarów za tonę, co jest najniższym poziomem od prawie czterech lat – zauważa Aleksiej Kłaczew, analityk FG Finam. Do tego, jego zdaniem, gotowość władz do dotowania górnictwa w kontekście deficytu budżetowego (spowodowanego ogromnymi wydatkami na wywołaną wojnę – red.) „ma pewne granice”.