Projekt ustawy osłonowej dla elektroenergetyków trafił pod konsultacje rządowe i społeczne. Koszt pakietu socjalnego dla pracowników energetyki zawodowej i górnictwa węgla brunatnego, którzy za kilka miesięcy mają trafić pod skrzydła Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, to 1,26 mld zł. Są to jednak szacunki dla 10 pierwszych lat obowiązywania tej ustawy. Ustawa ma obowiązywać do końca 2053 roku.
Celem ustawy „o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego” ma być wprowadzenie systemu osłon socjalnych dla pracowników branży energetycznej i branży górnictwa węgla brunatnego dotkniętych skutkami polityki klimatycznej. „Istotą rozwiązań ujętych w projekcie ustawy jest wprowadzenie systemu osłon socjalnych dla pracowników przedsiębiorstw energetycznych w okresie wyłączania jednostek wytwórczych oraz pracowników przedsiębiorstw górniczych w okresie systemowej redukcji lub zakończenia wydobycia węgla brunatnego związanej z wyłączaniem jednostek wytwórczych” – czytamy w projekcie. Chodzi o czas, w którym elektrownie węglowe będą zarządzane przez Narodową Agencję Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Chodzi o 62 proc. mocy wytwórczych, którymi NABE będzie zarządzać po przekazaniu elektrowni przez polskie spółki elektroenergetyczne. Ten proces ma się dokonać do końca kwietnia.
Czytaj więcej
Starzenie się polskiego społeczeństwa może zdemolować finanse publiczne, prowadząc do nieograniczonego wzrostu długu publicznego. Przeciwdziałać temu trzeba już teraz.
Koszty
Jak wynika z Oceny Skutków Regulacji, koszt obowiązywania tej ustawy, sutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian dla budżetu to wydatek rzędu 1,26 mld zł. Jednak nie podano szacunkowych kosztów w kolejnych latach 30 i 40, kiedy pracownicy także będą odchodzić na emeryturę. W drugim roku obowiązywania ustawy, koszt ten będzie największy bo będzie wynosił 247,6 mln zł.
Osłony
Osłony socjalne mają obejmować urlopy energetyczne / urlopy górnicze – w wymiarze do czterech lat, przysługujące pracownikowi, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury, jednorazowe odprawy pieniężne – przysługujące pracownikowi, z którym rozwiązywana jest umowa o pracę, posiadającemu co najmniej 5-letni staż pracy w przedsiębiorstwie, a który nie może skorzystać z prawa do urlopu górniczego lub energetycznego. „W okresie korzystania z urlopu górniczego lub z urlopu energetycznego pracownik będzie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i otrzyma świadczenie socjalne w wysokości 80 proc. miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Skorzystanie z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego będzie dobrowolne i będzie się odbywać się na wniosek pracownika i za zgodą pracodawcy” – czytamy projekcie ustawy.
Zakłada on, że świadczenia socjalne wynikające z urlopów energetycznych i urlopów górniczych oraz jednorazowe odprawy pieniężne będą finansowane z dotacji budżetowej. Pod koniec 2022 r. związki zawodowe i MAP podpisały porozumienie tzw. Umowę Społeczną dotyczącą przyszłości pracowników sektora energetycznego po przejęciu elektrowni węglowych. Jak czytamy już samej umowie każdy pracowników otrzyma premię konsolidacyjną w wysokości 8 tys. zł brutto z tytułu wejścia do NABE. Utrzymane zostaną też dotychczasowe nagrody jak nagroda roczna oraz nagrody z okazji Dnia Energetyka i Dnia Górnika. Nowy pracodawca będzie zobowiązany do corocznej podwyżki przeciętnego wynagrodzenia w NABE. W założeniach do ustawy nie podano jednak kwoty, ile, ustawa będzie kosztować budżet. Prace nad ustawą nadzoruje wiceminister Aktywów Państwowych Karol Rabenda.
Umowa Społeczna, którą zawiązano ze związkami społecznymi pod koniec 2022 r. przewiduje mechanizmy wsparcia publicznego dla spółek z sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego w postaci dotacji budżetowych przeznaczonych na pokrycie świadczeń pieniężnych wypłacanych pracownikom wymienionych wyżej spółek w związku ze skorzystaniem przez nich z systemu osłon socjalnych takich jak urlopy energetyczne, urlopy górnicze i jednorazowe odprawy pieniężnej.
Uzasadnienie ministerstwa
„Wprowadzany projektowaną ustawą system osłon socjalnych będzie służył zredukowaniu ujemnych konsekwencji społecznych i gospodarczych związanych z realizacją procesu transformacji energetycznej, a tym samym – z realizacją zobowiązań wynikających z polityki energetycznej i klimatycznej – zarówno krajowej, jak i Unii Europejskiej. Wejście w życie rozwiązań legislacyjnych zawartych w projektowanej ustawie pozwoli na wsparcie racjonalnej i kontrolowanej transformacji energetycznej w części dotyczącej branży górnictwa węgla brunatnego, a w konsekwencji – będzie sprzyjać minimalizacji negatywnych skutków społecznych związanych z wdrażanymi zmianami strukturalnymi. Działania te są spójne z polityką energetyczną kraju oraz całej Unii Europejskiej” – zapewnia Ministerstwo Aktywów Państwowych w uzasadnieniu. To ten resort jest autorem projektu.
Projekt ustawy zakłada, że świadczenia będą finansowane z dotacji budżetowej do dnia 31 grudnia 2053 r. „Ponadto projekt zawiera regulację w myśl której – jeżeli data zakończenia urlopu energetycznego lub urlopu górniczego udzielonego na podstawie projektowanej ustawy przypada po dniu 31 grudnia 2049 r., urlop jest kontynuowany według dotychczasowych zasad.Celem takiej regulacji jest eliminacja dyferencjacji (zróżnicowania) sytuacji pracowników, którzy zaczną korzystać z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego pod koniec obowiązywania ustawy, np. w listopadzie czy grudniu 2049 r. – względem pracowników, którzy wykorzystają te urlopy już wcześniej” - czytamy. Innymi słowy, projektowany przepis stawy ma na celu – jak podkreśla MAP – zapobieżenie dyskryminacji tych z pracowników, którzy zaczną korzystać z urlopów w ostatnim okresie obowiązywania ustawy.
Konieczna zgoda Brukseli
Finansowanie świadczeń socjalnych i jednorazowych odpraw pieniężnych z dotacji budżetowych wymaga notyfikacji i akceptacji Komisji Europejskiej - ze względu na fakt, że stanowi to przejaw pomocy publicznej. „Planowane jest przeprowadzenie rozmów z Komisją Europejską w tym zakresie w ramach postępowania prenotyfikacyjnego i złożenie w najbliższym czasie formalnej notyfikacji. Należy dodać, że samo finansowanie z pomocy publicznej osłon socjalnych dla zwalnianych pracowników jest dopuszczalne w świetle prawa wspólnotowego” – rozwiewa obawy MAP dotyczące zgody Komisji na tę notyfikację.
