Kluczowa termomodernizacja

Rząd chce podjąć walkę o czyste powietrze i uruchamia program wsparcia termomodernizacji. Celem jest zmniejszenie zapotrzebowania na energię oraz zlikwidowanie zjawiska ubóstwa energetycznego.

Fundamentalny krok

Walkę ze smogiem należy traktować w sposób kompleksowy. Trwa program termomodernizacji budynków użyteczności publicznej i mieszkań zbiorowych. Kolejnym narzędziem do walki o czyste powietrze ma być objęcie programem sfery budownictwa jednorodzinnego, co dotychczas nie było praktykowane.

– Będzie to polegało na wymianie źródeł ciepła na czyste, ale również na termomodernizacji. Dążymy do zredukowania zapotrzebowania na energię poprzez ocieplenie ścian, sufitów czy wymianę okien. Jest to program przeogromny, może z niego skorzystać ok. 3 mln właścicieli domów jednorodzinnych i będzie finansowany z dotacji – mówi Henryk Kowalczyk, minister środowiska. Smog nie zniknie natychmiast, a o tym, że walka wymaga długotrwałych i skutecznych narzędzi, wie Kazimierz Kujda, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. – Walczymy ze smogiem od 30 lat, działania przybierały różne nazwy, a wśród nich „Krajowy Program Odsiarczania Spalin”, którego efektem jest redukcja emisji dwutlenku siarki w powietrzu o 800 ton w skali roku, przerabiany jest na gips – mówi Kujda.

Artur Badyda, kierownik Zakładu Informatyki i Badań Jakości Środowiska z Politechniki Warszawskiej, jest zdania, że większość domów jednorodzinnych to budynki wymagające pilnego remontu i izolacji. – Badania Instytutu Ekonomii Środowiska wskazują, że około 40 proc. gospodarstw domowych w Polsce nie ma żadnej izolacji termicznej. Zużycie ciepła jest niezwykle duże, co generuje ogromne straty. Zastosowanie styropianu o grubości 15–20 centymetrów zapewni kilkukrotny spadek zużycia ciepła przez budynek, co już samo w sobie przyczyni się do spadku emisji i poprawy jakości powietrza. Jak najbardziej są to działania potrzebne Polsce – zgodził się z przedmówcami Badyda.

Wojna 30-letnia

Narodowy Fundusz od lat wspiera wymianę źródeł ciepła w budynkach. Po raz pierwszy udało się włączyć do programu wszystkie instytucje finansujące ochronę środowiska, w tym Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Bank Ochrony Środowiska. Kazimierz Kujda przyznaje, że takiego rozwiązania nie było. – Do tej pory jedni udzielali pożyczek, inni dotacji, obecnie wszyscy stosują jednakowe zasady.

Tomasz Dąbrowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Energii, jest zdania, że walka ze smogiem musi odbywać się na dwóch poziomach. Efekt smogu ma dwa źródła, z którymi mierzy się polityka rządu. – W San Francisco głównym źródłem smogu jest transport, ponieważ Kalifornia jest dosyć ciepłym stanem, natomiast w przypadku Krakowa głównym powodem zanieczyszczania powietrza jest spalanie czegokolwiek w gospodarstwach domowych.

Walkę więc można prowadzić na dwóch poziomach: na poziomie regulacji dotyczących promowania transportu elektrycznego, parametrów jakościowych paliw czy obniżania kosztów energii elektrycznej oraz oferowanie środków finansowych za zrobienie pożądanych przez nas działań, jak np. wymiana pieców – mówi Dąbrowski.

W jaki sposób zachęcić do zmiany nawyków w ogrzewaniu domu jednorodzinnego? – Należy skorzystać z zakresu kompetencji samorządów lokalnych, tam znajduje się wiedza, komu i gdzie pomóc oraz w jakim zakresie – odpowiada Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych. Brakującym elementem antysmogowej układanki jest rozporządzenie dotyczące poprawy jakości paliw stałych.

– Od 1 lipca wchodzi w życie kolejny przepis dotyczący paliw stałych. Wykluczamy najgorszej jakości paliwa, ponieważ tylko egzekwowanie przepisów pozwoli osiągnąć cel – dodaje Podgórski.

Praca u podstaw

Jan Mądrzak, wiceprezes zarządu PGE Obrót, uważa, że wprowadzenie taryfy antysmogowej jest zgodne ze strategią spółki, która stawia na szeroki katalog produktów i usług. – Zaproponowaliśmy ulgę w wysokości 50 proc. w stosunku do taryfy istniejącej tylko dla wolumenu przewyższającego dotychczasowy pobór. Spotkało się to z dużym zainteresowaniem. Jeżeli miałoby to być opłacalne, wiele osób musi zainwestować w piece elektryczne – mówi Mądrzak. Instalowanie pieca elektrycznego mija się z celem, jeżeli budynek nie jest odpowiednio izolowany. Połączenie energii elektrycznej z fotowoltaiką i pompy ciepła to dobry pomysł dla domów nowoczesnych.

Koszty ogrzewania energią elektryczną po wprowadzeniu taryfy G12as (antysmogowej), w dynamicznych piecach akumulacyjnych są porównywane z ogrzewaniem gazowym, a nawet węglowym w starych piecach. Tylko przy najsprawniejszych kotłach węglowych okazuje się, że kotły wciąż są tańsze w utrzymaniu. Piece elektryczne to także bardzo dobry pomysł na ogrzewanie, ponieważ można uzyskać ciepło w domu w sposób całkowicie bezobsługowy – dodaje Dąbrowski.