Od węgla przez gaz do elektryfikacji. Kraków przykładem transformacji ciepłowniczej

PGE rozpoczęła budowę kolejnej już elektrociepłowni zasilanej paliwem gazowym. Do 2030 r. krakowska elektrociepłownia zlokalizowana w Łęgu całkowicie zrezygnuje z węgla. Docelowo w Krakowie ma powstać hub elektryfikacji ciepła.

Materiał powstał we współpracy z PGE Energia Ciepła

Obecnie PGE Energia Ciepła (spółka z Grupy PGE) dostarcza 70 proc. ciepła sieciowego dla mieszkańców Krakowa. Inwestycja, warta łącznie 2,7 mld zł, składa się z kilku etapów, których realizacja potrwa do końca 2034 r. Do 2035 r. spółka chce przeznaczyć na modernizację ciepłownictwa w Polsce ponad 18 mld zł.

Pierwszy etap inwestycji w Krakowie

Rozpoczęty pierwszy etap zakłada budowę wysokosprawnego źródła kogeneracyjnego z dwoma układami silników gazowych – łącznie będzie to dziesięć silników, które dostarczą finalnie około 100 MWe mocy elektrycznej i 100 MWt mocy cieplnej. Instalacja ma zostać oddana do eksploatacji w 2028 r. Wartość kontraktu wynosi 885 mln zł netto. Wykonawcą jest konsorcjum polskich firm Unibep (lider) oraz SBB Energy (partner). W efekcie spalania mniej emisyjnego paliwa ma nastąpić redukcja emisji o ponad 28 proc., emisji tlenków siarki (SOx) – o około 50 proc., oraz pyłów – o ponad 40 proc.

– To inwestycja, która przybliża nas także do osiągnięcia strategicznego celu, jakim jest całkowite odejście od wytwarzania ciepła z węgla we wszystkich naszych elektrociepłowniach do końca 2030 r., w tym także tutaj, w Krakowie. Dzięki tej inwestycji spalimy tu o 200 tys. ton węgla rocznie mniej i ograniczymy emisję wszystkich szkodliwych substancji. To ogromny krok w poprawę jakości życia mieszkańców – podkreślił Grzegorz Krystek, prezes zarządu PGE Energia Ciepła. Dodał, że nowe silniki gazowe zastąpią stopniowo bloki węglowe. W ramach inwestycji planowane jest wybudowanie przyłącza gazowego do sieci Gaz-Systemu.

Inwestycja realizowana przez polskie firmy

– Wdrażając nowoczesne technologie, jak obecnie budowane kogeneracyjne źródło ciepła w Elektrociepłowni Kraków, tworzymy system energetyczny, który będzie bardziej efektywny, stabilny i przyjazny środowisku – mówił z kolei Miłosz Motyka, minister energii.

Wiceminister aktywów państwowych Eliza Zeidler podkreślała, że inwestycja powstanie z dużym udziałem polskich dostawców i realizowana będzie przez polskie firmy. – Ogromną wartością tej inwestycji jest fakt, że ok. 900 mln zł zostanie w polskiej gospodarce – w firmach, rodzinach i u dostawców – powiedziała Zeidler.

– Inwestycja w Krakowie jest jedną z priorytetowych w kontekście rozwoju Unibepu, tak w zakresie segmentowym, jak również regionalnym. Dzięki kompetencjom naszego zespołu oraz dobrej współpracy z SBB Energy chcemy po raz kolejny udowodnić, że polskie firmy, z polskim kapitałem, mogą sprostać najwyższym oczekiwaniom związanym z wykonawstwem infrastruktury energetycznej – mówił Andrzej Sterczyński, prezes Unibepu.

Etapy budowy hubu ciepła

Jak tłumaczył Grzegorz Krystek, prezes zarządu PGE Energia Ciepła, kogeneracyjne źródło ciepła w Krakowie w pierwszym etapie będzie składało się z dziesięciu silników gazowych podzielonych na dwa zespoły, każdy o mocy elektrycznej 49,8 MWe, i cieplnej około 50 MWt, co pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i ciepła w sposób bardziej efektywny. – Dzięki tej inwestycji zmniejszy się zużycie węgla w EC Kraków o 3300 wagonów rocznie – mówił Krystek.

W ramach drugiego etapu do 2030 r. w Krakowie powstaną dodatkowe silniki gazowe, kotły gazowe, elektrodowe i wielkoskalowe pompy ciepła. Wówczas nastąpi pełne odejście od węgla.

Etap trzeci, który będzie trwał do końca 2034 r., zakłada rozbudowę systemu, magazyny ciepła, integrację nowych jednostek. Jak wyjaśniał prezes Krystek, do 2034 r. zakład przejdzie pełną transformację – wytwarzając zarówno ciepło, jak i energię elektryczną w nowoczesnych urządzeniach wytwórczych o łącznej mocy cieplnej około 950–1150 MWt i elektrycznej 150 MWe. – Wielkość mocy cieplnej dopasowana będzie do potrzeb mieszkańców Krakowa i rozwijającego się rynku ciepła – tłumaczył. – Wszystkie te inwestycje pozwolą krakowskiemu zakładowi na ograniczenie emisji dwutlenku węgla o 62 proc. w 2035 r. w porównaniu z 2025 r. – dodał prezes. Dodatkowo rozważane jest posadowienie także kotłów szczytowych, gazowych oraz w kolejnym etapie kotłów elektrodowych. Wyjaśnia on, że kotły elektrodowe to przyszłość kilku lokalizacji takich jak Kraków: – Pierwsze kotły elektrodowe PGE Energia Ciepła uruchomiła już trzy lata temu w Gdańsku. Działają w sposób znacząco przekraczający nasze najśmielsze oczekiwania. Jest to przykład tzw. sector couplingu, czyli połączenia ciepłownictwa i systemu elektroenergetycznego Sprawdzają się, ze względu na transformację, ciepło coraz częściej jest produkowane z energii elektrycznej – wskazuje prezes.

Na rynku mamy obecnie dostępne dwie znaczące technologie power to heat. Są to kotły elektrodowe i wielkoskalowe pompy ciepła. W Krakowie planujemy w kolejnych etapach i pompy ciepła, i kotły elektrodowe – podkreśla prezes Grzegorz Krystek.

Obecnie PGE Energia Ciepła w Krakowie wytwarza 70 proc. ciepła sieciowego, które zasila ponad 10 tys. budynków i obiektów w Krakowie, Skawinie oraz Zielonkach, w tym około 300 tys. mieszkań.

PGE Energia Ciepła w latach 2018–2024 przeznaczyła na inwestycje dekarbonizacyjne w segmencie ciepłownictwa około 3,6 mld zł. Program dekarbonizacji aktywów wytwórczych obejmuje dwa kluczowe etapy: rezygnację z węgla w procesach wytwórczych do 2030 r., a następnie stopniowe obniżanie emisyjności, aż do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Zgodnie ze strategią Grupa PGE do 2035 r. planuje zainwestować w nowoczesne ciepłownictwo około 18 mld zł, z czego 15 mld zł przeznaczone zostanie na inwestycje w nowe technologie wytwórcze, a 3 mld zł – na rozwój zintegrowanych systemów ciepłowniczych w lokalizacjach, w których posiada aktywa wytwórcze.

Materiał powstał we współpracy z PGE Energia Ciepła