Niemcy zrywają wszystkie umowy z Gazpromem. Zapolują na pieniądze koncernu

Największy do wojny klient Gazpromu, niemiecki Uniper, zerwał wszystkie posiadane kontrakty z rosyjskim koncernem. Podstawę dał wyrok sztokholmskiego arbitrażu. Zasądził on od Rosjan na rzecz Niemców ponad 13 mld euro odszkodowania.

Międzynarodowy arbitraż w Sztokholmie podtrzymał roszczenie niemieckiego państwowego koncernu energetycznego Uniper przeciwko Gazpromowi o odszkodowanie w wysokości ponad 13 miliardów euro i zaprzestanie dostaw gazu do Niemiec. Decyzja zapadła 7 czerwca i dotyczy złamania przez rosyjski koncern kontraktów gazowych począwszy od połowy 2022 roku – poinformował w środę, 12 czerwca, Uniper.

Gazprom nie zapłaci, to straci co jeszcze ma w Unii

Zgodnie z wyrokiem arbitrażu wszystkie środki, jakie uda się odzyskać od Gazpromu, trafią bezpośrednio do niemieckiego rządu, który znacjonalizował koncern po tym, jak firma w 2022 r. znalazła się na skraju bankructwa.

Uniper – największy nabywca rosyjskiego gazu w Niemczech i jeden z inwestorów projektu Nord Stream 2 – przestał otrzymywać rosyjski gaz w kontraktowych wielkościach wkrótce po tym, jak Putin w połowie 2022 r narzucił zachodnim klientom Gazpromu płatności w rublach. Było to złamaniem zapisów kontraktów, zgodnie z którymi klienci regulowali należności w dolarach lub euro.

Dostawy do Niemiec zostały całkowicie wstrzymane jesienią 2022 roku, kiedy na Morzu Bałtyckim wysadzone zostały rosyjskie gazociągi. Uniper był zmuszony kupować gaz na wolnym rynku po cenach, które osiągnęły rekordowe poziomy. Aby uchronić firmę przed zapaścią finansową, rząd niemiecki przeznaczył na jej ratowanie 29 miliardów euro, w wyniku czego został właścicielem koncernu.

Czytaj więcej

Gaz

Czy Gazprom powstanie z kolan? Do wcześniejszych porażek dodał właśnie kolejną

Utrata unijnego rynku bardzo drogo kosztuje rosyjski Gazprom. Koncern bez wielkiego powodzenia szuka nowych klientów, odnotował największą od ćwierć wieku stratę i rosnące długi. Teraz doszły kolejne złe wieści potwierdzające zapaść skarbonki Kremla.

Pozwy złożyły też RWE, Engie, Enii

W związku z orzeczeniem arbitrażu Uniper poinformował, że zrywa długoterminowe umowy na zakup rosyjskiego gazu, zgodnie z którymi Gazprom miał pompować do Niemiec rocznie 24 mld m sześc. Wyrok ze Sztokholmu „zapewnia Uniperowi jasność prawną” – powiedział dyrektor generalny firmy Michael Lewis. „Otrzymawszy prawo do rozwiązania umów zgodnie z orzeczeniem arbitrażu, rozwiązujemy umowy z Gazprom Export” – dodawał.

Decyzja sądu na korzyść Unipera może być dopiero początkiem przegranych Gazpromu. Łączna kwota roszczeń kierowanych przeciwko rosyjskiemu dostawcy w związku z zaprzestaniem dostaw gazu na rynek unijny zbliża się do 22 mld euro.

Oprócz Uniper, inny niemiecki importer gazu, RWE (import 1 mld m sześc. rocznie) zażądał od Gazpromu ponad 1 mld euro odszkodowania. Francuska Engie (import 2 mld m sześc. rocznie) zażądała od Gazpromu około 1,5 mld euro. Włoska Eni złożyła pozew w maju 2023 r., nie podając kwoty. Biorąc pod uwagę wielkość zakupów – około 20 mld m sześc. rocznie – może to wynosić kilkanaście miliardów euro, podobnie jak u niemieckich importerów.

Europol Gaz i Bulgargaz też czeka na odszkodowanie

W maju 2023 roku polski EuRoPol Gaz zażądał od Gazpromu odszkodowania za straty. Spółka obsługująca polski odcinek gazociągu Jamał-Europa, tłoczący gaz z Syberii Zachodniej do odbiorców w Niemczech, złożyła pozew na 6 miliardów złotych, czyli dziś to 1,38 mld euro, za złamanie umowy. W maju 2024 roku bułgarski Bulgargaz zażądał od Gazpromu 400 mln euro.

Według źródeł agencji Reuters w Uniper nie mają złudzeń, że Gazprom faktycznie zapłaci zasądzone w arbitrażu odszkodowanie. Z opublikowanych wyników rosyjskiej spółki wynika, że nie ma ona pieniędzy, aby zapłacić wszystkim powodom. Na 31 grudnia rezerwy środków pieniężnych i ich ekwiwalentów na rachunkach Gazpromu wyniosły 1,426 biliona rubli, czyli ok. 1,8 miliarda euro.

Gazprom broni się przed pozwami unijnych importerów pozywając ich przed… rosyjski sąd, z kuriozalnym żądaniem wydania „zakazu kontynuowania postępowań w międzynarodowym arbitrażu".

I podległy Kremlowi rosyjski sąd takie zakazy obficie wydaje. Ostatni – w marcu tego roku, kiedy to sąd arbitrażowy w Petersburgu i obwodzie leningradzkim zakazał Uniperowi kontynuowania postępowań w międzynarodowym arbitrażu. A w przypadku niezastosowania się do tej decyzji rosyjski sąd nakazał odzyskać od Unipera 14,3 mld euro, czyli tyle, ile Gazprom jest winien Niemcom.