Prawie cztery lata ma potrwać ogłoszona właśnie modernizacja należącej do PGE Elektrowni Wodnej Dębe. Licząca sobie przeszło pół wieku instalacja przejdzie gruntowną renowację: do wymiany pójdą wszystkie turbiny, generatory, układ przepływowy, regulacja, wzbudzenia, instalacje elektryczne i odwodnienia, pompy, nawet zawory i zasuwy. PGE nie ujawnia kosztów operacji, ale lapidarnie rzecz ujmując, stawia nową elektrownię.
Wisła to nie Amazonka
Z jednej strony, trudno się dziwić. Realizacja zaplanowanego do 2022 r. remontu ma przynieść 17-procentowy wzrost produkcji energii elektrycznej: do planowanego poziomu 120 GWh rocznie. Na dodatek, pilotowaną przez spółkę PGE Energia Odnawialna inwestycję będzie można z powodzeniem wpisać w strategię budowy potencjału odnawialnych źródeł energii.
Problem jednak w tym, że eksperci nie widzą dla hydroenergetyki wodnej w Polsce świetlanej przyszłości. – Z historycznej perspektywy patrząc, pierwsze elektrownie wodne powstawały u nas jeszcze przed wojną, bardziej na potrzeby regulowania przepływu wody niż energetyki – mówi prof. Władysław Mielczarski z Politechniki Łódzkiej. – Z kolei po wojnie, gdy powstał centralny system energetyki, nie było wielkiego sensu utrzymywania takiej rozproszonej energetyki. Instalacje stopniowo były zaniedbywane – dodaje.
CZYTAJ TAKŻE: Elektrownie wodne w starych kopalniach
Hydroelektrownie nie zniknęły z polskiego krajobrazu. Ba, mają swoich zwolenników: Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych szacuje potencjał hydroenergetyczny polskich rzek na przeszło 23,6 TWh rocznie, z czego „potencjał techniczny wynosi 13,7 TWh”. Jednak zdaniem Mielczarskiego jedyny sens budowania dziś zapór i towarzyszących im dużych elektrowni to podnoszenie stanu wód w określonych miejscach biegu rzek. – Musielibyśmy mieć Jenisej albo Amazonkę, a nie Wisłę, którą miejscami da się przebrnąć – ironizuje.
– Duże instalacje hydroenergetyczne w Polsce nie są w stanie wnieść tyle do energetyki, ile np. te skandynawskie – sekunduje mu w rozmowie z „Rzeczpospolitą” Aleksander Śniegocki, ekspert instytutu WiseEuropa. – Ich rozbudowa oznacza duże koszty oraz ingerencję w środowisko naturalne, która może budzić kontrowersje i wątpliwości, czy rzeczywiście stanowi to najlepsze podejście do gospodarki wodnej – dodaje.
Boom na młyny
Z drugiej strony, paradoksalnie, mamy w Polsce miniboom na nieduże elektrownie wodne. TRMEW szacuje, że w biegu polskich rzek wciąż znajduje się około 7,5 tys. instalacji, które mogłyby zostać zaadaptowane na potrzeby produkcji energii. Prywatni inwestorzy i pasjonaci szukają starych młynów czy przedwojennych mikroelektrowni, próbując przywrócić je do życia. Stawia się też nowe obiekty. W sumie pracuje niemal 800 takich jednostek. To potencjał, którego teoretycznie nie należy lekceważyć. Gdy zajrzymy do raportu URE za 2018 r., przekonamy się, że małe instalacje hydroenergetyczne dostarczają do systemu więcej energii niż inne małe OZE – 109 MWh (dla porównania, małe instalacje fotowoltaiczne dostarczają 27,5 MWh energii).
