Polska giełda i Ukraińcy chcą ułatwić handel energią. Firmy muszą jednak poczekać

Towarowa Giełda Energii, Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych oraz Ukraińska Giełda Energii podpisały porozumienie o współpracy giełdowej. Głównym celem porozumienia jest zacieśnienie współpracy pomiędzy polską i ukraińską stroną w oparciu o wiedzę oraz doświadczenie w prowadzeniu rynku giełdowego. Ma to pozwolić na swobodny przesył energii między krajami.

Jak podkreślali goście przed podpisaniem porozumienia, w ostatnich dwóch latach nastąpiło przyspieszenie w rozbudowie infrastruktury elektroenergetycznej między naszymi krajami. "To daje podstawy to budowy nowych produktów handlowych" – powiedział Marek Dietl prezes warszawskiej giełdy. Podpisane porozumienie (Memorandum of Understanding, MoU) zakłada m.in. wejście przedstawiciela TGE w skład Rady Doradczej UEEX oraz utworzenie dwóch zespołów, których zadaniem będzie wypracowywanie rekomendacji w zakresie rozwoju oferty produktowej oraz uruchomienia usług rozliczeniowych w Ukrainie. Docelowo ma umożliwić swobody i nieskrępowany przesył energii. Warunkiem jednak jest zakończenie wojny na Ukrainie. Wówczas bowiem będziemy wiedzieć, jakim potencjałem do produkcji energii będzie dysponować Ukraina i w jakim ona będzie stanie. W ubiegłym roku Orlen, Synthos oraz ZE PAK składały publiczne deklaracje, że są chętni na import energii z Ukrainy na warunkach komercyjnych. Chodziło o import tańszej energii z atomu. Plany zawieszono po tym, jak jesienią 2022 r. Rosja przeprowadziła zmasowany atak na infrastrukturę energetyczną Ukrainy. 

Zasady współpracy 

Podpisane 6 września 2023 r. porozumienie (Memorandum of Understanding, MoU) zakłada m.in. wejście przedstawiciela TGE w skład Rady Doradczej UEEX oraz utworzenie dwóch zespołów, których zadaniem będzie wypracowywanie rekomendacji w zakresie rozwoju oferty produktowej oraz uruchomienia usług rozliczeniowych w Ukrainie. „Podpisane porozumienie między Towarową Giełdą Energii, Izbą Rozliczeniową Giełd Towarowych a Ukraińską Giełdą Energii jest kolejnym elementem zacieśniania relacji z naszymi ukraińskimi przyjaciółmi. W lipcu tego roku, razem z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju, zainicjowaliśmy współpracę z Narodową Komisją Papierów Wartościowych i Giełd Ukrainy, która ma na celu m.in. wspieranie integracji ukraińskiego rynku kapitałowego z międzynarodowymi rynkami kapitałowymi. Tymi wszystkimi działaniami chcemy podkreślić nasze zaangażowanie i niesłabnącą chęć aktywnej pomocy Ukrainie – powiedział Marek Dietl.

Czytaj więcej

Elektroenergetyka

Strefy energetyczne mają zapewnić odbiorcom niższe rachunki za prąd

Wkrótce na obszarze północnej Polski wyznaczonych zostanie sześć specjalnych stref energetycznych. Inwestorzy budujący w nich zakłady przemysłowe mieliby liczyć na niższe rachunki za energię elektryczną. Inicjatywa, za którą stoi pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Anna Łukaszewska-Trzeciakowska, ma powstać na początku przyszłego roku. Są już wstępne kryteria uczestnictwa.

Z kolei w skład Zespołu ds. Rozliczeń, który ma pracować nad uruchomieniem usług rozliczeniowych dla rynków prowadzonych przez UEEX, wejdą przedstawiciele IRGiT oraz ukraińskiej giełdy. Eksperci ci będą odpowiedzialni za opracowanie studium wykonalności, zawierającego m.in. rekomendowane zmiany systemowe i regulacyjne, zalecaną metodologię rozliczeń czy zarządzania ryzykiem oraz sugerowane rozwiązania techniczne. W pierwszej kolejności zespół skoncentruje się na rynku gazu, następnie – na pozostałych rynkach.

TGE zamierza wspólnie wypracować rozwiązania giełdowe w standardzie europejskim, których beneficjentami będą uczestnicy tamtejszego rynku. „Choć jesteśmy na początku naszej współpracy, mogę śmiało powiedzieć, że potencjał, jaki w niej tkwi, to dobry prognostyk na przyszłość, zarówno dla TGE, jaki i UEEX” – mówił podczas środowej konferencji Piotr Zawistowski, prezes zarządu Towarowej Giełdy Energii.

Etapy współpracy 

W skład Zespołu ds. Współpracy wejdą eksperci TGE, IRGiT oraz UEEX. Zajmie się on określeniem koncepcji i zakresu działań związanych z rozwojem giełdowych rynków towarowych w Ukrainie. W pierwszej fazie zespół ten przygotuje raport zawierający analizę, rekomendacje oraz listę priorytetów dla prowadzonych prac, obejmujących m.in. określenie ram i zasad świadczenia przez TGE oraz IRGiT usług doradczo-outsourcingowych dotyczących rynków energii i gazu. W raporcie mają się także znaleźć wnioski na temat potencjału obrotu gazem ziemnym oraz energią elektryczną pomiędzy Polską i Ukrainą, a także identyfikacja innych obszarów przyszłej współpracy produktowej.

Ukraina chce uczyć się od Polski

Obecnie dla Ukrainy sprawą najwyższej wagi jest kontynuowanie i wspieranie procesu dalszej integracji europejskiej, w tym tworzenie możliwości transgranicznego handlu energią i innymi towarami. "Wspólna inicjatywa UEEX, TGE i IRGiT ma na celu wzmocnienie tego procesu poprzez opracowanie wspólnych rozwiązań w zakresie rozliczeń, produktów i warunków dostępu dla uczestników rynku. Rynki Ukrainy i Polski są największymi w Europie Wschodniej i mają znaczny potencjał wzrostu zarówno w zakresie produktów energetycznych, jak i innych towarów" – powiedział Oleksii Dubowskyi, Przewodniczący Rady Giełdy UEEX. Jak powiedział już za 1-2 lata możemy zaobserwować pierwsze owoce prac nad wspólnym rynkiem energii.

Na mocy podpisanego porozumienia TGE, IRGiT oraz UEEX zadeklarowały także współpracę w zakresie realizacji przedsięwzięć określonych w ramach projektu SEEGAS, powołanego przez Sekretariat Energy Community w celu koordynacji działań oraz harmonizacji spojrzeń i praktyk prowadzących do rozwoju zintegrowanego rynku gazu w regionie Europy Południowo-Wschodniej. Polska przystąpiła do ww. inicjatywy w lipcu 2021 r.