Nowela prawa energetycznego wchodzi w życie. Poszerza możliwości klienta

Nowe prawo poza wieloma ułatwieniami dla konsumentów nakłada na regulatora rynku, a więc URE, nowe obowiązki.

Linia bezpośrednia 

Linia bezpośrednia pozwala na łączenie wytwórców energii elektrycznej oraz jej konsumentów z pominięciem sieci dystrybucyjnej. Dotychczas linia bezpośrednia była rozwiązaniem jedynie dla odbiorców energii trwale odłączonych od Krajowego Systemu Energetycznego (KSE), co w praktyce uniemożliwiało skorzystanie z takiego rozwiązania. "Od 7 września linia bezpośrednia będzie rozwiązaniem dostępnym również dla tych, którzy do KSE są i będą nadal przyłączeni. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe będzie szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii przez odbiorców przemysłowych, co z kolei - poprzez obniżenie kosztów energii - powinno pozytywnie wpłynąć na ich konkurencyjność" - wyjaśnia URE.

Czytaj więcej

Paliwa

Obniżka stóp może podbić ceny paliw i transportu

Niższe stopy procentowe to ulga dla kredytobiorców. Pozorna. Bo z drugiej strony oznacza wyższe wydatki dla wszystkich. Słabszy złoty to droższe paliwa produkowane z importowanej ropy, której cena przekroczyła psychologiczną granicę 90 dol. za baryłkę.

Zdaniem regulatora, nowe rozwiązanie będzie sprzyjało powstawaniu lokalnych źródeł energii i stanowi odpowiedź na oczekiwania dużych odbiorców przemysłowych, dla których ważna jest możliwość produkcji energii odnawialnej w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu przemysłowego i konsumpcji tej energii przez tego odbiorcę. "To przekłada się na obniżenie śladu węglowego - linia bezpośrednia będzie sprzyjać dekarbonizacji gospodarki. Dzięki temu rozwiązaniu instalacja OZE, będąca w bezpośredniej lokalizacji przy zakładzie danej firmy, może bezpośrednio przesyłać energię bez konieczności przyłączenia do krajowej sieci elektroenergetycznej. Potrzeby energetyczne będą więc zaspokajane na miejscu" - mówi prezes URE Rafał Gawin.

Zgodnie z nowymi przepisami uruchomienie linii bezpośredniej będzie możliwe bez konieczności uzyskania w tym celu zgody Prezesa URE. Wymagany będzie jedynie wpis do wykazu takich linii, czego regulator dokona na podstawie zgłoszenia.

Porównywarka cen

Nowelizacja ustawy przewiduje powstanie elektronicznej porównywarki ofert sprzedawców energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych i mikroprzedsiębiorców. "Dzięki temu odbiorcy w jednym miejscu, online, będą mogli nieodpłatnie porównać wszystkie dostępne na rynku oferty sprzedaży energii elektrycznej oraz przeanalizować ich wady i zalety" - wyjaśnia URE.

"Kluczowe przy podejmowaniu decyzji o zmianie sprzedawcy jest to, co zawierają i czym różnią się od siebie oferty poszczególnych sprzedawców. Porównywarka prowadzona przez niezależnego regulatora rynku zapewni wszystkim odbiorcom energii elektrycznej łatwy dostęp do kompleksowych i czytelnych informacji" - podkreśla Rafał Gawin.

Aby publikowane w porównywarce oferty sprzedawców energii były aktualne i odzwierciedlały faktyczny zakres świadczonych usług, ustawodawca zobowiązał sprzedawców do przesyłania informacji o zmianach w ich ofertach w ciągu siedmiu dni od ich wprowadzenia. Za uchylanie się od tego obowiązku sprzedawcom energii elektrycznej będą grozić kary.

Obywatelska Społeczność Energetyczna

Ustawa wprowadza też od sierpnia 2024 r. instytucję Obywatelskiej Społeczności Energetycznej, reguluje prawa i obowiązki takich podmiotów. Przedmiotem działalności OSE może być wytwarzanie, dystrybucja, sprzedaż, zużywanie, agregacja lub magazynowanie energii, a także świadczenie usług w zakresie efektywności energetycznej, ładowania pojazdów elektrycznych lub świadczenie innych usług energetycznych swoim członkom lub udziałowcom. "Celem wprowadzenia tego rozwiązania jest zapewnienie członkom społeczności przystępnej cenowo energii elektrycznej oraz zwiększenie efektywności energetycznej na poziomie gospodarstw domowych, dzięki zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej i obniżeniu ceny jej dostaw" - wyjaśnia URE. Rozpoczęcie działalności przez OSE wymaga wpisu do wykazu, który prowadzi prezes URE.

Taryfy dynamiczne

Z kolei od sierpnia 2024 r. odbiorcy będą mieli prawo do zawierania umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej z każdym sprzedawcą, który obsługuje ponad 200 tys. odbiorców. Cena energii w takiej umowie będzie odzwierciedlała wahania cen na rynkach energii elektrycznej, w szczególności na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego. Skorzystać z takiej oferty będzie mógł tylko odbiorca posiadający zainstalowany licznik zdalnego odczytu. Dlatego wejście w życie ceny dynamicznej jest ściśle powiązane z momentem zainstalowania takich liczników, uruchomienia systemów zdalnego odczytu oraz Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE0. "Utworzenie tych systemów stworzy możliwości porównania cen i szybkiego reagowania na zmieniające się okoliczności" - tłumaczy URE.

"Taryfa dynamiczna przenosi sygnały cenowe bezpośrednio na odbiorców i daje im szansę na nie odpowiedzieć. Jeśli pojawia się nadwyżka energii w systemie i nie ma chętnych do jej zakupu, to intuicja podpowiada, że towar powinien być tańszy. Wprowadzenie taryf dynamicznych to z jednej strony szansa na tańszy prąd, gdy pojawi się nadwyżka energii w systemie, ale też ryzyko wysokiej ceny, gdy energii jest mniej. Taryfa dynamiczna daje szansę na oszczędność kosztów, ale pod warunkiem, że będziemy umieli z niej korzystać: rozumiemy, jak działa rynek, od czego zależą ceny energii, jak się kształtują w poszczególnych godzinach i mamy możliwość oraz umiejętność zarządzania swoim zużyciem" - tłumaczy prezes URE.

Szybka zmiana sprzedawcy energii 

Nowe przepisy przewidują też zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w czasie nie przekraczającym 24 godzin. Te przepisy wejdą w życie jednak dopiero w od lutego 2025 r.  Z chwilą uruchomienia CSIRE nowy sprzedawca będzie przesyłał do OIRE (operatora informacji rynku energii) powiadomienie o zawarciu z odbiorcą umowy sprzedaży energii elektrycznej lub umowy kompleksowej, a w systemie następować będzie automatyczna weryfikacja – dzięki temu cały „techniczny” proces zajmie nie więcej niż 24h. Taka możliwość pojawi się od lipca 2025 r.

Zgodnie z ustawą regulator będzie wytyczał kierunki rozwoju sieci oraz realizacji priorytetowych inwestycji. Wytyczne regulator będzie publikował, ich realizacja w obszarze inwestycji priorytetowych będzie miała charakter fakultatywny, ale jest połączona z systemem wynagradzania, którego celem jest zachęcenie przedsiębiorstw do ich realizacji. Prezes URE zyskał też uprawnienie do kontrolowania wykonania planów rozwoju w zakresie kierunku rozwoju sieci i realizacji inwestycji priorytetowych.

Dla odbiorców w gospodarstwach domowych tylko umowy kompleksowe

Nowelizacja wprowadza obowiązek zawierania od lutego 2024 r. wyłącznie umów kompleksowych z odbiorcami paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. Wcześniej istniała możliwość zawierania odrębnie umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej albo umów kompleksowych.

Piaskownice regulacyjne

Pod tym pojęciem kryje się możliwość zawieszenia przez prezesa URE stosowanis określonych przepisów czasowo wobec konkretnych podmiotów "Piaskownice regulacyjne są rozwiązaniem stosowanym na szeroką skalę w innych europejskich krajach (m.in. we Francji, Niemczech, Holandii, Wielkiej Brytanii). Celem jest promowanie nowych rozwiązań na rynkach energetycznych i sprawdzanie ich skuteczności, dzięki czasowemu wyłączeniu bądź ograniczeniu stosowania wymogów prawnych i regulacyjnych, w ramach których określone podmioty mogą je zastąpić regulacjami poddanymi testowaniu" - czytamy w komunikacie.

Wprowadzenie takiej regulacji do polskiego porządku prawnego ma przyspieszyć proces wdrożenia nowoczesnych technologii i innowacji oraz wesprzeć proces transformacji energetycznej.

"Piaskownice regulacyjne tworzą bezpieczną przestrzeń prawną do testowania i wdrażania nowych technologii, usług, produktów, modeli współpracy użytkowników systemu lub rozwiązań technologicznych. Dzięki działaniom podmiotów prowadzących projekty rozwojowe dla energetyki, regulator będzie mógł z bliska obserwować wdrażanie nowoczesnych technologii w branży, a w konsekwencji wspierać precyzyjne dostosowanie regulacji do funkcjonowania innowacyjnych pomysłów już poza bezpieczną przestrzenią piaskownicy" – podkreśla szef URE. - Kluczowa jest tutaj możliwość sprawdzenia nowych technologii i modeli biznesowych, które w codziennych warunkach, bez zastosowania odpowiednich odstępstw, nie mogłyby być testowane. Za sprawą testów danej innowacji w bezpiecznym środowisku, regulator może też szybciej i skuteczniej przewidywać konieczność wprowadzenia zmian w prawie, dostosowanych do przyszłościowego rozwoju sektora.