Minister przemysłu Marzena Czarnecka: Bruksela da zielone światło dla pomocy polskim kopalniom

Jakie są efekty rocznej pracy Ministerstwa Przemysłu?

Po pierwsze, najważniejszym efektem naszej pracy jest zorganizowanie pracy zupełnie nowego ministerstwa, niemal od zera, z siedzibą na Śląsku, a nie w Warszawie. Oczywiście część zespołu resortu poprzechodziło z innych resortów, niemniej organizację, strukturę pracy stworzyliśmy całkowicie od nowa, wykonując tytaniczne zadanie w bardzo krótkim czasie. Po drugie, nasz resort kojarzony jest – i słusznie – z węglem, ale zajmujemy się także energetyką jądrową i gazem. W tym przypadku, jeśli pyta pan o sukcesy, to są nim działania naszego resortu będące odpowiedzią na wprowadzenie zakazu importu rosyjskiego LPG. Pomimo sankcji, które weszły w życie w grudniu, nikt nie odczuł jakichkolwiek problemów wynikających z zakazu importu tego paliwa. Na naszym koncie jest zresztą wiele innych sukcesów.

Na przykład?

To przyspieszenie prac nad budową elektrowni jądrowej w Choczewie. Wiceminister przemysłu, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Wojciech Wrochna, nadzoruje finalizowane prace nad podpisaniem do końca marca tzw. umowy pomostowej pomiędzy Polskimi Elektrowniami Jądrowymi a firmami Westinghouse i Bechtel. Po naszych licznych zmianach nadal nie jest ona jeszcze idealna, ale i tak dużo bardziej korzystna niż ta, którą odziedziczyliśmy po naszych poprzednikach.

Czytaj więcej

Surowce i Paliwa

Kolejne rozmowy na Śląsku. Przyszłość pomocy publicznej nadal nieznana

Wdrożenie unijnego rozporządzenia metanowego, prace nad zmianami w prawie geologicznym i górniczym oraz przyszłość kopalni Bielszowice omawiano podczas piątkowego posiedzenia Zespołu Trójstronnego ds. Bezpieczeństwa Socjalnego Górników w Katowicach.

Nie wspominała pani nic o węglu, tu sukcesów nie ma?

Mamy i tu spore postępy. Urealniamy niektóre zapisy umowy społecznej, tam gdzie dyktuje to geologia, jak np. wcześniejsze wygaszenie kopalni Bobrek Węglokoksu, gdzie po prostu bezpiecznie nie możemy już wydobywać węgla. Teraz jesteśmy w procesie wydzielenia ruchu Bielszowice z kopalni Ruda i połączenia go z ruchem Halemba, co przewiduje umowa społeczna. Wreszcie złożyliśmy jesienią zupełnie nowy wniosek notyfikacyjny o zgodę Komisji Europejskiej na pomoc publiczną do tzw. dopłaty do redukcji wydobycia węgla.

Polskie kopalnie czekają na decyzję w tej sprawie od 2022 r. Uda się ten proces zakończyć w tym roku?

Jesteśmy w stałym kontakcie z komisarz ds. konkurencji Teresą Riberą. Mamy jej zapewnienia, że wniosek będzie przeprocedowany do końca tego roku. Liczymy, że Komisja zgodzi się na ten wniosek w wersji, jaką przedstawiliśmy. Zwłoka w uzyskaniu pozytywnej decyzji wynika tylko i wyłącznie z ostatnich wyborów do Parlamentu Europejskiego i zmiany składu Komisji, która ukształtowała się dopiero pod koniec zeszłego roku.

Skąd przekonanie, że Komisja zgodzi się na pomoc publiczną?

Z zapewnień, o których słyszymy, siły naszej argumentacji i coraz bardziej powszechnej wiedzy na temat naszej energetyki oraz zrozumienia potrzeby czasu na transformację. Mamy ustalenia robocze z Komisją, że zgodzi się ona na takie rozwiązanie. Nie ukrywamy, że na stole leży kilka innych rzeczy, o których rozmawiamy w kontekście zgody Komisji na pomoc publiczną. To nie tylko dotacje do redukcji wydobycia, ale także kształt nowego rynku mocy dla elektrowni po 2028 r. i dofinansowanie z budżetu kwotą 60 mld zł spółki Polskie Elektrownie Jądrowe. Ta zgoda, miejmy nadzieję, też pojawi się do końca tego roku.

Czytaj więcej:

Raporty ekonomiczne

Zgoda na miliardy dla polskich kopalń niepewna. Rząd ma inny pomysł

Zgody na pomoc publiczną dla kopalń nadal nie ma, a ministerstwo przemysłu planuje zmiany w ustawie o górnictwie, które mogą przekierować strumień potrzebnych pieniędzy. Budzi to wątpliwości. Ważą się losy dotacji rzędu 42 mld zł do 2031 r.

Pro

O jaką kwotę na wsparcie górnictwa wnioskuje polski rząd? Ustawa z 2021 r. przewidywała 28,8 mld zł, ale w prezentacjach do Krajowego planu na rzecz energii i klimatu jesienią 2024 r. pojawiła się kwota 42 mld zł…

Nie będę ostatecznie rozstrzygać tej sprawy publicznie. Na razie wniosek z podanymi kwotami jest przedmiotem prac Komisji Europejskiej i dlatego na razie jest utajniony. Mogę zapewnić, że co do harmonogramu zamykania kopalń, to w ostatniej wersji wniosku nic nie zmieniło się względem umowy społecznej z 2021 r., poza wspominaną kopalnią Bobrek, która będzie wygaszana.

Ruch Bielszowice będzie działał dłużej niż do końca tego roku? Górnicy mówią, że można wydłużyć prace tej kopalni do 2028 r. i wydobywać tam węgiel koksujący…

Dysponujemy analizami, z których wynika, że nie ma tam węgla koksującego dobrej jakości. O możliwości jego wydobycia pytaliśmy JSW, która ze względu na zapotrzebowanie na koks chętnie wydobyłaby każdą ilość tego surowca. Ich zapotrzebowanie jest obecnie wyższe niż możliwości techniczne. Zaproponowaliśmy JSW przejęcie ruchu Bielszowice. Jak jednak wynika z analiz JSW, nie występują tam pokłady węgla koksującego, które byłyby interesujące dla tej spółki. Węgiel tam obecny jest dobrej jakości, ale to węgiel energetyczny lub typu semi-soft (ten typ węgla nie nadaje się do samodzielnej produkcji koksu i jest wykorzystywany w mieszankach z wysokiej jakości węglem koksującym), nienadający się jednak dla JSW. Nie tylko umowa społeczna, ale i ekonomia nie pozwalają tam już dalej fedrować.

Związki zawodowe mówią o potrzebie wydłużenia życia kolejnych kopalń, jak np. Bolesław Śmiały, gdzie za płotem jest elektrownia Łaziska…

Pamiętajmy, że te same związki zawodowe podpisały umowę społeczną, gdzie określono dokładne daty wygaszania kopalń, w tym np. Bolesława Śmiałego. Teraz niektóre związki i politycy PiS głośno domagają się rewolucyjnych zmian tego, co sami stworzyli i pod czym się podpisali. Na Śląsku dobrze wiemy, jak wygląda sytuacja, nie mamy kłopotów z pamięcią. Mamy bardzo duże zasoby węgla kamiennego w Polsce, ale zapotrzebowanie spada z roku na rok o kilka milionów ton.

Czytaj więcej

Węgiel

Ważą się losy Bogdanki. Duży niepokój związków

Rozmowy dotyczące przyszłości Bogdanki nabierają tempa. Za kilka tygodni, a więc w marcu, ma pojawić się długo wyczekiwana strategia spółki.

Czyli zmiana daty dla jednej kopalni wywrócić może harmonogram zamykania wszystkich kopalń?

Oczywiście. To wywróciłoby umowę społeczną. Na każdym spotkaniu z największymi związkami zawodowymi przypominam o tym zagrożeniu. Zawsze słyszę jednoznaczne zapewnienia, że związki zawodowe nie chcą renegocjacji umowy. Kopalnie produkują określony produkt, na który jest zbyt bądź też nie. Zapotrzebowanie spada, a my tak układamy ten harmonogram, aby najefektywniejsze jeszcze kopalnie mogły działać jak najdłużej.

Tauron podkreśla, że starsze elektrownie węglowe w Jaworznie, Łagiszy, Sierszy i Łaziskach przestaną pracować najdalej w 2028 r. Technicznie jednak mogłyby jeszcze popracować do 2030 r. Jest na to szansa?

O techniczne elementy pracy elektrowni Taurona proszę zapytać zarządy spółek oraz Ministerstwo Aktywów Państwowych.

Ceny węgla dla elektrowni spadły w styczniu tego roku o blisko 29 proc. Niższa cena węgla to mniejsze przychody Polskiej Grupy Górniczej, a to oznacza konieczność większych dotacji…

Faktycznie, spadające ceny węgla są dla nas dużym kłopotem. Mimo to pomoc dla polskich kopalń w tym roku nie będzie większa niż zagwarantowana w budżecie kwota. W kwietniu obejmie stery nowy prezes PGG Łukasz Deja. Liczę, że dokona dużej restrukturyzacji, ale nie mówię tutaj o zatrudnieniu, ale o cięciu wszystkich zbędnych wydatków. Oszczędności jeszcze możemy dokonać zarówno jeśli chodzi o sprawy administracyjne, jak i organizację pracy samych kopalń. Ustawa górnicza mówi także o możliwości dobrowolnych odejść i innych osłon, a na te trzeba się przygotować.

Ankieta dotycząca dobrowolnych odejść w PGG jest tu wskazówką?

Zdecydowanie tak. Ta ankieta wskazuje, że ponad 10 tys. osób jest gotowych do odejść ze spółki w różny sposób. Jeśli z tych deklaracji zmaterializowałaby się połowa, to spółka musi się na nie szykować organizacyjnie, aby zapewnić pełną obsadę wydobycia np. operatorów kombajnów czy elektryków.

W poprzednim roku wydobycie węgla spadło do 44 mln ton. Rok do roku są to spadki rzędu 4 mln ton. Przy takim tempie górnictwa może nie być za dziesięć lat. Wyobraża sobie pani kres polskiego górnictwa w 2035 r.?

Tak się nie stanie. W Polsce nadal będziemy potrzebować zarówno węgla grubego, który stanowi 10 proc. wydobycia i jest szczególnie cenny dla odbiorców indywidualnych, oraz miałów dla energetyki. Jednocześnie oznaczałoby to uzależnienie się od importu węgla, który musiałby być dostosowany do spalania w polskich elektrowniach. Dla przykładu elektrownia Kozienice jest tak zaprojektowana, aby spalać węgiel o konkretnych walorach, takich jak w kopalni Bogdanka. Tak jest również w Jaworznie czy innych elektrowniach. Zastąpienie w pełni węgla krajowego importowanym jest zbędne. Mimo że wielu tzw. analityków i internetowych ekspertów twierdzi inaczej.

Jak przedstawiają się rozmowy ze związkami zawodowymi w Bogdance? Górnicy się boją, że zatrudnienie w najefektywniejszej kopalni w Polsce będzie redukowane…

Absolutnie nie ma takich planów. Faktycznie, zgodnie z odziedziczoną przez nas po przednikach umową społeczną, ta kopalnia ma przestać działać w 2049 r. Do tego czasu będzie jednak normalnie funkcjonować. Pod koniec lutego umówiliśmy się na stworzenie harmonogramu spotkań z samorządowcami, przedstawicielami gmin wokół kopalni na temat stworzenia szans rozwoju innych branż w regionie. W sąsiedztwie kopalni nie ma innych zakładów pracy. Inaczej jest na Śląsku, gdzie kopalnia to niejedyny duży zakład pracy. Mówimy o regionach wokół Lublina, ale także Kozienic i Połańca, gdzie znajdują się elektrownie odbierające węgiel z Bogdanki. Związki zawodowe – tu ważna uwaga i rozróżnienie – nie mówią o likwidacji miejsc pracy. Wiedzą, że Enea i Bogdanka nie planują zwolnień grupowych. Związki zawodowe mówią o utrzymaniu miejsc pracy. Chodzi więc o to, aby mieszkaniec miał alternatywę miejsca pracy. Na Śląsku ją ma, w Lubelskiem, gdzie jest tylko Bogdanka, o taką alternatywę ciężej. Rozmowy ze związkami zawodowymi otworzyły nam oczy z jednej strony na pragmatyzm ze strony związków, a z drugiej na faktyczne problemy. Dlatego rozmowy z samorządowcami mają stworzyć alternatywę innych miejsc pracy. Jeszcze raz chcę podkreślić: nikt w Enei ani w Bogdance nie mówi o zwolnieniach.

Czytaj więcej

Węgiel

Niełatwe decyzje urzędu górniczego. Górnicy boją się o kopalnie, rząd ucina spekulacje

Wcześniejszego zamykania kopalń nie będzie. Rząd zapewnia, że nie będzie wykorzystywać kwestii bezpieczeństwa, aby zamknąć kopalnie szybciej niż w umowie społecznej. Kluczową instytucją do oceny stanu bezpieczeństwa kopalń jest Wyższy Urząd Górniczy. Musi się on zmierzyć z przyszłością kolejnej kopalni, której los jest nie rozstrzygnięty.

Patrząc jednak na plany Enei, która zasilana jest węglem z Bogdanki, w 2035 r. zapotrzebowanie na to paliwo wyniesie jedynie 2,3 mln ton. To oznacza, że Bogdanka zamiast obecnych 8 mln ton za dziesięć lat będzie wydobywać niewiele ponad jedną czwartą…

To plany spółki i o to trzeba pytać Eneę. Ja nie wiem, jakie będzie zapotrzebowanie na węgiel za dziesięć lat, biorąc pod uwagę np. geopolitykę. Myślę, że Bogdanka będzie mogła elastycznie dostosowywać swoje wydobycie do rynkowych potrzeb.

Według prognoz ambitnej wersji Krajowego planu na rzecz energii i klimatu w 2035 roku zapotrzebowanie na węgiel wyniesie 9,2 mln ton, a w 2040 roku – 1,5 mln ton. Taki będzie ostatecznie plan wydobycia?

Proszę nie traktować projektu KPEiK jako ostatecznych dokumentów Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Te przyjmuje Rada Ministrów, a to na razie tylko propozycje. Z tego, co wiem, są one obecnie zmieniane i dostosowane do zmian wynikających z sytuacji geopolitycznej.

Podczas posiedzenia Rady Dialogu Społecznego 12 marca Ministerstwo Aktywów Państwowych ma zaprezentować efekt prac zespołu resortowego ds. wydzielenia elektrowni węglowych ze spółek energetycznych. Jaki jest efekt prac tego zespołu?

Należę oczywiście do tego zespołu. W środę odbędzie się faktycznie posiedzenie komisji trójstronnej. Zespół w MAP czekał, jak pamiętam, na ostatnie analizy dotyczące tego procesu. Wyniki prac zespołu i efekt prac firm doradczych jest jednak utajniony i nie mogę o nich mówić. Ja oczywiście znam założenia dotyczące produkcji energii elektrycznej i kosztów takiego procesu. Nim jednak nie wypowie się gospodarz tego procesu, a więc Ministerstwo Aktywów Państwowych, nie będę komentowała rezultatów prac tego zespołu.

Czytaj więcej

Gospodarka

Echa wywiadu z minister przemysłu. Tusk wspiera, minister precyzuje, PiS krytykuje

Premier Donald Tusk oświadczył, że ma zaufanie do minister przemysłu i jest spokojny co do trafności jej ocen. W opublikowanym w środę wywiadzie w „Rzeczpospolitej” i w „Parkiecie” minister Marzena Czarnecka zapowiedziała m.in. łączenie elektrowni, należących do spółek energetycznych z kopalniami. Kursy spółek runęły. Głos zabrał także obecny nadzorca spółek energetycznych Borys Budka oraz były wicepremier Jacek Sasin.

Niezależnie, czy do wydzielenia dojdzie czy nie, spółki energetyczne szykują własne plany wygaszenia elektrowni węglowych, jak Tauron, lub mają inny sposób na dalsze działanie tych obiektów, np. w postaci zimnej rezerwy, co proponuje Enea…

Te bloki węglowe już teraz pracują nieco więcej niż 1000 godzin w ciągu roku, więc niejako są już w rezerwie. Co do pomysłu tzw. zimnej rezerwy nie będę się wypowiadać. Poczekajmy na stanowisko MAP w tej sprawie.