Bez gazu z Ukrainy będziemy mieli kłopoty

Zakręcenie przez Moskwę kurka z gazem dla Ukrainy może być niebezpieczne dla odbiorców w Polsce. I to mimo że Gazprom zapewnił wczoraj, iż tranzyt do Europy będzie kontynuowany. Jak podkreślają analitycy, już przy ostatnich kryzysach gazowych zdarzało się, że surowiec przesyłany przez terytorium Ukrainy był zwyczajnie podkradany. Teraz scenariusz może się powtórzyć.

– Jeżeli gaz z kierunku ukraińskiego przestanie do nas płynąć, będziemy mieli problem – ostrzega Andrzej Szczęśniak, ekspert od rynku paliw. W Polskim Górnictwie Naftowym i Gazownictwie jednak uspokajają. – Dostawy z kierunku Ukrainy realizowane są bez jakichkolwiek zakłóceń. W najbliższym czasie nic nam nie grozi – zapewnia Dorota Gajewska, rzeczniczka PGNiG.

Sytuacja patowa

Polska uzależniona jest od dostaw gazu ze Wschodu. W ramach kontraktu jamalskiego sprowadzamy co roku około 9 mld m sześc. tego paliwa, co zaspokaja niemal 60 proc. naszych potrzeb. Aż 30 proc. tego kontraktu realizowanych jest gazociągiem biegnącym przez Ukrainę, reszta gazociągami białoruskimi.

W punkcie Drozdowicze odbieramy około 3 mld m sześc. surowca płynącego ze strony Ukrainy. To jedna piąta zużywanego w naszym kraju paliwa. Zakłócenia w dostawach z tego kierunku będą miały więc poważne konsekwencje dla rodzimego rynku.

– To, że takie kłopoty się pojawią, jest niemal pewne. Choć Ukraińcy mają potężne wydobycie gazu, nie są w stanie zaspokoić jeszcze większych swoich potrzeb. Brak gazu będzie więc oznaczał dla wielu koncernów wykorzystujących go do produkcji duże straty. Firmy będą naciskać zatem na Kijów – przestrzega Andrzej Szczęśniak.

Jak tłumaczy, możliwe są dwie opcje. Otóż Ukraińcy mogą sięgnąć po gaz z tranzytu, co może skutkować ograniczeniem, a według czarnego scenariusza nawet całkowitym wstrzymaniem dostaw dalej na Zachód. Drugie rozwiązanie, o które zabiega Kijów, to uruchomienie tzw. rewersu na Słowacji. Gaz w takiej sytuacji miałby płynąć z zachodu Europy na wschód. Ukraiński Naftohaz zwrócił się już w tej sprawie do Komisji Europejskiej.

Na takie rozwiązanie nie zgadza się jednak Kreml. Rosjanie grożą, że jeśli KE przystanie na prośby Kijowa, mogą zostać wstrzymane dostawy w kierunku Słowacji. Sytuacja jest patowa. Tymczasem ceny gazu na rynku spot już wzrosły o 10 proc. Jeśli nic się nie zmieni, surowiec będzie dalej drożał. Część analityków spodziewa się w najbliższych miesiącach wzrostu o kolejne 50–60 proc.

Na razie wystarczy

Andrzej Szczęśniak uważa, że jeśli gaz transportowany tranzytem przestanie do Polski płynąć, będzie gorąco. Piotr Syryczyński z firmy konsultingowej Atkins przekonuje jednak, że nic nam nie grozi, bo Gazprom może przenieść część dostaw z Drozdowicz na tzw. punkt wejścia Wysokoje, na granicy z Białorusią. – Gdyby Rosjanie nie dostarczyli zakontraktowanych ilości gazu, musieliby nam płacić – podkreśla.

Gaz-System zapewnia, że dysponujemy wystarczającymi alternatywnymi możliwościami importowymi. – Od 1 kwietnia możemy odbierać 2,3 mld m sześc. gazu ziemnego rocznie z tzw. rewersu wirtualnego i 5,5 mld m sześc. z rewersu fizycznego. Do tego 1,5 mld m sześc. rocznie przez Lasów z kierunku niemieckiego i 0,5 mld m sześc. przez Cieszyn z kierunku Czech. W efekcie jesteśmy w stanie pokryć z tych dostaw od 4,3 do 7,5 mld m sześc.  zapotrzebowania rocznie – informuje spółka zarządzająca gazociągami. Zastrzega przy tym, że dostępność mocy jest zmienna w czasie.

I właśnie dlatego jeszcze latem nie będziemy mieli kłopotu. – Ale gdyby gaz z Ukrainy nie płynął przez dłuższy czas, późną jesienią nie damy rady już zniwelować braków – twierdzi Andrzej Szczęśniak. Według niego dziwne jest, że w tej sytuacji Polska, zamiast przygotowywać się do kryzysu i maksymalnie zapełniać magazyny gazem, reeksportuje ok. 1,5 mld m sześc. surowca na Ukrainę. PGNiG zapewnia jednak, że magazyny są zapełniane. Znajduje się w nich ok. 1,7 mld m sześc. surowca, czyli wypełniono je w 69 proc.

—współpraca Tomasz Furman