NFOŚiGW zapowiada pomoc poszkodowanym w programie Czyste Powietrze

– Przywróciliśmy płynność finansową tego programu. Jest to w sumie ponad 44 miliardy złotych, które zapewniliśmy dla  programu wymiany źródeł ciepła i termomodernizacji. Są to dotacje zapewnione w roku poprzednim z funduszy europejskich na rzecz infrastruktury, klimatu i środowiska (7,9 mld zł) ze środków z KPO (13 mld zł). W tym roku pozyskaliśmy z Funduszu Modernizacyjnego (10 mld zł). Te środki są zapewnione. W perspektywie są jeszcze środki ze Społecznego Funduszu Klimatycznego (13 mld zł) – wymieniła prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dorota Zawadzka-Stępniak na konferencji prasowej poświęconej programowi Czyste Powietrze. 

Czytaj więcej

Energetyka

Co trzecia gmina chce uczestniczyć w programie „Czyste Powietrze”

Już 950 gmin, czyli ponad 38 proc., zgłosiło się do pełnienia zadań operatorów w programie „Czyst...

W naborze, który ruszył 31 marca 2025 r., liczba kompletnych złożonych wniosków na  10 lipca wynosiła już 14 tys. na kwotę 803 mln zł. Łączna liczba złożonych wniosków wynosi już blisko 30 tys. Pozostałe ponad 15 tys. wniosków o dotację wymaga jeszcze uzupełnień o inne dokumenty, jak audyt energetyczny. Jeśli chodzi już o finalne umowy na realizację termomodernizacji, to od końca marca podpisano ponad 2,2 tys. umów na kwotę ponad 100 mln zł.

Łącznie, od uruchomienia programu we wrześniu 2018 r. złożono ponad 1 mln wniosków na ponad 38,8 mld zł, podpisano blisko 912 tys. umów na 32 mld zł, wypłacono ponad 717 tys. dotacji na kwotę 16,7 mld zł. W 2024 r. zakończono 96,8 tys.  umów, w tym wymieniono blisko 92 tys. kotłów. Od 1 stycznia do 31 maja 2025 r. zakończono 44,3 tys. umów, w tym wymieniono 52 tys. kotłów. Jak dotychczas udało się poddać pełnej termomodernizacji wraz z wymianą źródła ciepła ok. 453 tys. budynków. Szacuje się, że takich domów przed startem programu 7 lat temu było ok. 3 mln.

Jak pomóc poszkodowanym?

NFOŚiGW odniosło się także do nieprawidłowości w programie, które m.in. stały się powodem, dla którego nabór w ubiegłym roku wstrzymano. Pojawiły się bowiem sytuacje, w których beneficjenci czuli się oszukani przez firmy, które były wykonawcami. – Odnotowaliśmy blisko 270 wniosków, skierowanych do NFOŚiGW od beneficjentów, którzy czują się oszukani przez wykonawców. Są to też doniesienia kierowane na policję i do prokuratury. To nie jest pełna skala, jest jeszcze wielu beneficjentów którzy nie podejmowali działań formalnych. W tej sprawie powstał międzyresortowy zespół, tzw. grupę roboczą na rzecz poszkodowanych beneficjentów. Pracują w tej grupie, poza NFOŚiGW, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Funduszy, Ministerstwo Sprawiedliwości, Prokuratura Krajowa.

Czytaj więcej

Transformacja Energetyczna

Wiosenny start Czystego Powietrza coraz bliżej. Firmy przygotowują się

Nowa odsłona programu dotacji do termomodernizacji "Czyste Powietrze" ruszyć ma zgodnie z planem,...

– Jesteśmy po trzech spotkaniach i pracujemy nad rozwiązaniami związanymi na przykład z zawieszeniem zwrotu środków na podstawie podjęcia przez organy ścigania postępowania w związku z możliwością popełnienia przestępstwa na szkodę beneficjenta i te rozwiązania mają być opracowane jak najszybciej i wprowadzone. Opracowaliśmy już poradnik dla poszkodowanych, w którym zebrane są informacje na temat możliwości pomocy i również prowadzimy szeroką kampanię informacyjną – mówi prezes NFOŚiGW. Wskazuje ona, że trwają prace nad zmianami w prawie, aby pomóc tym oszukanym osobom, aby nie musiały zwracać dotacji. Bez zmian legislacyjnych się nie obejdzie. W grę wchodzi zmiana ustaw, ale tu pole do inicjatywy ma resort sprawiedliwości. 

Problemów w Czystym Powietrzu można było uniknąć?

Jak mówi nam Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego, program Czyste Powietrze znalazł się w najgłębszym kryzysie od momencie, kiedy został uruchomiony jesienią 2018 r. – Słyszymy o tysiącach pokrzywdzonych beneficjentów, którzy padli ofiarą nieuczciwych firm. Wielu z nich mimo iż nigdy nie ujrzało ani złotówki z Czystego Powietrza, nadal nie ma docieplonego domu i wymienionego źródła ciepła, pozostało z długami, które teraz muszą zwracać państwu. Często to kwoty sięgające kilkudziesięciu tysięcy złotych. Ci ludzie tych pieniędzy nie mają, bo sprawa dotyczy najuboższych – mówi nasz rozmówca.

Czytaj więcej

Finanse

Nowe dotacje do aut elektrycznych. Co z programem Czyste Powietrze? Są szczegóły

To już koniec programu Mój Elektryk. Zastępuje go NaszEauto. Można szykować wnioski, ale jest i h...

Przypomnijmy, kryzys pojawił się po reformie programu w lipcu 2022 r. przeforsowanej wówczas przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, w trakcie której firmom najczęściej z branży budowlanej wykonującym inwestycje u najuboższych zaoferowano 50-procentowe prefinansowanie. Problemy nasilały się w następnych latach. Celem tych zmian miało być przyspieszenie procesu. Jak mówi wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda, program przyspieszył nieznacznie. – Ceną jednak były liczne nieprawidłowości w składanych wnioskach, które teraz wyjaśniamy – dodaje.

Jednak zdaniem Andrzeja Guły, skutki tego kryzysu można było znacząco ograniczyć, chroniąc tysiące gospodarstw domowych, gdyby Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska wsłuchiwał się w głosy tych, którzy już na początku 2024 roku alarmowali o bardzo niepokojących zjawiskach, które działy się w części programu przeznaczonej dla najuboższych. – Mowa o firmach-naganiaczach, zawyżanych marżach zysku czy źle wykonanych inwestycjach. Zamiast tego przez wiele miesięcy nie dokonywano koniecznych zmian, aż pod koniec 2024 r. Fundusz zdecydował się na zawieszenie programu. W międzyczasie w roku 2024 do programu, w grupie beneficjentów o najniższych dochodach, a więc w grupie obarczonej nieuczciwymi praktykami przyjęto wnioski na kwotę, która mogła sięgać nawet 10 miliardów złotych. Dalej narażano gospodarstwa domowe na nieuczciwe praktyki – uważa nasz rozmówca.