Nadciąga kres rosyjskiego paliwa jądrowego w Unii. Bruksela rozważa zakaz

Komisja Europejska chciałaby, aby europejski sektor jądrowy był wolny od rosyjskiego importu do lat 30. XXI wieku, powiedzieli gazecie „Financial Times” (FT) urzędnicy w Brukseli. „Potrzeba na to 241 mld euro inwestycji, aby stworzyć krajowy łańcuch dostaw jądrowych” – pisze gazeta.

Pięć krajów – Węgry, Słowacja, Bułgaria, Finlandia i Czechy – będzie musiało poszukać innego niż rosyjskie paliwa do swoich siłowni jądrowych. I taka wizja nie wzbudza oporu w Bułgarii, Finlandii i Czechach. Własne inwestycje, z unijnym wsparciem, na tym polu od dawna postuluje też kraj, który w Unii produkuje najwięcej prądu z atomu i ma najlepszą infrastukturę do wzbogacania i przerabiania – Francja.

Czytaj więcej

Energetyka Zawodowa

Zielona transformacja będzie winna blackoutów?

Niedawna awaria iberyjskiego systemu energetycznego dała do ręki silne argumenty tym, którzy scep...

Ukraina pozbyła się paliwa jądrowego z Rosji

Od czasu napaści Putina na Ukrainę kraje Wspólnoty zapłaciły Rosji ponad 200 mld euro za surowce energetyczne. Import węgla i ropy naftowej został jednak objęty sankcjami, a gaz powinien zostać wycofany do 2027 r. W minionym roku paliwo jądrowe stanowiło około 700 mln euro z 22 mld euro zapłaconych Rosji, wyliczył think tank Bruegel. KE ostrzega, że ryzyko dla bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej jest ogromne, jeśli Moskwa nagle wstrzyma dostawy.

Dlatego sprawa wymaga szybkich prac legislacyjnych i eksperckich. Z zakupów paliwa jądrowego wycofać się trudniej niż z gazu czy węgla, ale jak pokazała Ukraina, jest to możliwe i wykonalne. Kijów przeszedł na paliwo japońsko-amerykańskiego koncernu Westinghouse, który ma zakłady produkcyjne w Szwecji. Zyskał nie tylko na bezpieczeństwie, ale też zbudował infrastrukturę do przechowywania zużytego paliwa oraz jego przerabiania, na czym wcześniej zarabiał Rosatom (i zarabia do dziś, odbierając zużyte paliwo od Węgrów, Słowaków, Bułgarów, Finów czy Czechów).

Na zerwanie z Rosją decydują się też inne kraje. Kanada zakazała wszelkiego importu rosyjskiego uranu, a Wielka Brytania nałożyła 35-procentowe cła na rosyjski wzbogacony uran. W maju ubiegłego roku Stany Zjednoczone uchwaliły ustawę mającą na celu wstrzymanie rosyjskiego importu uranu od 2028 r. 

UE ma 101 reaktorów jądrowych, z czego 19 to radzieckie WWER. Wspólnota bazuje na rosyjskiej technologii i paliwie w około 20-25 procentach. Do tego płaci za rosyjskie części zamienne lub serwis.

Czytaj więcej

Atom

Ukraina stawia na atom z Ameryki

W ciągu najbliższych 20 lat Ukraina zbuduje 14 reaktorów w istniejących i dwóch nowych siłowniach...

Prorosyjskie Węgry i Słowacja już protestują

Plany odcięcia dostaw Rosji spotykają się z silnym sprzeciwem ze strony Węgier i Słowacji. Oba wspierające reżim Putina kraje już wydały w tej sprawie oświadczenie. Ministrowie ds. UE Węgier i Słowacji stwierdzili, że ambicje Wspólnoty wycofywania w latach 30. XXI wieku rosyjskiego paliwa doprowadzą do „wyższych i bardziej zmiennych cen” i zagrożą bezpieczeństwu dostaw energii. 

Jednak zdaniem KE stopniowe wycofywanie się z rosyjskiego paliwa przy budowaniu własnej bazy, pozwoli unikać skoków cen w całym cyklu paliwowym. Wyzwaniem jest jednak zbudowanie unijnego przemysłu, który mógłby konkurować z dużo niższymi cenami Rosatomu, powiedzieli „FT” urzędnicy w Brukseli. Rosja dominuje na światowym rynku wzbogacania uranu (ma 55 proc. tego rynku). Jednak 40 proc. rynku mają tu firmy europejskie – Orano (Francja) i Urenco (brytyjsko-niemiecko-holenderska).

Europa mocna w produkcji paliwa

Boris Schucht, dyrektor generalny Urenco, powiedział, że firma już zaczęła uruchamiać istniejące wirówki do wzbogacania uranu „które pierwotnie nie miały zastosowania” dla zaspokojenia zwiększonego popytu UE. Jak zwraca uwagę „FT”, realnym niebezpieczeństwem jest obchodzenie unijnych zakazów przez Rosjan z pomocą krajów trzecich. „Już tu i ówdzie widzimy, że Rosja sprzedaje Chinom swoje paliwo, a Chiny sprzedają je dalej” — dodał prezes Urenco.