Bułgaria wyrzuciła Łukoil z terminalu, odszkodowania nie będzie

Bułgaria nie zapłaci odszkodowania rosyjskiemu koncernowi naftowemu za anulowanie wydanej licencji na terminal naftowy w porcie nad Morzem Czarnym. Umowa została rozwiązana na skutek działania siły wyższej. Łukoil zawdzięcza to wojnie wywołanej przez Kreml.

Na tle masowych antyrosyjskich sankcji nałożonych w związku z rosyjską inwazją Rosji na Ukrainę, a także łamania antymonopolowego prawa Unii, rząd bułgarski przejął od rosyjskiego koncernu Łukoil kontrolę nad terminalem naftowym Rosenets, poinformował Grigor Gwozdiejkow minister transportu i komunikacji Bułgarii. Dodał, że rząd nie wypłaci koncesjonariuszowi odszkodowania, ponieważ umowa została rozwiązana z powodu tzw. siły wyższej (force majeure).

„Państwo ma możliwości i doświadczenie (w zarządzaniu terminalem - red.), żadne sytuacje nadzwyczajne się nie pojawią, wszystko jest w granicach prawa. Zgodnie z treścią rozporządzenia, państwo nie ma obowiązku wypłaty koncesjonariuszowi odszkodowania. Koncesja została wypowiedziana ze względu na siłę wyższą, dotyczącą środków ograniczających (sankcji) wobec Federacji Rosyjskiej. Od teraz Łukoil musi dochodzić swoich praw gdzie indziej, ale nie w Bułgarii. Ryzyko zostało skalkulowane, przestrzegaliśmy i przestrzegamy prawa oraz europejskich regulacji” – dodał Gwozdiejkow, cytowany przez agencję Unian.

Czytaj więcej

Gaz

Rumunia przejmuje magistrale Mołdawii. Gazprom w kropce

Trzeci pakiet energetyczny UE zacznie obowiązywać w Mołdawii. Kontrolę nad magistralami gazowymi przejmie Rumunia. To z jej operatorem gazowym musi teraz rozmawiać Gazprom.

Rząd tymczasowy, koncesja na ćwierć wieku

Terminal portowy „Rosenets” położony jest na południowym brzegu Zatoki Burgaskiej. Przeznaczony jest do przyjmowania, magazynowania i transportu surowców petrochemicznych. W 2011 roku podpisano umowę pomiędzy Bułgarią a Łukoilem. Rosjanie dostali koncesję na część terminalu. W 2022 roku tymczasowy rząd Bułgarii przedłużył koncesję aż na 24 lata, pomimo sytuacji międzynarodowej i własnych ograniczonych kompetencji. A także wielokrotnego łamania przez rosyjski koncern przepisów antymonopolowych.

Latem 2023 r bułgarski parlament podjął decyzję o rozwiązaniu porozumienia w związku z sankcjami nałożonymi przez Unię na Rosję. W połowie sierpnia władze bułgarskie poinformowały Łukoil o wygaśnięciu koncesji na obsługę terminalu.

Od 2014 roku Łukoil znajduje się pod amerykańskimi sankcjami. A od kwietnia 2022 r. koncern i jego szef zostali objęci unijnymi sankcjami. W związku z tym 21 kwietnia 2022 roku Wagit Alekpierow, dyrektor generalny i współwłaściciel rosyjskiego koncernu, złożył rezygnację z członkostwa w zarządzie. 1 września 2022 roku w moskiewskim szpitalu w tajemniczych okolicznościach wypadł przez okno Rawił Maganow, szef rady dyrektorów Łukoilu.

Monopolistyczne praktyki Łukoilu w Bułgarii

W lutym 2023 roku Bułgaria nałożyła na spółkę zależną rosyjskiego Łukoilu karę w wysokości 36,83 mln dolarów za naruszenie zasad konkurencji. Chodziło m.in. o utrudnianie dostępu do terminalu innych użytkownikom i narzucanie zawyżonych cen.
Niewiele to pomogło, więc dwa miesiące później władze w Sofii nałożyły na rosyjski Łukoil karę w wysokości 100 mln euro. Odpowiednią decyzję podjęła Bułgarska Komisja Ochrony Konkurencji (CPC), w związku z nadużywaniem pozycji dominującej poprzez ograniczanie dostępu do magazynów i infrastruktury transportowej.
CPC ustaliła, że Rosjanie realizują strategię obejmującą kilka praktyk antykonkurencyjnych, które stosują konsekwentnie i łącznie przez ponad pięć lat. Tworzą tak bariery dla innych podmiotów w imporcie paliw, całkowicie je eliminując lub czyniąc je nieefektywnymi ekonomicznie. Pozwala to Łukoilowi ​​utrzymać wiodącą pozycję na rynku paliw Bułgarii na poziomie handlu hurtowego i detalicznego. A to z kolei zapewnia dyktat cenowy. 19 lipca 2023 roku bułgarski parlament ogłosił zamiar wypowiedzenia koncesji Łukoilowi.