Walka ze smogiem: jak wybrać materiały izolacyjne

Materiały izolacyjne mają różne charakterystyki i różne zastosowania. Warto starannie dobrać produkt do ocieplanego budynku.

Zmniejszenie energochłonności budownictwa wymuszone jest coraz ostrzejszymi normami dotyczącymi izolacyjności cieplnej ścian i stropów. Wymagane jest, aby dla ścian współczynnik przenikania ciepła był mniejszy od 0,23 W/(m²·K), natomiast od stycznia 2021 roku mniejszy od 0,20. Przed 2014 rokiem współczynnik wynosił 0,30. W przypadku stropów współczynnik nie może być większy niż 0,18, zaś w 2021 roku zmaleje do 0,15.

Wyśrubowana norma zmusi do stosowania lepszych, ale droższych materiałów izolacyjnych. – Minimalne wymagania izolacyjności termicznej przegród dla Polski są ostrzejsze od wymagań obowiązujących w Niemczech, Austrii czy Czechach i są podobne do wymagań w Danii czy Norwegii. Analiza wartości granicznych współczynników przenikania ciepła przyjętych w różnych krajach UE wskazuje, że polskie wartości są zbyt rygorystyczne – niepokoi się założyciel Dolnośląskiej Agencji Energii i Środowiska Jerzy Żurawski.

Woda i myszy

Jakie zatem materiały wybrać, aby uzyskać jak najniższy współczynnik? – Dwukrotne zwiększenie grubości izolacji termicznej nie zapewni dwukrotnej poprawy współczynnika przenikania cieplnej – podkreśla kierownik Zakładu Termodynamiki w Instytucie Techniki Cieplnej Wydziału MEL Politechniki Warszawskiej Tomasz Wiśniewski.

Grubość izolacji wyliczana jest na podstawie zależności wskazanych w Polskiej Normie i aktualnie obowiązujących wartości współczynników przenikania ciepła (określonych w rozporządzeniu ministra infrastruktury) lub warunków wynikających z umowy dofinansowania termomodernizacji.

Najpowszechniej używane, czyli styropian (polistyren ekspandowany), styrodur (polistyren ekstrudowany) i wełna mineralna charakteryzują się podobnym współczynnikiem przewodzenia ciepła, wynoszącym od 0,03 do 0,04, jednak nie wszędzie każdy z nich warto stosować.

Styropian jest nietoksyczny, niedrażniący i chemicznie obojętny. Ze względu na ograniczoną odporność na działanie ognia, może być używany do wysokości 25 m. Minusem jest także podgryzanie styropianu przez gryzonie.

Styrodur, dzięki zwartej strukturze komórkowej, jest stosunkowo twardy, wytrzymały mechanicznie i wodoodporny. Nadaje się do ociepleń fundamentów, izolacji ścian piwnic od zewnątrz, izolacji podłóg na gruncie, stropodachów. Jednak trzeba wziąć pod uwagę, że jest rozpuszczany przez m.in. aceton, eter, benzynę lakową. Styrodur jest ponad dwa razy droższy od styropianu.

Wełna mineralna z włókien skalnych lub szklanych jest niepalna, dźwiękochłonna, wodoodporna, ma dobre właściwości mechaniczne i stałość wymiarów. Hydrofobizowana wełna nie wchłania i nie zatrzymuje wilgoci. Jest nieco droższa od styropianu.

Ściany oddychają

Dobór materiału zależy również od zastosowanego tynku. – Styropian nie przepuszcza pary wodnej, więc może być stosowany z tynkami akrylowymi, które także jej nie przepuszczają. Natomiast nie ma sensu stosować z nimi wełny mineralnej, która przepuszcza parę wodną i pozwala na oddychanie murów – wskazuje kierownik Zakładu Termodynamiki.

Podkreśla, że warto wziąć ten parametr pod uwagę, bo przecież zdarzają się zalania, a wówczas budynek o przepuszczających parę wodną ścianach szybciej wyschnie i jest ryzyka mniejsze ryzyko rozwoju grzybów pleśniowych.

Dodaje, że wełna ma jeszcze jedną zaletę – płyty z niej wykonane są elastyczne i pozwalają dopasować izolację do kształtu ściany. Na dodatek płyty występują w odmianach mniej lub bardziej sprasowanych, a zatem o różnej sztywności.

Kolejnym zagadnieniem jest trwałość izolacji. Z upływem czasu, w niekorzystnych warunkach, styropian może ulec degradacji.  Najtrwalszym materiałem izolacyjnym jest wełna mineralna.

W przypadku termomodernizacji budynków, niezbędny do osiągnięcia współczynnik przenikania ciepła zależy od warunków umowy dofinansowania. Z reguły obejmuje ona także zmianę źródła ciepła, wprowadzenie dobowej i pogodowej regulacji oraz uzależnia dofinansowanie inwestycji od stopy zwrotu.

Po wielkości współczynników przenikania ciepła (0,23 dla ścian i 018 dla stropodachów) można zorientować się, że najwięcej ciepła tracone jest przez dach i stropy. Te płaskie powierzchnie zazwyczaj ocieplane są styropianem lub wełną mineralną.

Trudne do wyłożenia płytami miejsca można izolować pianką poliuretanową. Stosuje się ją do pokrywania poddaszy, przestrzeni zamkniętych. Wiśniewski zastrzega, że pianka starzeje się. – Gazy spieniające dyfundują i z czasem pianka pogarsza swe własności izolujące, wzrasta współczynnik przewodzenia ciepła – wyjaśnia kierownik Zakładu Termodynamiki.