Kolejna kroplówka dla górnictwa

Premier Beata Szydło uroczyście zainaugurowała we wtorek działalność Polskiej Grupy Górniczej. – To wielki dzień i historyczny moment dla polskiego górnictwa. To ma być firma nowoczesna, dobrze zarządzana i przynosząca zyski – przekonywała.

Nie wszyscy są jednak takimi optymistami. Większość ekspertów nie wierzy jednak w zapewnienia, że zmiana szyldu KW rozpocznie wychodzenie na prostą tej spółki. – To będzie kolejna kroplówka dla górnictwa – mówią bez ogródek.

Na jak długo starczy kopalniom pieniędzy

PGG ma na start 1,8 mld zł gotówki od spółek energetycznych (PGE GiEK, Energa Kogeneracja i PGNiG Termika) i Funduszu Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw. Resztę z deklarowanych ponad 2,4 mld stanowić ma konwersja wierzytelności.

– Pieniądze inwestorów starczą zaledwie na dwa lub maksymalnie trzy lata. I to pod warunkiem, że restrukturyzacja PGG zostanie przeprowadzona już na początku jej funkcjonowania – zastrzega Maciej Bukowski, prezes Warszawskiego Instytutu Studiów Ekonomicznych.

Inni nie są mniejszymi pesymistami. – Półtora miliarda od energetyki to najwyższej półtoraroczna wysokość funduszu płacowego KW – argumentuje Michał Wilczyński, były główny geolog kraju. – Obecny rząd, tak jak poprzedni, tylko kupuje czas. Za rok będziemy mieli powtórkę z rozrywki – dodaje Wilczyński.

Wskazuje przy tym na sprzedaną kopalnię KW – Knurów-Szczygłowice, za którą JSW dało 1,5 mld zł.

Połowa do zamknięcia

Co zrobić, by nie powtórzył się czarny scenariusz? Z szacunków WISE, które pracuje nad raportem o perspektywach dla PGG, wynika, że na starcie trzeba byłoby zamknąć połowę z 11 wnoszonych tam kopalń.

– Chodzi o to, by nie przejadać jednostkowych zysków i nie doinwestowywać produkcji tam, gdzie to nie ma sensu – tłumaczy Bukowski.

O połowę musiałoby się też zmniejszyć zatrudnienie liczącej dziś 32,5 tys. załogi KW. Tymczasem porozumienie ze związkami przewiduje odejście na wcześniejsze emerytury zaledwie 4 tys. osób.

Bukowski nie odpowiada wprost na pytanie, które zakłady miałyby być zamknięte. Twierdzi jednak, że konieczne byłoby cięcie kosztów na poziomie czterokrotnie większym (ok. 2 mld zł rocznie) niż umożliwia to wynegocjowane ze związkami porozumienie. – Należałoby podzielić kopalnie KW na trzy grupy. Zamknąć te przynoszące największe jednostkowe straty na wydobyciu, gdzie nie ma perspektyw na poprawę sytuacji, a inwestować w mechanizację produkcji w dwóch pozostałych grupach kopalń – tych rentownych i tych, które przy pewnej restrukturyzacji mogą przez pewien czas wychodzić na zero – radzi Bukowski.

Jak zauważa w idealnym scenariuszu inwestor prywatny pozostawiłby tylko kopalnie przynoszące zyski. A takie w KW w 2015 r. były tylko trzy.

Na razie rząd nie mówi o zamknięciu żadnego z deficytowych zakładów, a jedynie o zespoleniu niektórych z nich. Od lipca miałoby funkcjonować pięć megakopalń, z czego samodzielne tylko dwie: rentowny Bolesław Śmiały i najbardziej deficytowa Sośnica.

Niektórzy widzą w tym wstęp do restrukturyzowania KW. – Rząd będzie postępować bardzo ostrożnie. Raczej nie zdecyduje się na zamykanie całych kopalń. Można mieć jedynie nadzieję, że po uzgodnieniu ze stroną społeczną będą wygaszane ich części – tłumaczy nasze źródło zbliżone do Ministerstwa Energii.

To nie daje inwestorom dużych szans na realne kontrolowanie restrukturyzacji PGG, choć gremialnie deklarują to w porozumieniu.

Chcąc myśleć o rozwoju PGG, a nie tylko o zwijaniu interesu i cięciu kosztów w kopalniach, należy też znaleźć pieniądze także na inwestycje odtworzeniowe czy – jakby chciał rząd – otwieranie nowych kopalń. To ogromne koszty – budowa szybu kosztuje 1,5 mld zł.

Nadpodaż i niskie ceny

Zdaniem Wilczyńskiego punktem wyjściowym biznesplanu dla PGG powinno być stworzenie swojego rodzaju ranking złóż i wydobywanie tylko tam, gdzie jest to najbardziej opłacalne.

Ale to wymagałoby kompleksowego planu dla całego sektora. Dziś mówi się o ratowaniu poszczególnych spółek. Na razie zastrzyk pieniędzy otrzymały kopalnie KW, ale w kolejce czekają także Katowicki Holding Węglowy i JSW.

W planie ratowania KHW brana jest pod uwagę Enea, która kupiła pakiet kontrolny prywatnej (i najbardziej efektywnej kopalni) Bogdanki. Z kolei gotówkę JSW ma zapewnić sprzedaż elektrociepłowni (prawdopodobnie Termice), a dodatkowo pomocną dłoń mają wyciągnąć Polskie Inwestycje Rozwojowe, TF Silesia i Agencja Rozwoju Przemysłu.

Co więcej, rząd zdaje się nie zauważać przyczyn upadku światowych gigantów górniczych, m.in. amerykańskiej spółki Peabody Energy czy kłopotów czeskiego NWR.

– Największe gospodarki ograniczają zużycie węgla. Od dawna mamy do czynienia z olbrzymią nadpodażą i będzie się ona pogłębiać. Dziś na świecie to 10–12 proc. produkcji, a w Polsce ok. 12 mln ton. To oznacza, że nie ma u nas nabywców na węgiel z około pięciu kopalń – wyjaśnia Wilczyński.

To sprawia, że nie ma szans na znaczące zwyżki cen czarnego paliwa, na co liczy polski rząd.

Podyskutuj z nami na Facebooku, www.fa­ce­bo­ok.com/eko­no­mia. Czy państwo powinno ratować upadające firmy?