Regularny spadek wydobycia
W latach 2016 – 2022 r. poziom krajowej produkcji węgla kamiennego charakteryzował się regularnymi spadkami. W latach 2016 – 2019 wydobycie spadło z 70,8 do 62,1 mln ton. „W 2020 r. produkcja gwałtownie spadła do poziomu 54,7 mln ton, co było związane z pandemia COVID-19, zaś w kolejnych latach widać pewne ustabilizowanie się produkcji.” – podkreśla Ministerstwo Aktywów Państwowych. W 2022 r. produkcja węgla wyniosła 53,1 mln ton i była niższa o 2,3 mln ton w stosunku do roku poprzedniego. Wydobycie węgla przez krajowych producentów (Spółki Skarbu Państwa), w 2022 r. wyniosło łącznie 38,76 mln ton węgla, co stanowiło 66,5 proc. całej krajowej produkcji. Ponad połowę z tego wyprodukowała Polska Grupa Górnicza (54,2 proc. wydobycia krajowego). Udział LW Bogdanka w rynku węgla wyniósł 21,7 proc., a pozostałe mniejsze podmioty wyprodukowały łącznie 9,31 mln ton.
Importowe trzęsienie ziemi
Import węgla w latach 2016-2021 charakteryzował się dużą zmiennością i odpowiadał na zapotrzebowanie niepokryte przez podaż krajową i zmianami zapasów. W 2016 r. wolumen węgla sprowadzanego do kraju wyniósł 8,3 mln, co stanowiło 11,1 proc. podaży ogółem. W kolejnych latach wzrastał i osiągnął w 2018 r. poziom 19,3 mln ton (25,4 proc. podaży ogółem). Od szczytu w 2018 r. import węgla zmniejszał się z roku na rok by w 2021 r. osiągnąć poziom 12,5 mln ton (20,2 proc.). W 2021 r. z kierunku rosyjskiego sprowadzono najwięcej węgla, tj. ponad 8,25 mln ton (66,2 proc. całego importowanego węgla), w tym węgla energetycznego 8,03 mln ton (85,9 proc. importu węgla energetycznego), który trafiał głównie do gospodarstw domowych oraz lokalnych ciepłowni. Z kierunku australijskiego sprowadzono ponad 2 mln ton węgla (w całości węgiel koksujący). Istotnymi kierunkami z punktu widzenia zabezpieczenia podmiotów korzystających wyłącznie z węgla energetycznego, był węgiel sprowadzony z kopalń w Kolumbii (0,612 mln ton) i Kazachstanu (0,54 mln ton).
Czytaj więcej
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, którego celem jest zapewnienie odpowiedniej ochrony złóż kopalin w Polsce i usprawnienie m.in. działalności organów nadzoru górniczego.
Wolumen i struktura importu węgla w 2022 r. uległ głębokim zmianom. Największym kierunkiem importowym stało się RPA, skąd sprowadzono 3,37 mln ton węgla, Australia 3,25 mln ton i Kazachstan 3,18 mln ton. W następstwie embarga drastycznie spadł względem roku poprzedniego wolumen importowanego węgla z Rosji, tj. o 5,64 mln ton. W całym sezonie grzewczym od lipca 2022 r. do kwietnia 2023 r. zaimportowano 12,4 mln ton węgla. Największe natężenie dostaw miało miejsce w miesiącach wrzesień-grudzień 2022 r W 2022 r. do Polski sprowadzono ponad 20,2 mln ton węgla względem 12,5 mln ton w 2021 r. (wzrost o 61,7 proc.).
Szok cenowy
Warto zauważyć, że pierwsze zmienne symptomy na rynku węgla można było zaobserwować już w 2021 r. Cena węgla na giełdzie w Rotterdamie wzrosła z 68,75 USD/t do poziomu maksymalnego poziomu 274,5 USD/t, by następnie spaść do 103,45 USD/t. Na początku 2022 r. średnia cena importowanego węgla wyniosła 90,90 USD/t. „W dniu agresji rosyjskiej na Ukrainę, tj. 24 lutego 2022 r., cena węgla za tonę wyniosła już 229,75 USD. W kolejnych dniach cena węgla poszybowała bardzo mocno w górę osiągając 8 marca 2022 r. poziom aż 459,80 USD/t. Zmiana cenowa tony węgla w pierwszym półroczu 2022 r. wyniosła 190,6 proc. W całym 2022 r. zmiana ta wyniosła 147 proc. r/r.”– wylicza MAP.
