Raczkujący rynek składowania CO2

Wychwytywanie, wykorzystywanie i składowanie CO2 to w polskich warunkach melodia dalekiej przyszłości.

Rynek wychwytywania, wykorzystywania i składowania CO2 (CCUS – carbon capture, utilisation and storage) cały czas jest we wczesnej fazie rozwoju mimo coraz większej presji na to, aby firmy przyśpieszały działania dotyczące ochrony klimatu i środowiska. W naszym kraju nie ma jeszcze żadnych działających instalacji wychwytu tego gazu cieplarnianego ani odpowiedniej infrastruktury logistycznej, w tym terminali i miejsc magazynowania. Z kolei w Europie technologia CCUS najdynamiczniej rozwija się w Norwegii, Danii, Wielkiej Brytanii i Holandii.

Do najważniejszych wyzwań związanych z inwestycjami w tym obszarze należy u nas brak odpowiednich przepisów. – Wprowadzenie regulacji umożliwiających lokalne magazynowanie CO2 mogłoby znacząco poprawić opłacalność całego procesu. Istotne byłoby również zapewnienie wsparcia finansowego dla pierwszych projektów CCUS oraz wprowadzenie mechanizmów kontraktów różnicowych, które obniżyłyby ryzyko dla inwestorów – uważa Michał Hojowski, wiceprezes ds. transformacji energetycznej Unimotu. – Jako grupa Unimot zgodnie z przyjętą strategią na lata 2024–2028 analizujemy możliwości zaangażowania w rozwój technologii CCUS, ze szczególnym uwzględnieniem logistycznej części łańcucha wartości. Widzimy potencjał wykorzystania naszych aktywów infrastrukturalnych, m.in. terminali w Szczecinie i Gdańsku, który ze względu na swoje położenie może mieć istotne znaczenie dla szeroko rozumianych projektów transformacyjnych – dodaje Hojowski.

Stawiają na współpracę

W biznesie CCUS na kooperację z innymi podmiotami stawia grupa Orlen. Dzięki temu zamierza m.in. zoptymalizować przyszłe nakłady inwestycyjne. W marcu Orlen i norweski Equinor podpisały porozumienie dotyczące współpracy m.in. w zakresie transportu i składowania CO2 w Polsce. Oba podmioty planują zidentyfikować miejsca potencjalnego składowania tego gazu. „Analizowane będą zarówno lokalizacje na lądzie, jak i w polskiej części Bałtyku. W kolejnym kroku partnerzy przeanalizują możliwość realizacji wspólnych przedsięwzięć, w oparciu o wytypowane miejsca składowania” – podaje zespół prasowy Orlenu.

Orlen w marcu przystąpił do krajowego porozumienia na rzecz technologii wychwytu, transportu, składowania i wykorzystania CO2, którego inicjatorem jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska. „Uczestnicy porozumienia – instytucje naukowe oraz polskie i zagraniczne firmy – zobowiązali się do opracowania strategii rozwoju technologii CCS (wychwytu i magazynowania CO2 – red.) i CCUS. Elementem projektu jest przygotowanie rekomendacji zmian prawnych, niezbędnych dla powstania i sprawnego funkcjonowania rynku CO2” – podaje zespół prasowy Orlenu.

Do inicjatywy resortu klimatu przystąpiły też Azoty. Koncern zapewnia, że razem z innymi interesariuszami zainteresowanymi obszarem CCUS zamierza podejmować działania na rzecz przygotowania strategii rozwoju technologii wychwytu, transportu, składowania i wykorzystania CO2 w krajowej gospodarce i budowę krajowego łańcucha wartości w tym sektorze gospodarki. – To także działania zmierzające do uruchomienia projektów podziemnego oraz podmorskiego składowania CO2 na skalę komercyjną. Ponadto będziemy wspólnie inicjować i realizować programy badawczo-rozwojowe w obszarze CCS/CCUS – informuje Monika Darnobyt, rzeczniczka prasowa Azotów.

Przypomina, że koncern już wcześniej, bo w 2021 r., wspólnie z Lotosem i Lotosem Petrobaltic opracował i przedstawił „Zieloną księgę dla rozwoju CCS w Polsce”. Był to obszerny dokument obejmujący rekomendacje zmian przepisów powszechnie obowiązujących w zakresie tej technologii.

Krajowy i europejski rynek technologii CCUS pod kątem zastosowania ich we własnym, hutniczym ciągu produkcyjnym bacznie obserwuje grupa KGHM. Koncern przypomina, że w ramach przyjętego programu dekarbonizacji bierze udział w budowaniu koncepcji instalacji wychwytu CO2. „Technologia miałaby zostać wykorzystana na potrzeby własne do obsługi emisji procesowych. Na obecnym etapie, KGHM nie planuje świadczyć usług zewnętrznych związanych z CCUS” – informuje zespół biura prasowego lubińskiej spółki. Dziś koncern koncentruje się na prowadzaniu prac analitycznych, badawczo-rozwojowych i koncepcyjnych dotyczących zastosowania technologii CCUS we własnym ciągu produkcyjnym.

Co z energetyką?

Historycznie technologie CCUS były postrzegane przede wszystkim jako szansa dla dekarbonizacji energetyki węglowej. Tauron wprost mówi, że nie stały się one panaceum na emisje CO2, czego oczekiwano jeszcze kilkanaście lat temu. Uniemożliwiły to bariery fizyczne, ekonomiczne i społeczne związane z ewentualnym wdrożeniem technologii CCUS. Jednocześnie nastąpił szybki rozwój technologii OZE i magazynowania energii, co sprawiło, że dziś inwestowanie w „zielone” moce wytwórcze jest dla przedsiębiorstw energetycznych, takich jak Tauron, o wiele bardziej korzystne niż utrzymywanie przy życiu jednostek węglowych poprzez ich rozbudowę o kosztowną i energochłonną instalację wychwytu CO2.

„Takie podejście przełoży się przede wszystkim na jakość oferty i atrakcyjną cenę energii dla naszych klientów. Technologie CCUS mogą jednak znaleźć swoje zastosowanie w innych gałęziach przemysłu niż energetyka, tam gdzie wyeliminowanie węgla jako surowca jest trudne ze względów fizycznych czy chemicznych (np. cementownie, rafinerie)” – ocenia zespół prasowy Tauronu.