Złe oceny programu Czyste Powietrze Plus. Alarm Smogowy apeluje o zmiany

Zdaniem Polskiego Alarmu Smogowego ministerstwo klimatu i środowiska wprowadza pozorne zmiany, które nie rozwiązują problemów większości beneficjentów Czystego Powietrza, również tych najuboższych. Polski Alarm Smogowy apeluje do premiera Morawieckiego o pilne reformy w programie.

Spóźniony apel premiera

Premier Mateusz Morawiecki apelował w środę 13 lipca, aby postarać się ocieplić swoje domy w miarę możliwości jeszcze przed tym sezonem grzewczym. – Dotacje są do 90 proc. kosztów, w zależności od poziomu dochodów i to wszystko refinansowane jest bardzo szybko. Kolejne miliardy przeznaczamy na ten program, bo lepiej jest ocieplić budynek i zainstalować pompę ciepła – powiedział szef polskiego rządu.

Czytaj więcej

Polityka

Morawiecki: Postarajcie się ocieplić swoje domy jeszcze przed sezonem grzewczym

- To będzie trudna jesień i zima. Władimir Putin się o to postarał - powiedział na spotkaniu z mieszkańcami Boronowa premier Mateusz Morawiecki.

Eksperci zajmujący się programem Czyste Powietrze oraz Polski Alarm Smogowy wskazują na konieczność pilnych zmian w tym programie i wskazują, że takie deklaracje Premiera jak wczorajsza, są spóźnione. – Gdyby kilka lat temu rząd zaczął na poważnie traktować efektywność energetyczną, to dziś zużycie węgla w gospodarstwach domowych nie wynosiłoby 9-11 milionów ton rocznie, lecz mniej niż 5 milionów. Nie musielibyśmy teraz desperacko szukać po świecie brakujących kilku milionów ton węgla – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. Zdaniem PAS, wspominane programy powinny zachęcić beneficjentów programu do większego inwestowania w ocieplenie domów, które zmniejszy zużycie paliw (węgla, gazu, biomasy) oraz skutecznie ochroni gospodarstwa domowe przed skutkami kryzysu energetycznego. Według szacunków Polskiego Alarmu Smogowego program Czyste Powietrze może doprowadzić do zmniejszenia zużycia węgla w gospodarstwach domowych nawet o połowę.

Inflacja „zjadła” dotacje

Jak wskazują badania Instytutu Ekonomii Środowiska, polskie domy są w fatalnym stanie energetycznym. Ponad 30 proc. nie posiada żadnego ocieplenia ścian zewnętrznych. – Polskie domy to wampiry energetyczne. Ciepło zamiast ogrzewać domowników ucieka przez nieszczelne ściany i okna. Dlatego oczekujemy od rządu podjęcia pilnych działań, które pozwolą uwolnić gigantyczny potencjał jaki tkwi w efektywności energetycznej, a tym samym chronić budżety gospodarstw domowych przed wzrostem cen – mówi Guła.

Przez ostatnie trzy lata dotacje zostały w dużej części pochłonięte inflację. Ceny niektórych materiałów poszły do góry nawet dwukrotnie. Według badań Instytutu Ekonomii Środowiska, między sierpniem 2020 a styczniem 2022 ceny styropianu grafitowego wzrosły o 105 proc. W samym tylko 2021 r. średnia cena ocieplenia domu warstwą styropianu 15 cm wzrosła o 34 proc. z 149 na 199 zł/m2. – Ceny w Czystym Powietrzu (tzw. koszty kwalifikowane) nie były aktualizowane od początku funkcjonowania programu tj. od 2018 r. Oznacza to, że obecnie za dotację z Czystego Powietrza zrobimy nawet dwa razy mniej (np. ocieplimy dwukrotnie mniejszą powierzchnię ścian zewnętrznych) niż w 2018 r. Podobnie duże wzrosty cen odnotowano przy instalacjach źródeł ciepła.

Według zaleceń ekspertów potrzebne jest pilne urealnienie kosztów kwalifikowanych w programie Czyste Powietrze – podkreślają.

Czytaj więcej

Energetyka Zawodowa

Czyste powietrze bardzo spóźnione

Jedynie 7 proc. ze 103 mld zł wykorzystano w ramach programu „Czyste powietrze”. A jeszcze mniej wypłacono. Rząd nie przekonał nawet do udziału wszystkich gmin. W piątek rusza jednak „nowe otwarcie” programu – z łatwiejszymi regułami.

Oczekiwana reforma Programu Czyste Powietrze, która wchodzi w życie z dniem jutrzejszym, wprowadza – zdaniem PAS – jedynie kosmetyczne zmiany w programie i nie zwiększa w wystarczający sposób wsparcia do ocieplenia domów. Główną zmianą jest zwiększenie maksymalnej dotacji o 10 tys. złotych dla gospodarstw domowych o najniższych dochodach. – Nie dotyczy ona zatem aż 70 proc. beneficjentów program Ceny w Czystym Powietrzu (tzw. koszty kwalifikowane –red.) nie były aktualizowane od początku funkcjonowania programu tj. od 2018 r. Oznacza to, że obecnie za dotację z Czystego Powietrza zrobimy nawet dwa razy mniej (np. ocieplimy dwukrotnie mniejszą powierzchnię ścian zewnętrznych) niż w 2018 r. Zaproponowane zmiany to zbyt mało, żeby uwolnić niewykorzystany potencjał efektywności energetycznej i realnie pomóc gospodarstwom domowym w znaczącym obniżeniu rachunków za ogrzewanie – czytamy w apelu PAS.

Wady nowego programu

W ramach nowej edycji programu Czyste Powietrze, podniesiono jedynie maksymalne poziomy dofinansowania dla beneficjentów uprawnionych do podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania. Należy zaznaczyć, że około 70 proc. beneficjentów nie kwalifikuje się do podwyższonych poziomów dotacji. Dla nich nie podniesiono maksymalnego poziomu dotacji. Wbrew zaleceniom ekspertów nie dokonano zmian w kosztach kwalifikowanych i nie dostosowując ich do rosnącej inflacji. Konieczne jest więc podniesienie maksymalnego poziomu dotacji również w grupie beneficjentów kwalifikujących się do podstawowego poziomu dofinansowania. Koszty kwalifikowalne, a tym samym maksymalne poziomy dotacji do poszczególnych kategorii inwestycji (wymiana źródła ciepła, ocieplenie domu) pozostaną po 15.07 na niezmienionym poziomie, pomimo realnego wzrostu cen tych produktów na przestrzeni ostatnich trzech lat.

– Przykładowo trzyosobowa rodzina, której miesięczny dochód na członka rodziny przekracza 1564 zł (lub samotna osoba, której dochód przekracza 2189 zł) nie mają możliwości skorzystać z podwyższonego poziomu dofinansowania – podaje przykład PAS.